AVERTO/NNS DE/IN LA/DT AŬTORO/NNS

Tie/RB ĉi/RB ne/RB kuŝas/VBP historio/NNS de/IN la/DT lingvo/NNS Esperanto,/NNS nek/CC rakonto/NNS pri/IN la/DT
movado/NNS esperantista./JJ

La/DT celo/NNS estis/VBD ja/RB skizo/NNS pri/IN la/DT vivo/NNS kaj/CC la/DT penso/NNS de/IN Ludoviko/NNS Zamenhof./NNP La/DT
zorgo/NNS ne/RB estis,/VBD ĉu/VB ĝi/PRP plaĉos/VBf al/IN unu/CD aŭ/CC alia;/JJ nur,/RB ĉu/VB sufiĉe/RB fidele/RB kaj/CC
ame/RB ĝi/PRP sekvos/VBf la/DT ĝustan/JJ veron./NNS

Animo/NNS plej/RB granda,/JJ genio/NNS plej/RB pura/JJ ŝuldas/VBP formon/NNS al/IN la/DT ĉirkaŭa/JJ mondo./NNS
Tial,/RB per/IN deveno/NNS kaj/CC naskiĝa/JJ lando/NNS necesis/VBD ja/RB komenci./ii Kion/WDT ŝuldas/VBP ni/PRP al/IN
memoro/NNS de/IN la/DT mortinto,/NNS ĉiam/RB viva/JJ per/IN inspiro,/NNS tion/NNS kare/RB ni/PRP konservas/VBP
ĉiuj/DT en/IN la/DT koro,/NNS kiel/WRB lumon./NNS

E./SYM P./SYM
Ĝenevo,/NNS julio,/NNS 1920./1920.


ĈAPITRO/NNS I/SYM


LA/DT GENTOJ/NNP EN/IN LITVA/JJ LANDO/NNS

Meze/RB inter/IN Oriento/NNS kaj/CC Okcidento/NNS kuŝas/VBP Litva/JJ lando,/NNS kantita/JJ de/IN Mickieviĉ/NNP
en/IN Sinjoro/NNS Tadeo:/NNS

Litvo!/NNS Patrujo/NNS mia!/PRP$ simila/JJ al/IN sano,/NNS
Vian/PRP$ grandan/JJ valoron/NNS ekkonas/VBP litvano,/NNS
Vin/PRP perdinte./RB Belecon/NNS vian/PRP$ mi/PRP admiras,/VBP
Vidas/VBP ĝin/PRP kaj/CC priskribas,/VBP ĉar/CC mi/PRP hejmosopiras/VBP .../...
Al/IN montetoj/NNP arbaraj,/JJ herbejoj/NNP verdantaj,/JJ
Larĝe/RB apud/IN lazura/JJ Njemen/RB tiriĝantaj/JJ ...*/...* <#e213148>/<#e213148>
*/SYM <#vivo-de-zamenhof-1>/<#vivo-de-zamenhof-1> Sinjoro/NNS Tadeo,/NNS traduko/NNS de/IN Grabowski,/ii kies/DT
diferencigo/NNS inter/IN Litvano/NNS kaj/CC Litovo/NNS estas/VBP akceptita/JJ tie/RB ĉi./RB La/DT
sendependa/JJ pola/JJ Respubliko/NNS konsistis/VBD el/IN du/CD ĉefaj/JJ partoj:/NNP Pola/JJ krono/NNS kaj/CC
Litvo./NNS Ne/RB ĉiuj/DT Litvanoj/NNP estas/VBP Litovoj,/NNP t./SYM e./SYM anoj/NNP de/IN la/DT litova/JJ gento./NNS

Sur/IN tiu/DT dolĉa/JJ tero/NNS vivas/VBP jam/RB de/IN miljaroj/NNP unu/CD el/IN plej/RB malnovaj/JJ gentoj/NNP de/IN
la/DT aria/JJ mondo./NNS En/IN la/DT norda/JJ parto/NNS estas/VBP parolata/JJ ankoraŭ/RB la/DT antikva/JJ
lingvo/NNS litova,/JJ proksima/JJ al/IN la/DT sanskrita./JJ En/IN puraj/JJ moroj/NNP kaj/CC popolaj/JJ
kantoj/NNP iel/RB regas/VBP atmosfero/NNS mistera/JJ kun/IN influoj/NNP pensigaj/JJ al/IN Hindujo/NNS pratempa./JJ

Longe/RB vivadis/VBD en/IN paco/NNS tiu/DT gento/NNS trankvila,/JJ de/IN Kristanismo/NNS netuŝita/JJ ĝis/IN
dek-tria/dek-tria jarcento./NNS De/IN la/DT cetera/JJ mondo/NNS forkaŝita/JJ per/IN marĉoj/NNP kaj/CC densaj/JJ
arbaregoj,/NNP kie/RB kuras/VBP ĝis/IN nun/VB sovaĝaj/JJ urbovoj,/NNP la/DT popolo/NNS daŭris/VBD adori/ii la/DT
fortojn/NNP de/IN la/DT naturo/NNS sub/IN gigantaj/JJ kverkoj,/NNP vivanta/JJ templo/NNS de/IN la/DT dioj./NNP

Tie/RB tamen/RB ekbatalis/VBD okcidenta/JJ volo/NNS kun/IN orienta/JJ pacienco./NNS En/IN la/DT mezepoko/NNS
teŭtonaj/JJ kavaliroj/NNP tiun/DT landon/NNS almilitis,/VBD polaj/JJ nobeloj/NNP ĝin/PRP ligis/VBD al/IN sia/PRP$
ŝtato,/NNS moskova/JJ caro/NNS ĝin/PRP atakis./VBD Dume/RB alkuradis/VBD el/IN tuta/JJ mondo/NNS
persekutataj/JJ Hebreoj/NNP por/IN starigi/ii manlaboron/NNS kaj/CC komercon/NNS laŭ/IN invito/NNS
reĝa./JJ Tiel/RB alia/JJ gento/NNS tre/RB maljuna/JJ trovis/VBD tie/RB novan/JJ Palestinon/NNS kaj/CC fondis/VBD
urbojn/NNP aŭ/CC plenigis/VBD ilin./PRP

Kun/IN si/PRP ĝi/PRP enportis/VBD industrion/NNS kaj/CC negocon,/NNS sed/CC ankaŭ/RB sian/PRP$ lingvon/NNS
german-judan,/german-judan propran/JJ kredon/NNS kaj/CC Sabaton,/NNS eĉ/RB apartajn/JJ vestojn./NNP Ekstere/RB
montris/VBD la/DT Hebreoj/NNP heredan/JJ timemon/NNS pro/NNS kutimaj/JJ batoj,/NNP interne/RB la/DT fieran/JJ
fidelecon/NNS al/IN profetaj/JJ tradicioj:/NNP

Aŭskultu/VB min,/PRP vi,/PRP kiuj/DT konas/VBP la/DT veron,/NNS
Popolo,/NNS havanta/JJ mian/PRP$ instruon/NNS en/IN koro:/NNS
Ne/RB timu/VB ofendon/NNS de/IN homoj,/NNP
Ne/RB tremu/VB antaŭ/IN insultoj./NNP
Leviĝu,/VB leviĝu,/VB vin/PRP vestu/VB per/IN forto,/NNS
Ho/NNS brako/NNS de/IN l’/NNS Eternulo;/NNS
Leviĝu,/VB kiel/WRB en/IN tempoj/NNP antikvaj,/JJ
Ĉu/VB ne/RB vi/PRP dishakis/VBD Fierulon?/NNS
Ĉu/VB ne/RB vi/PRP sekigis/VBD la/DT maron?*/NNS <#e213164>/<#e213164>
*/SYM <#vivo-de-zamenhof-2>/<#vivo-de-zamenhof-2> Jesaja/JJ LI,/PRP 7,/7, 9,/9, 10./10.

Kiam/WRB disfalis/VBD la/DT litvo-pola/litvo-pola respubliko/NNS je/IN la/DT fino/NNS de/IN la/DT jarcento/NNS
dek-oka,/dek-oka preskaŭ/RB la/DT tuta/JJ litva/JJ nobelaro/NNS de/IN longe/RB jam/RB forlasis/VBD la/DT
prapatran/JJ lingvon/NNS kaj/CC fariĝis/VBD pola/JJ kore/RB kaj/CC parole./RB La/DT litovan/JJ lingvon/NNS
daŭris/VBD uzi/ii vilaĝanoj/NNP en/IN la/DT nordo,/NNS la/DT blankrutenan/JJ tiuj/DT en/IN la/DT sudo./NNS La/DT
pola/JJ sonis/VBD en/IN kasteloj,/NNP en/IN preĝejoj/NNP katolikaj,/JJ en/IN la/DT Vilnaj/JJ altlernejoj,/NNP
kaj/CC en/IN domoj/NNP societaj./JJ En/IN urboj/NNP eĉ/RB Germanoj/NNP havis/VBD propran/JJ kolonion/NNS kaj/CC
kvartalon,/NNS sed,/CC en/IN la/DT stratoj/NNP de/IN la/DT komerco,/NNS la/DT juda/JJ lingvo/NNS sonis/VBD ĉefe./RB
Super/IN tiu/DT diverseco/NNS pezigis/VBD ursan/JJ manon/NNS la/DT rusa/JJ imperio/NNS dum/IN la/DT tuta/JJ
deknaŭa/JJ jarcento./NNS En/IN ĉiuj/DT urboj/NNP amasiĝis/VBD armeo/NNS da/IN soldatoj,/NNP oficiroj,/NNP
oficistoj/NNP rusaj/JJ ĉiugradaj./JJ En/IN la/DT palaco/NNS loĝis/VBD rusa/JJ guberniestro./NNS Sur/IN la/DT
ĉefa/JJ placo/NNS brilis/VBD la/DT oraj/JJ turoj/NNP de/IN la/DT rusa/JJ preĝejo./NNS

Dufoje/RB la/DT Poloj/NNP kaj/CC Litvanoj/NNP provis/VBD forskui/ii la/DT fremdan/JJ premon/NNS per/IN
armiloj./NNP En/IN 1831/CD kaj/CC 1863/CD tra/IN la/DT tuta/JJ mondo/NNS sonis/VBD la/DT sanga/JJ plendo/NNS de/IN la/DT
heroaj/JJ ribelantoj./NNP Ambaŭfoje/RB sur/IN la/DT landon/NNS refalis/VBD despli/ii peze/RB la/DT venĝa/JJ
krueleco/NNS de/IN la/DT venkinto./NNS Eĉ/RB la/DT rusa/JJ lingvo/NNS jam/RB trudiĝis/VBD devige/RB en/IN la/DT
lernejoj./NNP

Kiam/WRB Zamenhof/NNP estis/VBD sesjara/JJ knabeto/NNS en/IN la/DT urbo/NNS Bjalistoko,/NNS ĵus/RB finiĝis/VBD
la/DT dua/JJ revolucio/NNS kaj/CC postlasis/VBD ĉie/RB sangon,/NNS larmojn,/NNP akrajn/JJ sentojn./NNP Por/IN
disceligi/ii la/DT koleron/NNS de/IN la/DT popolo,/NNS la/DT rusa/JJ registaro/NNS klopodis/VBD perfide/RB
ĵeti/ii gentojn/NNP kontraŭ/IN unu/CD la/DT aliaj./JJ “Divide/“divide ut/none imperes”/none fariĝis/VBD oficiala/JJ
sistemo./NNS Tia/DT incitado/NNS estis/VBD tiom/RB pli/JJR facila,/JJ ĉar/CC ĉiu/DT gento/NNS jam/RB vivis/VBD tre/RB
aparte/RB de/IN la/DT ceteraj./JJ Ankaŭ/RB per/IN kondiĉoj/NNP materiaj,/JJ la/DT registaro/NNS
pliakrigis/VBD la/DT naciajn/JJ diferencojn./NNP Lerta/JJ leĝo/NNS liberigis/VBD vilaĝanojn/NNP de/IN
sklaveco/NNS al/IN termastroj,/NNP sed/CC samtempe/RB lasis/VBD ilin/PRP sen/IN ia/DT propra/JJ kampo./NNS
Tial/RB ili/PRP devis/VBD tamen/RB pagi/ii luon/NNS per/IN laboro/NNS sia,/PRP$ kaj/CC barakti/ii pli/JJR ĵaluze/RB
kun/IN la/DT riĉaj/JJ posedantoj./NNP Ĉar/CC la/DT mastroj/NNP estis/VBD polaj,/JJ dum/IN litovaj/JJ aŭ/CC
blankrusaj/JJ restis/VBD ĉiuj/DT kamparanoj,/NNP la/DT gentajn/JJ sentojn/NNP jam/RB venenis/VBD la/DT
disputo./NNS

Pli/JJR poste/RB renaskiĝis/VBD en/IN la/DT lando/NNS nacia/JJ movado/NNS de/IN Litovoj,/NNP kies/DT
literaturo/NNS kaj/CC aparta/JJ patriotismo/NNS refloris/VBD kun/IN fervoro./NNS Tion/NNS baldaŭ/RB
persekutis/VBD la/DT Rusoj/NNP kaj/CC malŝatis/VBD la/DT Poloj,/NNP pro/NNS suspekto/NNS kaj/CC ĵaluzo./NNS Pli/JJR
diabla/JJ ruzo/NNS estis/VBD la/DT cara/JJ politiko/NNS rilate/RB al/IN Hebreoj./NNP Ilin/PRP oni/PRP pelis/VBD
okcidenten/RB el/IN diversaj/JJ partoj/NNP de/IN Ruslando,/NNS per/IN ĉiaj/JJ leĝoj/NNP kaj/CC reguloj,/NNP
kun/IN la/DT celo/NNS superŝuti/ii polajn/JJ urbojn/NNP kaj/CC malfortigi/ii la/DT reziston./NNS Kiel/WRB
ŝafaro/NNS forvipita,/JJ miloj/NNP da/IN malfeliĉaj/JJ Hebreoj/NNP ekloĝis/VBD en/IN Polujo/NNS ĉiujare./RB
Edukitaj/JJ ruse,/RB fremdaj/JJ al/IN kutimo/NNS kaj/CC al/IN la/DT lingvo/NNS de/IN la/DT lando,/NNS
komercemaj,/JJ baraktemaj/JJ por/IN ne/RB morti/ii pro/NNS malsato,/NNS ili/PRP estis/VBD ĉiel/RB
abomenataj/JJ de/IN la/DT pola/JJ societo,/NNS kvazaŭ/RB grava/JJ malhelpaĵo/NNS al/IN defendo/NNS
kontraŭ/IN Rusoj./NNP

Ĉe/IN premataj/JJ nacioj/NNP konstanta/JJ suferado/NNS naskas/VBP ofte/RB plej/RB potencan/JJ
sopiregon/NNS de/IN la/DT penso,/NNS kvazaŭ/RB inspiro/NNS ĉiela./JJ La/DT litva/JJ pola/JJ poeto/NNS
Mickieviĉ,/NNP el/IN Vilno/NNS forpelita/JJ de/IN la/DT rusa/JJ registaro,/NNS sonigis/VBD tra/IN Eŭropo/NNS
genian/JJ alvokon/NNS al/IN sanktiĝo/NNS de/IN sia/PRP$ popolo/NNS por/IN savi/ii ĉiujn/DT gentojn/NNP de/IN la/DT
mondo./NNS Eĉ/RB antaŭ/IN lia/PRP$ mistera/JJ renkonto/NNS kun/IN la/DT mistikulo/NNS Tovianski,/ii li/PRP jam/RB
predikis/VBD al/IN Poloj/NNP plenan/JJ mesianismon./NNS Kiel/WRB Kristo/NNS krucumita/JJ pro/NNS la/DT
kulpoj/NNP homaj,/JJ tiel/RB Polujo/NNS disŝirita/JJ punpagis/VBD la/DT pekojn/NNP de/IN la/DT ŝtatoj./NNP Sed/CC
estis/VBD ankaŭ/RB por/IN ĝi/PRP sononta/JJ la/DT horo/NNS de/IN korpa/JJ renaskiĝo,/NNS kaj/CC tiam/RB ekregos/VBf
paco/NNS sur/IN tero:/NNS

Kiel/WRB Kristo/NNS ja/RB venkis/VBD la/DT tombon,/NNS
tiel/RB ankaŭ/RB Polujo/NNS revivos,/VBf
por/IN savi/ii popolojn/NNP kaj/CC Ligon/NNS
ilian/PRP$ sigeli/ii por/IN daŭra/JJ justeco.*/NNS <#e213175>/<#e213175>
*/SYM <#vivo-de-zamenhof-3>/<#vivo-de-zamenhof-3> El/IN Libro/NNS de/IN l’/NNS Polaj/JJ Pilgrimantoj,/NNP de/IN Adamo/NNS
Mickieviĉ,/NNP nacia/JJ poeto,/NNS mortinta/JJ en/IN 1855./1855.

Ĉe/IN la/DT polaj/JJ rondoj/NNP en/IN litvaj/JJ urboj/NNP revarmiĝis/VBD la/DT koroj/NNP per/IN tia/DT espero./NNS
Dume/RB ĉe/IN Hebreoj,/NNP aparte/RB loĝantaj,/JJ ankaŭ/RB sentiĝis/VBD revado/NNS mesiana./JJ Kiu/DT de/IN
la/DT ekstera/JJ mondo/NNS ricevas/VBP nur/RB malŝaton,/NNS rebaton/NNS kaj/CC doloron,/NNS tiu/DT serĉas/VBP
en/IN si/PRP mem/PRP ian/DT ĝojon/NNS por/IN la/DT spirito/NNS kaj/CC kreas/VBP al/IN si/PRP propran/JJ internan/JJ vivon./NNS

Tiel/RB disvastiĝis/VBD inter/IN la/DT judaj/JJ rondoj,/NNP en/IN Polujo/NNS kaj/CC apude,/RB sopirado/NNS je/IN
patrujo/NNS palestina/JJ kaj/CC je/IN fina/JJ regrupiĝo/NNS de/IN la/DT Mosea/JJ familio/NNS sur/IN la/DT
promesita/JJ tero./NNS Ankaŭ/RB regis/VBD inter/IN ili/PRP fido/NNS senŝancela/JJ je/IN la/DT sankta/JJ rolo/NNS
de/IN la/DT Hebreoj,/NNP popolo/NNS de/IN Dio/NNS elektita/JJ kaj/CC per/IN sufero/NNS preparita/JJ al/IN granda/JJ
tasko/NNS nekonata./JJ Tion/NNS anoncis/VBD jam/RB la/DT profetoj/NNP de/IN la/DT antikva/JJ tempo,/NNS kaj/CC
premitaj/JJ koroj/NNP ja/RB rajtas/VBP esperi:/ii

Ĝoju/VB kun/IN Jerusalem,/NNP
Kaj/CC estu/VB gajaj/JJ pri/IN ĝi/PRP .../...
Jen/IN Mi/PRP fluigos/VBf sur/IN ĝin/PRP
Pacon/NNS kiel/WRB riveron,/NNS
Kaj/CC la/DT riĉaĵon/NNS de/IN la/DT popoloj/NNP .../...
Venis/VBD la/DT tempo/NNS
Kolekti/ii ĉiujn/DT gentojn/NNP kaj/CC popolojn./NNP
Ke/IN ili/PRP venu/VB kaj/CC vidu/VB Mian/PRP$ gloron.*/NNS <#e213187>/<#e213187>
*/SYM <#vivo-de-zamenhof-4>/<#vivo-de-zamenhof-4> Jesaja/JJ LXVI,/ii I0,/SYM 12,/12, 18./18.

En/IN atmosfero/NNS pensa/JJ flugis/VBD do/IN la/DT grandaj/JJ inspiroj/NNP mesianaj,/JJ kaj/CC ili/PRP
semiĝis/VBD en/IN spiritojn./NNP Sur/IN tia/DT tero/NNS de/IN akra/JJ sopirado/NNS genioj/NNP kreskas/VBP plej/RB
favore,/RB sed/CC plejparte/RB ja/RB perdiĝas/VBP la/DT semoj/NNP en/IN sablo,/NNS ĉar/CC la/DT amaso/NNS ne/RB
komprenas/VBP la/DT plej/RB altan/JJ sencon/NNS de/IN la/DT inspiroj./NNP Nur/RB la/DT nacian/JJ flankon/NNS la/DT
popoloj/NNP vidas/VBP klare./RB

Al/IN simpla/JJ reĝa/JJ kandidato/NNS la/DT Hebreoj/NNP malaltigis/VBD Kriston/NNS siatempe./RB Nur/RB pri/IN
pola/JJ ŝtato/NNS pensis/VBD la/DT Poloj,/NNP kaj/CC ekmiris,/VBD kiam/WRB frate/RB Mickieviĉ/NNP parolis/VBD al/IN
Rusoj./NNP Pri/IN lia/PRP$ homarama/JJ spirito/NNS el/IN hindo-litovaj/hindo-litovaj prapatroj/NNP ili/PRP restis/VBD
preskaŭ/RB blindaj./JJ

En/IN Eŭropo/NNS militoj/NNP dispafadis/VBD pro/NNS naciaj/JJ celoj:/NNP por/IN itala/JJ liberigo,/NNS por/IN
unueco/NNS germana./JJ La/DT popolojn/NNP premis/VBD en/IN Kaŭkazo/NNS kaj/CC subtenis/VBD en/IN Balkano/NNS la/DT
rusa/JJ caro./NNS Lin/PRP batis/VBD la/DT imperiestro/NNS franca,/JJ kaj/CC tiun/DT venkis/VBD la/DT prusa/JJ
reĝo./NNS La/DT lastan/JJ ribelon/NNS de/IN la/DT Poloj/NNP per/IN sango/NNS subakvigis/VBD rusaj/JJ
generaloj./NNP Ĉie/RB progresadis/VBD tekniko/NNS milita/JJ kaj/CC akriĝis/VBD incitoj/NNP naciaj,/JJ
sed/CC en/IN la/DT okcidento/NNS la/DT gentojn/NNP dividas/VBP ja/RB limoj/NNP naturaj,/JJ dum/IN en/IN la/DT
oriento/NNS ili/PRP vivas/VBP miksite./RB

Sur/IN la/DT litva/JJ tero/NNS kvar/CD gentoj/NNP malsamaj/JJ loĝis/VBD en/IN la/DT urboj,/NNP kun/IN celoj/NNP
kontraŭaj,/JJ kun/IN lingvoj/NNP diversaj,/JJ kun/IN kredoj/NNP malamikaj./JJ De/IN strato/NNS al/IN
strato/NNS regis/VBD malfido,/NNS suspekto,/NNS sur/IN placoj/NNP ofendo/NNS ĉiutaga,/JJ venĝemo,/NNS
persekuto/NNS kaj/CC malamo./NNS Sur/IN tiu/DT tero/NNS malfeliĉa/JJ naskiĝis/VBD Zamenhof./NNP En/IN kiu/DT
loko/NNS pli/JJR nature/RB alkreskus/VB tia/DT geniulo,/NNS kies/DT vido/NNS pli/JJR profunden/RB
trapenetris,/VBD kaj/CC pli/JJR alten/RB superflugis/VBD trans/IN la/DT naciaj/JJ egoismoj/NNP al/IN pure/RB
homa/JJ mondrigardo?/NNS


ĈAPITRO/NNS II/ii


INFANO/NNS EN/IN BJALISTOKO/NNS

De/IN la/DT patrino/NNS la/DT koro,/NNS de/IN la/DT patro/NNS la/DT cerbo,/NNS de/IN la/DT loko/NNS la/DT impreso:/NNS jen/IN
la/DT tri/CD ĉefaj/JJ elementoj/NNP en/IN la/DT formado/NNS de/IN Zamenhofa/JJ genio./NNS Konscienca/JJ
pedagogo/NNS estis/VBD la/DT patro/NNS Markus/VB Zamenhof,/NNP naskita/JJ de/IN hebreaj/JJ gepatroj/NNP la/DT
27-an/27-an de/IN januaro/NNS 1837/CD en/IN Tikocin,/ii ĉe/IN la/DT landlimo/NNS inter/IN la/DT pola/JJ kaj/CC litva/JJ
landoj,/NNP tiam/RB regataj/JJ de/IN la/DT rusa/JJ caro./NNS Dudekjara/JJ junulo,/NNS li/PRP fondis/VBD
lernejon/NNS en/IN la/DT najbara/JJ urbo/NNS Bjalistoko,/NNS kaj/CC edziĝis/VBD kun/IN filino/NNS de/IN hebrea/JJ
komercisto/NNS tie,/RB Rozalja/JJ Sofer,/NNP naskita/JJ en/IN 1839./1839. Ne/RB multaj/JJ estis/VBD la/DT
lernantoj,/NNP kaj/CC neriĉa/JJ la/DT paro./NNS

La/DT 15-an/15-an de/IN decembro/NNS 1859/CD naskiĝis/VBD Ludoviko/NNS Lazaro,/NNS la/DT unua/JJ filo./NNS Kvar/CD
aliaj/JJ kaj/CC tri/CD filinoj/NNP poste/RB venis./VBD Ĝojo/NNS granda,/JJ sed/CC zorgo/NNS peza./JJ Baldaŭ/RB
la/DT patro/NNS akceptis/VBD oficialan/JJ postenon:/NNS ĉe/IN la/DT mezaj/JJ ŝtatlernejoj/NNP li/PRP
fariĝis/VBD instruisto/NNS de/IN geografio/NNS kaj/CC modernaj/JJ lingvoj./NNP En/IN 1873/CD li/PRP
transloĝis/VBD al/IN Varsovio/NNS kun/IN la/DT tuta/JJ familio,/NNS kaj/CC de/IN tiam/RB instruis/VBD la/DT
germanan/JJ lingvon/NNS ĉe/IN la/DT Veterinara/JJ Instituto/NNS kaj/CC en/IN reala/JJ gimnazio./NNS

Grandiĝis/VBD la/DT infanaro/NNS kaj/CC estis/VBD nesufiĉa/JJ la/DT salajro./NNS La/DT hejmo/NNS devis/VBD
malfermiĝi/ii al/IN dek/CD kvin/CD ĝis/IN dudek/CD pensionanoj./NNP Eĉ/RB tio/NNS ne/RB tre/RB helpis./VBD
Baldaŭ/RB la/DT gefiletoj/NNP vidis,/VBD ke/IN la/DT patro/NNS jam/RB aldonis/VBD novan/JJ laboron/NNS al/IN sia/PRP$
kutima/JJ korektado/NNS de/IN knabaj/JJ skribaĵoj:/NNP akceptinte/RB plian/JJ cenzuran/JJ oficon,/NNS
li/PRP ĉiuvespere/RB sub/IN la/DT lampo/NNS malligis/VBD dikan/JJ amason/NNS da/IN fremdaj/JJ gazetoj,/NNP
kaj,/CC prenante/RB ruĝan/JJ krajonon/NNS en/IN la/DT mano,/NNS tralegadis/VBD ĵurnalon/NNS post/IN ĵurnalo./NNS

Tiun/DT plian/JJ oficon/NNS oni/PRP komisiis/VBD al/IN li/PRP pro/NNS lia/PRP$ rimarkinda/JJ kono/NNS de/IN fremdaj/JJ
lingvoj;/NNP sed/CC la/DT pedagoga/JJ tasko/NNS pli/JJR taŭgis/VBD laŭ/IN lia/PRP$ naturo./NNS Pri/IN geografio/NNS
li/PRP publikigis/VBD en/IN la/DT rusa/JJ lingvo/NNS tre/RB praktikajn/JJ lernolibrojn./NNP

Per/IN ĉiutaga/JJ senripoza/JJ penado/NNS la/DT gepatroj/NNP sukcesis/VBD havigi/ii al/IN siaj/JJ infanoj/NNP
plenan/JJ edukon/NNS en/IN la/DT gimnazio/NNS kaj/CC universitato./NNS Tri/CD fariĝis/VBD iam/RB
kuracistoj,/NNP kaj/CC unu/CD farmaciisto./NNS

Saĝa/JJ kaj/CC severa/JJ estis/VBD la/DT patro,/NNS viro/NNS skeptika/JJ je/IN revoj,/NNP sed/CC obstina/JJ je/IN
laboro./NNS Religian/JJ kredon/NNS li/PRP havis/VBD nur/RB unu/CD solan,/JJ nome/RB plej/RB fidelan/JJ
akuratecon/NNS al/IN la/DT devo/NNS ĉiutaga./JJ

Dolĉan/JJ anĝelan/JJ naturon/NNS havis/VBD la/DT patrino./NNS Bonkora,/JJ sentema/JJ kaj/CC ĉiel/RB
modesta,/JJ ŝi/PRP tutkore/RB sin/PRP donis/VBD al/IN siaj/JJ infanoj/NNP kaj/CC al/IN sia/PRP$ mastrumado./NNS
Blinde/RB fidema/JJ je/IN la/DT saĝo/NNS kaj/CC justeco/NNS de/IN la/DT edzo,/NNS ŝi/PRP tamen/RB klopodis/VBD
moligi/ii liajn/JJ juĝojn/NNP en/IN okazo/NNS de/IN puno./NNS Kiam/WRB eliris/VBD el/IN patra/JJ skriboĉambro/NNS
malfeliĉa/JJ kulpuleto,/NNS li/PRP preskaŭ/RB ĉiam/RB renkontis/VBD survoje,/RB kvazaŭ/RB hazarde,/RB
la/DT patrinon/NNS preta/JJ por/IN lin/PRP ankaŭ/RB “severe”/“severe” admoni,/ii dum/IN ŝi/PRP glatis/VBD lian/PRP$
kapeton/NNS kun/IN larmoj/NNP en/IN la/DT okuloj./NNP “Plej/“plej certe/RB ŝia/PRP$ kispuno/NNS pli/JJR efikis/VBD ol/JJR
la/DT mano/NNS de/IN la/DT patro”,/NNS skribis/VBD unu/CD el/IN la/DT fratoj/NNP de/IN Ludoviko/NNS multajn/JJ
jarojn/NNP poste./RB “Kiam/“kiam unu/CD el/IN ili/PRP restis/VBD sen/IN tagmanĝo/NNS laŭ/IN ordono/NNS patra,/JJ
nevidebla/JJ anĝelo-zorganto/anĝelo-zorganto sendis/VBD al/IN li/PRP porcion/NNS pere/RB de/IN maljuna/JJ
kuiristino,/NNS dum/IN la/DT posttagmeza/JJ dormeto/NNS de/IN la/DT familiestro,/NNS kaj/CC ĉiam/RB
kompreneble/RB nur/RB hodiaŭ/RB por/IN la/DT lasta/JJ fojo”.*/NNS <#e213201>/<#e213201> Sed/CC ne/RB al/IN
Ludoviko,/NNS nur/RB al/IN liaj/JJ petolemaj/JJ gefratetoj/NNP okazis/VBD tiaj/JJ aventuroj,/NNP ĉar/CC
lin/PRP respektis/VBD lia/PRP$ patro/NNS kaj/CC la/DT tuta/JJ familio,/NNS kvazaŭ/RB plenaĝulon./NNS Saĝa,/JJ
modesta,/JJ pensema,/JJ studema,/JJ neniam/RB laŭta,/JJ kvankam/CC obstineta,/JJ li/PRP ĉiam/RB
evitis/VBD suferigi/ii iun/DT ajn./JJ En/IN la/DT klaso/NNS li/PRP jam/RB aperigis/VBD kleron/NNS neordinaran/JJ
kaj/CC talenton/NNS por/IN verkado./NNS La/DT instruistoj/NNP admiris/VBD lin./PRP La/DT amikoj/NNP nomis/VBD
lin/PRP “barono”,/“barono”, pro/NNS lia/PRP$ trankvila/JJ sinteno/NNS kaj/CC ĝentilaj/JJ manieroj./NNP Tamen/RB
tute/RB ne/RB superulo/NNS malridema/JJ li/PRP sin/PRP montris/VBD en/IN la/DT hejmo/NNS kaj/CC lernejo./NNS Pala/JJ
kaj/CC malforta/JJ li/PRP estis/VBD kiel/WRB infaneto,/NNS sed/CC jam/RB vigla/JJ kaj/CC ĝojema/JJ knabo/NNS li/PRP
fariĝis,/VBD bonega/JJ aranĝisto/NNS de/IN festetoj/NNP kaj/CC ekskursoj./NNP Kiel/WRB ĉefon/NNS kaj/CC
animon/NNS de/IN la/DT amuzoj,/NNP lin/PRP ĉirkaŭis/VBD la/DT gefratoj/NNP aŭ/CC kolegoj./NNP Li/PRP plej/RB ŝatis/VBD
dancadon,/NNS sed/CC por/IN problemoj/NNP malfacilaj/JJ de/IN lerneja/JJ tasko/NNS li/PRP estis/VBD ankaŭ/RB
tre/RB helpema/JJ konsilanto./NNS

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-5>/<#vivo-de-zamenhof-5> El/IN privata/JJ letero/NNS de/IN Feliks/NNP Zamenhof./NNP

De/IN sia/PRP$ patrino/NNS li/PRP heredis/VBD la/DT senteman/JJ bonkorecon,/NNS kaj/CC ŝin/PRP li/PRP adoris,/VBD
kvazaŭ/RB dian/JJ anĝelinon./NNS Ofte/RB malsanan,/JJ li/PRP ŝin/PRP flegis/VBD kun/IN zorgemo/NNS
kortuŝanta,/JJ kaj/CC ĉiujn/DT deziretojn/NNP ŝiajn/JJ li/PRP antaŭplenumis/VBD delikate./RB Lin/PRP la/DT
patrino/NNS kompreneble/RB jam/RB rigardis/VBD frue/RB kiel/WRB trezoron/NNS plej/RB karan./JJ Ŝi/PRP amis/VBD
lin/PRP kiel/WRB okulpupilon,/NNS kaj/CC en/IN la/DT tuta/JJ mondo/NNS ekzistis/VBD laŭ/IN ŝi/PRP neniu/VB pli/JJR bona./JJ

Kredeble/RB prave./RB Kio/WDT staras/VBP super/IN la/DT amo/NNS patrina?/JJ Tra/IN doloroj/NNP senŝancela,/JJ
komprenema/JJ kaj/CC fidela,/JJ ĝi/PRP sin/PRP donas,/VBP kaj/CC donas/VBP ĝis/IN morto/NNS .../... kaj/CC poste/RB
ĝi/PRP helpas/VBP ankoraŭ./RB

Similaj/JJ amoj/NNP inter/IN filo/NNS kaj/CC patrino/NNS ĉe/IN multaj/JJ geniuloj/NNP estas/VBP ofte/RB
rimarkeblaj./JJ Pope,/RB Musset,/NNP Lamartine/RB adoris/VBD sian/PRP$ patrinon,/NNS kaj/CC al/IN ŝi/PRP tre/RB
multon/NNS ŝuldis./VBD Same/RB Zamenhof./NNP Ŝi/PRP faris/VBD lin/PRP idealisto,/NNS kaj/CC fidis/VBD lian/PRP$
grandecon/NNS kun/IN espero/NNS konstanta./JJ Pie/RB ŝi/PRP gardis/VBD tiun/DT flamon,/NNS kvazaŭ/RB
lumbrileton/NNS de/IN lampo/NNS sankta./JJ Simpla/JJ virino/NNS ŝi/PRP estis,/VBD kaj/CC tial/RB lin/PRP
edukis,/VBD ke/IN ĉiuj/DT homoj/NNP estas/VBP fratoj/NNP kaj/CC egalaj/JJ antaŭ/IN Dio./NNS

Saĝa/JJ patro/NNS lin/PRP revokis/VBD al/IN la/DT realo/NNS for/RB de/IN la/DT revoj./NNP La/DT knabo/NNS ja/RB vidis/VBD la/DT
faktojn/NNP ĉirkaŭ/IN si/PRP en/IN stratoj/NNP Bjalistokoaj:/JJ

Preter/IN la/DT fenestroj/NNP de/IN la/DT ligna/JJ domo/NNS Zamenhofa,/JJ sur/IN la/DT strato/NNS Verda,/JJ
pasis/VBD aro/NNS da/IN Hebreoj/NNP kun/IN la/DT tipaj/JJ longaj/JJ barboj/NNP .../... Al/IN la/DT vizaĝoj/NNP jen/IN
celtrafas/VBP neĝaj/JJ kugloj/NNP en/IN pafado./NNS Frapo/NNS sub/IN okulo./NNS Sangas/VBP vango./NNS Plendas/VBP
maljunulo/NNS .../... “Ne/“ne bleku,/VB judaĉoj!/NNP hundoj!”/NNP krias/VBP la/DT knaboj/NNP el/IN kristana/JJ
gento,/NNS kaj/CC forkuras,/VBP mokante/RB la/DT nekonatan/JJ judan/JJ lingvon:/NNS “Hra,/“hra, hre,/RB hri,/ii
hro,/NNS hru.”/VB Tion/NNS priridas/VBP kaj/CC aplaŭdas/VBP rusa/JJ leŭtenanto:/NNS “Formarŝu/“formarŝu de/IN la/DT
trotuaro,/NNS vi,/PRP raso/NNS de/IN ŝtelistoj!/NNP ...”/...” kaj/CC kraĉas/VBP la/DT oficiro/NNS pro/NNS malŝato./NNS

Sur/IN la/DT vendoplaco/NNS moviĝas/VBP la/DT popolamaso./NNS Bruadas/VBP paŝoj/NNP kaj/CC paroloj/NNP en/IN
zumado/NNS laŭta./JJ Brilas/VBP koloroj/NNP inter/IN korboj/NNP kaj/CC legomoj:/NNP verdaj/JJ ŝaloj/NNP de/IN
virinoj/NNP el/IN la/DT kamparo/NNS litva,/JJ ŝafaj/JJ peltoj,/NNP grizaj/JJ vestoj/NNP de/IN soldatoj,/NNP
manteloj/NNP kamelharaj,/JJ bluaj/JJ uniformoj/NNP de/IN la/DT rusaj/JJ oficistoj,/NNP blankaj/JJ
zonoj,/NNP ruĝaj/JJ kolumoj,/NNP oraj/JJ agloj,/NNP arĝentaj/JJ ornamaĵoj/NNP .../... Disputas/VBP la/DT
vendistinoj/NNP kun/IN germana/JJ marĉandulo./NNS Alkuras/VBP homoj./NNP Ariĝas/VBP videmuloj./NNP
Ĝendarmoj/NNP intervenas./VBP Jen/IN plendas/VBP la/DT virinoj/NNP en/IN dialekto/NNS litva./JJ La/DT
policanoj/NNP ne/RB komprenas./VBP “Ruse/“ruse parolu!”/VB minacas/VBP la/DT oficiro,/NNS “nur/“nur ruse,/RB ne/RB
lingvaĉe!/RB ĉi/RB tie/RB estas/VBP rusa/JJ lando!/NNS ...”/...” Protestas/VBP Polo/NNS el/IN la/DT amaso/NNS .../...
Kie?/RB .../... Jen/IN la/DT viro./NNS Jam/RB lin/PRP kaptas/VBP la/DT ĝendarmoj./NNP Tremas/VBP la/DT ĉeestantoj,/NNP
eĉ/RB nevole./RB Inter/IN tranĉaj/JJ bajonetoj/NNP li/PRP formarŝas,/VBP arestita./JJ Silentas/VBP la/DT
vilaĝanoj./NNP Per/IN saluto/NNS ĉiuj/DT Poloj/NNP honoras/VBP la/DT martiron,/NNS sed/CC la/DT Germanoj/NNP
kaj/CC Hebreoj/NNP ne/RB forprenas/VBP sian/PRP$ ĉapon./NNS “Jam/“jam li/PRP ĉesos/VBf nin/PRP insulti”,/ii
murmuras/VBP longbarbulo./NNS Kolero/NNS fajras/VBP en/IN la/DT okuloj/NNP polaj,/JJ mokemo/NNS en/IN la/DT rusaj./JJ

Kion/WDT scias/VBP tiuj/DT homoj/NNP unuj/CD pri/IN la/DT aliaj?/JJ Ke/IN ankaŭ/RB ili/PRP havas/VBP koron,/NNS konas/VBP
ĝojon/NNS kaj/CC doloron,/NNS amas/VBP hejmon/NNS kun/IN edzino/NNS kaj/CC infanoj?/NNP Eĉ/RB penso/NNS tia/DT ne/RB
okazas./VBP Ekzistas/VBP nur/RB Hebreoj,/NNP Rusoj,/NNP Poloj,/NNP Germanoj/NNP .../... ne/RB homoj,/NNP sole/RB
gentoj./NNP En/IN sia/PRP$ domo/NNS ĉiu/DT akceptas/VBP nur/RB samgentanojn./NNP Kun/IN malbeno/NNS de/IN la/DT
gepatroj/NNP forpeliĝas/VBP el/IN la/DT hejmo/NNS pola/JJ junulino,/NNS se/IN al/IN Ruso/NNS ŝi/PRP promesis/VBD
fidon./NNS Pri/IN Litovoj/NNP oni/PRP ridas:/VBP “Estas/“estas ja/RB nur/RB vilaĝanoj!”/NNP Ilia/PRP$ poezio/NNS kaj/CC
nacia/JJ revekiĝo?/NNS Laŭ/IN Poloj/NNP “intrigo/“intrigo rusa”,/JJ laŭ/IN Rusoj/NNP “germana/“germana pagitaĵo”./NNS
Eĉ/RB ion/NNS pli/JJR neniu/VB scias/VBP pro/NNS la/DT lingvo/NNS malfacila./JJ Pri/IN Hebreoj/NNP rakontiĝas/VBP
strangaj/JJ misteraĵoj/NNP ĉe/IN la/DT vespera/JJ babilado/NNS inter/IN slavaj/JJ flikistinoj./NNP
“Malaperis/“malaperis bubo/NNS du/CD tagojn/NNP antaŭ/IN la/DT juda/JJ Pasko./NNS Sur/IN la/DT pordo/NNS sinagoga/JJ
vidiĝas/VBP ruĝa/JJ makuleto/NNS sub/IN ne/RB legebla/JJ skribaĵo./NNS Kiu/DT povas/VBP kompreni/ii la/DT
hebrean/JJ literaĉon?/NNS Terure/RB ĝi/PRP aspektas/VBP .../... Ankaŭ/RB strangaj/JJ ŝajnis/VBD la/DT
rigardoj/NNP de/IN la/DT amaso/NNS juda/JJ sur/IN ŝtuparo/NNS de/IN la/DT sinagogo./NNS Ĉu/VB la/DT Hebreoj/NNP ne/RB
mortigus/VB bubojn/NNP por/IN havigi/ii sangon/NNS laŭ/IN kaŝa/JJ rito?/NNS Por/IN ili/PRP la/DT panisto/NNS
kuiras/VBP kukojn/NNP misterajn/JJ ...”/...” Tiel/RB kuras/VBP la/DT murmurado./NNS Poste/RB la/DT bubo/NNS
retroviĝas,/VBP sed/CC vastiĝis/VBD jam/RB la/DT famo/NNS kaj/CC efikis/VBD en/IN spiritoj./NNP

Pri/IN tiaj/JJ kalumnioj/NNP indignis/VBD jam/RB knabeto/NNS Zamenhof/NNP en/IN Bjalistoko./NNS Kion/WDT
fari,/ii por/IN ke/IN la/DT homoj/NNP ne/RB eraru/VB tiel/RB abomene?/RB El/IN tiaj/JJ kredoj/NNP kaj/CC incitoj/NNP
rezultas/VBP iam/RB veraj/JJ katastrofoj./NNP


ĈAPITRO/NNS III/ii


GIMNAZIANO/NNS EN/IN VARSOVIO/NNS

Kvardek/CD jarojn/NNP pli/JJR poste,/RB en/IN 1905,/1905, rusaj/JJ bandoj/NNP militistaj/JJ sangumis/VBD
Bjalistokon/NNS per/IN plej/RB terura/JJ pogromo:/NNS

“En/“en la/DT stratoj/NNP de/IN mia/PRP$ malfeliĉa/JJ urbo/NNS de/IN naskiĝo,/NNS sovaĝaj/JJ homoj/NNP kun/IN
hakiloj/NNP kaj/CC feraj/JJ stangoj/NNP sin/PRP ĵetis/VBD kiel/WRB plej/RB krudaj/JJ bestoj/NNP kontraŭ/IN
trankvilaj/JJ loĝantoj,/NNP kies/DT tuta/JJ kulpo/NNS konsistis/VBD nur/RB en/IN tio,/NNS ke/IN ili/PRP
parolis/VBD alian/JJ lingvon/NNS kaj/CC havis/VBD alian/JJ gentan/JJ religion,/NNS ol/JJR tiuj/DT ĉi/RB
sovaĝuloj./NNP Pro/NNS tio/NNS oni/PRP frakasis/VBD la/DT kraniojn/NNP kaj/CC elpikis/VBD la/DT okulojn/NNP al/IN
viroj/NNP kaj/CC virinoj,/NNP kadukaj/JJ maljunuloj/NNP kaj/CC senhelpaj/JJ infanoj/NNP .../...

Oni/PRP scias/VBP nun/VB tute/RB klare,/RB ke/IN kulpa/JJ estas/VBP aro/NNS da/IN abomenindaj/JJ krimuloj,/NNP
kiuj/DT per/IN diversaj/JJ plej/RB ruzaj/JJ kaj/CC plej/RB malnoblaj/JJ rimedoj,/NNP per/IN amase/RB
dissemataj/JJ mensogoj/NNP kaj/CC kalumnioj,/NNP arte/RB kreas/VBP teruran/JJ malamon/NNS inter/IN unuj/CD
gentoj/NNP kaj/CC aliaj./JJ Sed/CC ĉu/VB la/DT plej/RB grandaj/JJ mensogoj/NNP kaj/CC kalumnioj/NNP povus/VB
doni/ii tiajn/JJ terurajn/JJ fruktojn,/NNP se/IN la/DT gentoj/NNP sin/PRP reciproke/RB bone/RB konus,/VB se/IN
inter/IN ili/PRP ne/RB starus/VB altaj/JJ kaj/CC dikaj/JJ muroj,/NNP kiuj/DT malpermesas/VBP al/IN ili/PRP
libere/RB komunikiĝadi/ii inter/IN si/PRP kaj/CC vidi,/ii ke/IN la/DT membroj/NNP de/IN aliaj/JJ gentoj/NNP
estas/VBP tute/RB tiaj/JJ samaj/JJ homoj/NNP kiel/WRB la/DT membroj/NNP de/IN nia/PRP$ gento,/NNS ke/IN ilia/PRP$
literaturo/NNS ne/RB predikas/VBP iajn/JJ terurajn/JJ krimojn,/NNP sed/CC havas/VBP tiun/DT saman/JJ
etikon/NNS kaj/CC tiujn/DT samajn/JJ idealojn/NNP kiel/WRB nia?/PRP$ Rompu,/VB rompu/VB la/DT murojn/NNP inter/IN
la/DT popoloj!/NNP ...”/...”

Tiel/RB parolis/VBD Zamenhof/NNP en/IN 1906/CD dum/IN la/DT kongreso/NNS en/IN Ĝenevo./NNS Preskaŭ/RB la/DT
samon/NNS li/PRP jam/RB pensis,/VBD estante/RB bonkora/JJ knabeto/NNS en/IN Bjalistoko./NNS Doloris/VBD lin/PRP
la/DT fremdeco/NNS inter/IN loĝantoj/NNP de/IN la/DT sama/JJ lando./NNS Doloris/VBD lin/PRP la/DT malamoj/NNP en/IN
la/DT tuta/JJ mondo./NNS En/IN lia/PRP$ pensema/JJ kapeto/NNS formiĝis/VBD jam/RB plano/NNS kaj/CC volo,/NNS ke/IN
“pli/“pli malfrue”,/RB kiam/WRB li/PRP estos/VBf “grandaĝulo”,/“grandaĝulo”, li/PRP nepre/RB forigos/VBf tiun/DT ĉi/RB
malbonon./NNS Diversajn/JJ revojn/NNP utopiajn/JJ li/PRP forĵetis/VBD unu/CD post/IN la/DT alia,/JJ sed/CC
unu/CD ĉefa/JJ restis/VBD por/IN li/PRP ĉiam/RB pripensinda:/JJ tio/NNS estis/VBD la/DT ideo/NNS pri/IN unu/CD homa/JJ
lingvo./NNS “Se/“se nur/RB la/DT homoj/NNP povus/VB kompreniĝi!”/ii li/PRP sopiris,/VBD kaj/CC infane/RB
kalkuladis,/VBD kiun/DT lingvon/NNS oni/PRP povus/VB alpreni/ii por/IN la/DT tutmondo./NNS Poloj/NNP
malŝatus/VB la/DT rusan,/JJ Rusoj/NNP ne/RB volus/VB la/DT germanan,/JJ Germanoj/NNP ne/RB tolerus/VB la/DT
francan,/JJ Francoj/NNP malakceptus/VB la/DT anglan./JJ Kion/WDT fari?/ii Nur/RB neŭtrala/JJ lingvo/NNS
povus/VB ĉiujn/DT kontentigi,/ii sen/IN ofendo/NNS kaj/CC ĵaluzo./NNS Se/IN tian/DT lingvon/NNS
internacian/JJ ĉiuj/DT homoj/NNP lernus/VB krom/IN la/DT sia,/PRP$ tiam/RB ili/PRP povus/VB mem/PRP ekkoni/ii unu/CD
la/DT aliajn,/JJ de/IN popolo/NNS al/IN popolo./NNS Rekte/RB rilatus/VB ili/PRP kune./RB Ĉesus/VB la/DT blinda/JJ
fido/NNS je/IN gazetoj/NNP politikaj/JJ aŭ/CC incitoj/NNP diplomataj,/JJ por/IN decidi/ii kredon/NNS
ĝeneralan/JJ pri/IN najbaraj/JJ gentoj./NNP

Kiam/WRB el/IN la/DT reallernejo/NNS Bjalistoka/JJ li/PRP transiris/VBD al/IN la/DT pola/JJ ĉefurbo/NNS kun/IN la/DT
gepatroj,/NNP Ludoviko/NNS Zamenhof/NNP eniĝis/VBD varsovian/JJ gimnazion/NNS por/IN klasikaj/JJ
studoj./NNP La/DT oficialan/JJ historion/NNS lia/PRP$ klara/JJ komprenemo/NNS trapenetris/VBD ĝis/IN la/DT
funda/JJ vero./NNS Pri/IN militoj/NNP kaj/CC lertaĵoj/NNP politikaj/JJ temis/VBD ja/RB la/DT tuta/JJ
instruado./NNS Ne/RB nur/RB en/IN la/DT malfeliĉa/JJ litva/JJ lando/NNS la/DT gentoj/NNP sin/PRP malkonis/VBD kaj/CC
malamis/VBD reciproke./RB Ne/RB nur/RB tie/RB floris/VBD la/DT incitoj/NNP anonimaj./JJ Ĉie/RB potencaj/JJ
ŝtatoj-registaroj/ŝtatoj-registaroj prizorgis/VBD tion./NNS De/IN jarcentoj/NNP ili/PRP jam/RB kutimis/VBD gvidi/ii la/DT
publikan/JJ opinion/NNS kontraŭ/IN unu/CD aŭ/CC alia/JJ gento,/NNS laŭ/IN la/DT celoj/NNP politikaj/JJ de/IN la/DT
momento./NNS Dum/IN pafilegoj/NNP fabrikiĝis,/VBD jam/RB laboris/VBD gazetistoj,/NNP parolistoj,/NNP
eĉ/RB poetoj/NNP ŝovinistaj,/JJ por/IN formi/ii senton/NNS ĝeneralan./JJ

Agentoj/NNP oficialaj/JJ disvastigis/VBD ĉie/RB rakontojn,/NNP suspekton/NNS kaj/CC eksciton./NNS Per/IN
bildoj/NNP kaj/CC presaĵoj/NNP ili/PRP tuŝis/VBD la/DT korojn/NNP de/IN la/DT virinoj,/NNP vekis/VBD la/DT indignon/NNS
de/IN la/DT popolo,/NNS kreis/VBD eĉ/RB koleron/NNS —/SYM ĉion/NNS nur/RB por/IN preni/ii peceton/NNS de/IN lando/NNS aŭ/CC
afrikan/JJ kolonion./NNS Eksplodis/VBD milito./NNS Amase/RB falis/VBD junaj/JJ viroj./NNP Funebris/VBD la/DT
virinoj./NNP Mizeris/VBD la/DT loĝantaro/NNS de/IN la/DT vilaĝoj/NNP detruitaj./JJ Paco/NNS fariĝis./VBD La/DT
ŝtato/NNS perdis/VBD cent/CD mil/CD homojn/NNP proprajn,/JJ kaj/CC aneksis/VBD kvindek/CD mil/CD
nigrulojn./NNP Gloras/VBP la/DT generaloj,/NNP bruas/VBP la/DT tamburoj,/NNP sonas/VBP muzikoj./NNP
Mirinda/JJ sukceso./NNS La/DT venkita/JJ ŝtato/NNS petas/VBP aliancon./NNS Jam/RB finiĝis/VBD incitado./NNS
De/IN nun/VB vidu/VB la/DT bonaĵojn/NNP kaj/CC forgesu/VB ĉiujn/DT pekojn!/NNP Sed/CC amiko/NNS jam/RB malnova/JJ
ekĵaluzas,/VBP postulas/VBP “kompensaĵon”./“kompensaĵon”. Kontraŭ/IN tiu/DT nun/VB ekmarŝu/VB la/DT
impresmaŝino,/NNS kaj/CC ĉio/NNS same/RB rekomencu!/VB .../... k.t.p./k.t.p

En/IN la/DT genia/JJ cerbo/NNS de/IN la/DT junulo/NNS disvolviĝis/VBD tiu/DT bildo/NNS kun/IN precizo/NNS frapa./JJ
Rompu,/VB rompu/VB la/DT murojn/NNP inter/IN la/DT popoloj!/NNP pensis/VBD la/DT knabo/NNS Zamenhof./NNP Ili/PRP
estas/VBP ja/RB lulilo/NNS en/IN la/DT manoj/NNP de/IN gvidantoj/NNP anonimaj./JJ Ĉesu/VB la/DT malkompreno/NNS
pro/NNS nekono/NNS reciproka!/JJ Nur/RB intrigantoj/NNP ĝin/PRP profitas./VBP La/DT nacioj/NNP devas/VBP mem/PRP
kontroli/ii la/DT eksteran/JJ mastrumadon./NNS Ili/PRP devas/VBP mem/PRP rilati/ii kun/IN ceteraj./JJ Ĉesu/VB
la/DT monopolo/NNS de/IN kelkaj/JJ malpaculoj!/NNP Nur/RB de/IN nescio/NNS ili/PRP tenas/VBP la/DT tutpovon./NNS
Falu/VB la/DT muroj,/NNP ili/PRP falos/VBf kune./RB Nur/RB en/IN mallumo/NNS vivas/VBP la/DT vampiroj./NNP Brilu/VB
la/DT suno,/NNS ili/PRP malaperos./VBf

Kun/IN fervoro/NNS li/PRP lernis/VBD la/DT grekan/JJ lingvon/NNS kaj/CC latinan./JJ Jam/RB li/PRP sin/PRP vidis/VBD
veturanta/JJ tra/IN la/DT mondo,/NNS kaj/CC per/IN flamaj/JJ paroladoj/NNP predikanta,/JJ ke/IN homoj/NNP
revivigu/VB tian/DT lingvon/NNS de/IN la/DT antikva/JJ tempo/NNS kaj/CC ĝin/PRP uzu/VB por/IN komunaj/JJ celoj./NNP
Ĉu/VB ne/RB parolis/VBD greke/RB la/DT tuta/JJ mondo/NNS kulturita/JJ en/IN la/DT epoko/NNS aleksandra?/JJ Ĉu/VB
ne/RB diskutis/VBD per/IN latinaj/JJ vortoj/NNP ĉiuj/DT scienculoj/NNP kaj/CC kleruloj/NNP en/IN Eŭropo/NNS
dum/IN jarcentoj/NNP de/IN la/DT brila/JJ Renaskiĝo?/NNS Ĉu/VB ne/RB latine/RB verkis/VBD Kalvino/NNS kaj/CC
Erasmo/NNS por/IN dudek/CD popoloj?/NNP Tamen/RB la/DT latina/JJ estas/VBP malfacila,/JJ plena/JJ de/IN
antikvaj/JJ formoj/NNP senutilaj,/JJ manka/JJ je/IN modernaj/JJ esprimiloj./NNP Pli/JJR simpla,/JJ pli/JJR
taŭga/JJ por/IN nuna/JJ uzado/NNS devus/VB esti/ii la/DT revita/JJ lingvo./NNS Ĝi/PRP devus/VB esti/ii tuj/VB
lernebla/JJ kaj/CC uzebla/JJ de/IN la/DT popoloj/NNP mem,/PRP ne/RB nur/RB de/IN kleruloj./NNP

Pri/IN laboristoj,/NNP pri/IN malriĉaj/JJ homoj/NNP penantaj/JJ la/DT tutan/JJ tagon,/NNS la/DT
gimnaziano/NNS Zamenhof/NNP pensis/VBD pli/JJR kaj/CC pli./JJR En/IN la/DT familia/JJ rondo/NNS li/PRP ŝatis/VBD
legi/ii laŭte/RB el/IN la/DT versaĵoj/NNP de/IN la/DT poeto/NNS rusa/JJ Nekrasov,/NNP antaŭmajstro/NNS de/IN
Gorki./ii Pri/IN klopodoj/NNP kaj/CC suferoj,/NNP pri/IN malbelaj/JJ domoj,/NNP kie/RB morto/NNS kaj/CC
mizero/NNS dancas/VBP kune,/RB kantis/VBD la/DT plej/RB ŝatata/JJ verkisto./NNS Dum/IN la/DT tuta/JJ vivo/NNS
Zamenhof/NNP amis/VBD la/DT popolon/NNS laboreman/JJ kaj/CC preferis/VBD loĝi/ii en/IN ĝiaj/JJ kvartaloj/NNP
for/RB el/IN mondana/JJ societo./NNS

Tiuj/DT homoj/NNP estas/VBP fine/RB la/DT ĉefaj/JJ oferoj/NNP de/IN la/DT intergentaj/JJ incitoj./NNP En/IN
okazoj/NNP de/IN buĉado,/NNS ili/PRP ĉiam/RB unuarange/RB devas/VBP pagi/ii per/IN sia/PRP$ sango/NNS kaj/CC
trankvilo./NNS Tra/IN la/DT tuta/JJ mondo/NNS la/DT malriĉuloj/NNP sopiras/VBP al/IN paco/NNS kaj/CC progreso./NNS
Kiam/WRB ili/PRP vespere,/RB lacaj,/JJ revenas/VBP al/IN la/DT griza/JJ hejmo,/NNS ilia/PRP$ penso/NNS serĉas/VBP
lumon,/NNS ilia/PRP$ sento/NNS revas/VBP al/IN manoj/NNP por/IN premi/ii frate/RB en/IN la/DT siaj/JJ trans/IN maroj/NNP
kaj/CC ŝtatlimoj./NNP “Laboristoj/“laboristoj ĉiulandaj/JJ unuiĝu!”/VB baldaŭ/RB poste/RB jam/RB fariĝis/VBD
devizo/NNS de/IN la/DT amasoj./NNP Sed/CC muroj/NNP staras/VBP inter/IN ili,/PRP dikaj,/JJ altaj,/JJ ĉefe/RB
lingvaj./JJ Rompu,/VB rompu/VB tiujn/DT murojn!/NNP pensadis/VBD la/DT juna/JJ Zamenhof./NNP La/DT lingvo/NNS
helpa/JJ de/IN la/DT homaro/NNS devas/VBP esti/ii por/IN ĉiuj/DT facila./JJ Rapido,/NNS logiko/NNS devas/VBP regi/ii
ĝian/PRP$ fundamenton./NNS

De/IN tiam/RB li/PRP komencis/VBD serĉi/ii ion/NNS novan/JJ per/IN artaj/JJ provoj./NNP Ĉu/VB lingvo/NNS povas/VBP
arte/RB konstruiĝi,/ii bazita/JJ sur/IN sola/JJ logiko?/NNS demandis/VBD sin/PRP la/DT junulo,/NNS kaj/CC
serĉis/VBD materialon/NNS por/IN vortaro./NNS Kial/WRB ne/RB konsenti/ii pri/IN vortetoj/NNP plej/RB
mallongaj,/JJ kiel/WRB /ba,//ba, ca,/JJ da,/IN be,/RB ce,/RB de,/IN ab,/none ac,/none ad,/none eb,/none ec,/none ed/,/none kaj/CC
arbitre/RB fiksi/ii ĉies/DT difinitan/JJ sencon?/NNS Ne/RB eble,/RB li/PRP ekvidis/VBD tuj./VB Tiajn/JJ
vortojn/NNP eĉ/RB li/PRP mem/PRP ne/RB povis/VBD lerni./ii Ilin/PRP memori/ii superus/VB homan/JJ forton./NNS

Vivantajn/JJ vortojn/NNP lingvo/NNS devas/VBP havi,/ii se/IN ĝi/PRP celas/VBP vivi/ii mem./PRP Ĉerpi/ii el/IN la/DT
komuna/JJ fonto/NNS de/IN la/DT eŭropaj/JJ lingvoj,/NNP jen/IN la/DT solvo./NNS

Vortaro/NNS latina-germana/latina-germana estus/VB plej/RB internacia./JJ Angloj,/NNP Francoj,/NNP Hispanoj/NNP
kaj/CC Italoj,/NNP Holandanoj,/NNP Germanoj,/NNP Skandinavoj/NNP kaj/CC eĉ/RB Slavoj/NNP konus/VB ĝiajn/JJ
elementojn/NNP kiom/WRB eble/RB plej/RB multajn./JJ Vortoj/NNP kiel/WRB /horo/,//horo/, /karto/,//karto/, /vino/,//vino/,
/bruna/,//bruna/, kaj/CC ceteraj/JJ apartenas/VBP ja/RB samtempe/RB al/IN dek/CD tri/CD ĝis/IN dudek/CD lingvoj./NNP
La/DT elekto/NNS devus/VB esti/ii kvazaŭ/RB voĉdonado/NNS de/IN la/DT plejmulto./NNS Tamen/RB homa/JJ lingvo/NNS
estas/VBP afero/NNS grandega./JJ Riĉegaj/JJ gramatikoj,/NNP dikaj/JJ vortaroj,/NNP dek/CD miloj/NNP da/IN
esprimoj/NNP timigis/VBD la/DT junan/JJ Zamenhofon./NNS Kiel/WRB iri/ii ĝis/IN la/DT fino?/NNS Iam,/RB sur/IN la/DT
strato,/NNS fajrera/JJ ekkompreno/NNS trankviligis/VBD lin./PRP “Unu/“unu fojon,/NNS kiam/WRB mi/PRP estis/VBD
en/IN la/DT sesa/JJ aŭ/CC sepa/JJ klaso/NNS de/IN la/DT gimnazio,/NNS mi/PRP okaze/RB turnis/VBD la/DT atenton/NNS al/IN
la/DT surskribo/NNS Ŝvejcarskaja/JJ (pordistejo),/(pordistejo), kiun/DT mi/PRP jam/RB multajn/JJ fojojn/NNP
vidis,/VBD kaj/CC poste/RB al/IN la/DT elpendaĵo/NNS Konditorskaja/JJ (sukeraĵejo)./(sukeraĵejo). Ĉi/RB tiu/DT
-skaja/-skaja ekinteresis/VBD min,/PRP kaj/CC montris/VBD al/IN mi,/PRP ke/IN la/DT sufiksoj/NNP donas/VBP la/DT
eblon,/NNS el/IN unu/CD vorto/NNS fari/ii aliajn/JJ vortojn,/NNP kiujn/DT oni/PRP ne/RB bezonas/VBP aparte/RB
ellernadi./ii Ĉi/RB tiu/DT penso/NNS ekposedis/VBD min/PRP tute,/RB kaj/CC mi/PRP subite/RB eksentis/VBD la/DT
teron/NNS sub/IN la/DT piedoj./NNP Sur/IN la/DT terurajn/JJ grandegajn/JJ vortarojn/NNP falis/VBD radio/NNS de/IN
lumo,/NNS kaj/CC ili/PRP komencis/VBD rapide/RB malgrandiĝadi/ii antaŭ/IN miaj/JJ okuloj.”*/NNP
<#e213225>/<#e213225> De/IN tiam/RB li/PRP studadis/VBD la/DT sistemon/NNS de/IN sufiksoj/NNP kaj/CC prefiksoj/NNP en/IN
diversaj/JJ lingvoj./NNP Kia/DT riĉa/JJ fonto!/NNS Kia/DT mirinda/JJ povo/NNS por/IN kreskado/NNS kaj/CC
multiĝo!/NNS Plej/RB multaj/JJ lingvoj/NNP uzas/VBP ilin/PRP blinde/RB kaj/CC senorde./RB Per/IN vere/RB
plena/JJ kaj/CC regula/JJ utiligo/NNS de/IN tiu/DT forto,/NNS riĉa/JJ vortarego/NNS disflorus/VB el/IN
malgranda/JJ radikaro./NNS Nur/RB /-ino/,//-ino/, /-aĵo/,//-aĵo/, /-isto/,//-isto/, /-ema/,//-ema/, /-igi/,//-igi/, /-iĝi///-iĝi/
centobligus/VB ĝin./PRP Dek/CD mil/CD vortoj/NNP memformiĝus/VB sen/IN aparta/JJ lerno./NNS

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-6>/<#vivo-de-zamenhof-6> El/IN la/DT Letero/NNS al/IN N./SYM Borovko/NNS pri/IN la/DT Deveno/NNS de/IN
Esperanto,/NNS el/IN rusa/JJ lingvo/NNS tradukita/JJ de/IN V.Gernet/v.gernet (/Lingvo/(/lingvo Internacia//JJ
1896,/1896, nos./VBf 6-7;/6-7; /Esperantaj//esperantaj Prozaĵoj/,/NNP p./SYM 239)./239).

Liaj/JJ instruistoj/NNP en/IN la/DT lernejo/NNS rigardis/VBD Ludovikon/NNS Zamenhof/NNP kiel/WRB
lingviston/NNS rimarkindan./JJ Tre/RB juna/JJ li/PRP jam/RB lernis/VBD la/DT francan/JJ kaj/CC germanan./JJ
En/IN la/DT kvina/JJ gimnazia/JJ klaso/NNS li/PRP ekstudis/VBD la/DT anglan./JJ Elparolo/NNS malfacila,/JJ
ortografio/NNS malpreciza,/JJ sed/CC kia/DT forto/NNS kaj/CC rapido/NNS en/IN la/DT frazoj!/NNP Gramatiko?/NNS
Tre/RB malmulta./JJ Nur/RB kelkaj/JJ antikvaĵoj/NNP malregulaj./JJ Riĉa/JJ lingvo/NNS do/IN tute/RB ne/RB
bezonas/VBP deklinaron,/NNS konjugaron,/NNS aŭ/CC sintakson/NNS malfacilajn./JJ Kelkaj/JJ
montriloj/NNP ĉiam/RB samaj/JJ sufiĉas/VBP por/IN la/DT verbaj/JJ tempoj./NNP Finiĝoj/NNP pliaj/JJ kiel/WRB o,/SYM
a,/SYM e,/SYM utilu/VB kvazaŭ/RB nur/RB sufiksoj,/NNP por/IN formi/ii nomojn/NNP el/IN verboj,/NNP el/IN verboj/NNP
adjektivojn,/NNP kaj/CC adverbojn/NNP el/IN ceteraj./JJ

Samtempe/RB krom/IN la/DT lingva,/JJ alia/JJ ellaboro/NNS okupis/VBD Zamenhofon/NNS en/IN tiuj/DT jaroj./NNP
Lia/PRP$ patrino/NNS estis/VBD kredantino./NNS Lia/PRP$ patro/NNS ateisto./NNS Li/PRP mem/PRP jam/RB kiel/WRB knabo/NNS
perdis/VBD la/DT fidon/NNS religian./JJ Lia/PRP$ logiko/NNS ne/RB permesis/VBD al/IN li/PRP kredi/ii la/DT instruon/NNS
de/IN la/DT pastroj./NNP Sed,/CC estante/RB deksesjara,/JJ li/PRP suferis/VBD pro/NNS malpleno/NNS en/IN la/DT
koro./NNS Li/PRP ne/RB vidis/VBD ian/DT sencon/NNS en/IN la/DT vivo./NNS Por/IN kio/WDT li/PRP laboras?/VBP Pro/NNS kio/WDT li/PRP
ekzistas?/VBP Kio/WDT estas/VBP homoj?/NNP Kial/WRB ne/RB tuj/VB morti?/ii Ĉio/NNS ŝajnis/VBD al/IN li/PRP vana/JJ kaj/CC
naŭza./JJ Por/IN li/PRP tre/RB turmenta/JJ estis/VBD tiu/DT tempo./NNS Tiama/JJ portreto,/NNS iom/RB kruda/JJ
kaj/CC maldolĉa,/JJ montras/VBP la/DT malĝojon/NNS de/IN la/DT gimnaziano./NNS

Interna/JJ krizo/NNS lin/PRP savis./VBD Iom/RB post/IN iom/RB li/PRP ektrovis/VBD la/DT veron/NNS por/IN si/PRP mem./PRP
Li/PRP komprenis/VBD ian/DT sencon/NNS en/IN la/DT naturo./NNS Li/PRP sentis/VBD altan/JJ vokon/NNS pli/JJR precizan/JJ
al/IN homara/JJ celo./NNS Li/PRP formis/VBD propran/JJ kredon/NNS pri/IN vivo/NNS kaj/CC pri/IN morto./NNS
Deksepjara/JJ li/PRP akiris/VBD novan/JJ fidon/NNS kaj/CC feliĉon/NNS de/IN la/DT animo/NNS ekster/IN dogmoj./NNP
Li/PRP sentis/VBD fortan/JJ inspiron/NNS en/IN la/DT koro./NNS Pli/JJR fervore/RB li/PRP revenis/VBD al/IN
verkado.*/NNS <#e213229>/<#e213229> Posta/JJ portreto/NNS montras/VBP la/DT ŝanĝon/NNS en/IN la/DT okuloj./NNP
Dolĉeco/NNS regas./VBP

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-7>/<#vivo-de-zamenhof-7> Vidu/VB antaŭmortan/JJ konfeson/NNS pri/IN tiu/DT krizo/NNS en/IN
ĉapitro/NNS XII./ii

En/IN la/DT jaro/NNS 1878,/1878, Zamenhof/NNP sidis/VBD en/IN la/DT lasta/JJ klaso/NNS de/IN la/DT gimnazio./NNS Tiam/RB
jam/RB estis/VBD preta/JJ projekto/NNS de/IN lia/PRP$ lingvo,/NNS ankoraŭ/RB ne/RB tute/RB simila/JJ al/IN la/DT
nuna/JJ Esperanto./NNS Kelkaj/JJ kolegoj/NNP interesiĝis/VBD pri/IN lia/PRP$ longa/JJ laborado./NNS Al/IN
ili/PRP li/PRP ĝoje/RB konigis/VBD la/DT novan/JJ lingvon./NNS Ion/NNS tiel/RB simplan/JJ kaj/CC facilan/JJ neniu/VB
el/IN ili/PRP antaŭkredis./VBD Fervore/RB ses/CD aŭ/CC sep/CD ellernis/VBD la/DT sistemon./NNS

En/IN la/DT gepatra/JJ loĝejo/NNS ĉe/IN strato/NNS Novolipie,/RB Ludoviko/NNS havis/VBD propran/JJ ĉambron/NNS
izolitan/JJ sur/IN la/DT teretaĝo./NNS Tie/RB kunvenis/VBD lia/PRP$ amikaro/NNS ĉe/IN la/DT amata/JJ
grupestro./NNS Kune/RB ĉiuj/DT fervoradis/VBD pri/IN la/DT homa/JJ refratiĝo./NNS Alta/JJ la/DT revo,/NNS
granda/JJ la/DT tasko./NNS La/DT 5-an/5-an de/IN decembro/NNS ili/PRP festis/VBD la/DT vivigon/NNS de/IN la/DT lingvo./NNS
Ĉirkaŭ/IN kuko,/NNS de/IN la/DT patrino/NNS ame/RB kuirita,/JJ sidis/VBD Ludoviko/NNS kun/IN kolegoj/NNP
entuziasmaj./JJ La/DT unuan/JJ fojon/NNS sonis/VBD lia/PRP$ “lingwe/“lingwe universala”./JJ Post/IN paroloj/NNP
esperplenaj,/JJ ili/PRP kantis/VBD himnon/NNS de/IN frateco:/NNS

Malamikete/RB de/IN las/VBP nacjes/none
Kadó,/NNP kadó,/none jam/RB temp’/NNS está!/none
La/DT tot’/NNS homoze/RB in/SYM familje/RB
Konunigare/RB so/NNS debá./none

(Malamikeco/(malamikeco de/IN la/DT nacioj/NNP
Falu,/VB falu,/VB jam/RB temp’/NNS estas!/VBP
La/DT tuta/JJ homaro/NNS en/IN familio/NNS
Unuigi/ii sin/PRP devas.)/VBP

En/IN junio/NNS 1879/CD finiĝis/VBD la/DT gimnazia/JJ kurso/NNS kaj/CC ĉiuj/DT kolegoj/NNP disiris./VBD La/DT
persono/NNS de/IN ilia/PRP$ ĉefamiko/NNS lasis/VBD ĉe/IN ili/PRP tiel/RB fortan/JJ impreson,/NNS ke/IN ili/PRP eĉ/RB
komencis/VBD propagandi/ii liajn/JJ ideojn/NNP kaj/CC paroli/ii pri/IN la/DT nova/JJ lingvo./NNS Sed,/CC
kiel/WRB Zamenhof/NNP malgaje/RB konstatis/VBD pli/JJR malfrue,/RB “renkontinte/“renkontinte la/DT mokojn/NNP de/IN
la/DT homoj/NNP maturaj,/JJ ili/PRP tuj/VB rapidis/VBD malkonfesi/ii la/DT lingvon,/NNS kaj/CC mi/PRP restis/VBD
tute/RB sola”./JJ Tiel/RB okazas/VBP preskaŭ/RB senescepte/RB al/IN la/DT grandaj/JJ inspiritoj/NNP tra/IN
tuta/JJ homara/JJ historio./NNS Ankaŭ/RB hejme/RB li/PRP devis/VBD suferi/ii baton/NNS pli/JJR kruelan./JJ Ĝis/IN
tiu/DT tempo/NNS la/DT patro/NNS laŭŝajne/RB ne/RB malaprobis/VBD lian/PRP$ laboron,/NNS ĉar/CC la/DT knabo/NNS
tamen/RB brile/RB sukcesis/VBD ĉiujn/DT ekzamenojn./NNP Sed/CC kiam/WRB venis/VBD la/DT momento/NNS forlasi/ii
la/DT gimnazion/NNS kaj/CC elekti/ii profesion,/NNS tiam/RB blovis/VBD kriza/JJ vento./NNS

Jam/RB ofte/RB konatuloj/NNP aŭ/CC kolegoj/NNP profesoraj/JJ de/IN Markus/VB Zamenhof/NNP admonis/VBD lin/PRP
pri/IN lia/PRP$ filo./NNS “Ideo/“ideo tiel/RB fiksa/JJ en/IN kapo/NNS junula/JJ minacas/VBP ja/RB frenezon./NNS
Domaĝe/RB estus/VB lasi/ii tian/DT talentulon/NNS perdiĝi/ii en/IN ĥimeroj./NNP Baldaŭ/RB li/PRP
malsaniĝos,/VBf se/IN li/PRP daŭras/VBP plu!”/RB Tiel/RB babilis/VBD bonintencaj/JJ konsilantoj./NNP

Pri/IN la/DT estonteco/NNS de/IN la/DT knabo/NNS ĉefe/RB zorgis/VBD lia/PRP$ patro./NNS Kion/WDT li/PRP faros/VBf en/IN la/DT
vivo,/NNS se/IN ĉiuj/DT lin/PRP rigardos/VBf kiel/WRB viron/NNS neseriozan,/JJ nur/RB “revulon”?/“revulon”?
Kuracista/JJ estis/VBD tiam/RB unu/CD el/IN la/DT solaj/JJ karieroj/NNP permesitaj/JJ al/IN Hebreoj/NNP en/IN
la/DT rusa/JJ Imperio./NNS Utila/JJ studo,/NNS ne/RB revaĵoj,/NNP tiam/RB urĝis/VBD antaŭ/IN ĉio./NNS Tial/RB
Ludoviko/NNS devis/VBD eĉ/RB promesi,/ii ke/IN li/PRP forlasos/VBf la/DT aferon/NNS pri/IN mondlingvo,/NNS
almenaŭ/RB provizore./RB Peza/JJ kaj/CC dolora/JJ estis/VBD la/DT ofero./NNS

Tie/RB staris/VBD la/DT altaro./NNS Sur/IN tablo/NNS kuŝis/VBD la/DT kajeroj/NNP kun/IN vortaro,/NNS gramatiko,/NNS
versaĵoj/NNP kaj/CC tradukoj/NNP en/IN la/DT nova/JJ lingvo./NNS Karaj/JJ manuskriptoj,/NNP rezulto/NNS de/IN
multjara/JJ pripensado/NNS kaj/CC serĉado./NNS Ĉu/VB fordoni/ii la/DT tuton?/NNS La/DT patro/NNS tion/NNS
postulis./VBD En/IN lian/PRP$ ŝrankon/NNS malaperis/VBD ĉio./NNS Dika/JJ ŝnuro/NNS ligis/VBD la/DT pakaĵon./NNS
Fermiĝis/VBD pordo./NNS


ĈAPITRO/NNS IV/NNP


STUDENTAJ/JJ JAROJ/NNP

Post/IN longa/JJ kiso/NNS de/IN la/DT patrino/NNS la/DT studento/NNS forveturis/VBD Moskvon./NNS Urbego/NNS
vasta./JJ Universitato/NNS plenega./JJ Brilas/VBP la/DT Kremlaj/JJ turoj./NNP Sur/IN stratoj/NNP neĝo/NNS
blanka./JJ Kuras/VBP glitveturiloj,/NNP tintadas/VBP sonoriletoj./NNP Rapidas/VBP ĉevaloj/NNP
longharaj./JJ Ĉie/RB vivo/NNS gaja,/JJ vigla./JJ

Malriĉe/RB loĝis/VBD la/DT junulo./NNS Per/IN lecionoj/NNP li/PRP gajnetis/VBD iom./RB Sed/CC malfacile/RB
juna/JJ hebreo/NNS trovas/VBP eĉ/RB okazojn/NNP por/IN instrui./ii Li/PRP ankaŭ/RB verketis/VBD iom/RB por/IN
gazeto,/NNS Moskovskie/RB Viedomoŝti./ii Hejme/RB la/DT gepatroj/NNP time/RB zorgis./VBD “Nur/“nur dek/CD
naŭ/RB rublojn/NNP mi/PRP elspezas/VBP en/IN monato”,/NNS li/PRP skribis/VBD por/IN ilin/PRP trankviligi./ii Sed/CC
kiel/WRB li/PRP sin/PRP nutris!/VBD Konscience/RB li/PRP studadis/VBD medicinon./NNS Ankaŭ/RB li/PRP kliniĝis/VBD
siavice/RB super/IN korpoj/NNP de/IN mortintoj/NNP en/IN la/DT dissekca/JJ ĉambrego./NNS Simpatie/RB li/PRP
malkovris/VBD la/DT internan/JJ meĥanismon/NNS de/IN la/DT homa/JJ formo./NNS Eĉ/RB tie/RB lin/PRP sekvis/VBD lia/PRP$
revo./NNS Ĉu/VB ne/RB similaj/JJ estas/VBP ĉiuj/DT homoj,/NNP kun/IN samaj/JJ organoj,/NNP samaj/JJ bezonoj,/NNP
samaj/JJ timoj/NNP kaj/CC deziroj/NNP dum/IN la/DT vivo?/NNS Ĉu/VB lingvaj/JJ aŭ/CC koloraj/JJ diferencoj/NNP
ŝanĝas/VBP tion?/NNS Malkono/NNS inter/IN gentoj/NNP devus/VB ĉesi./ii

Li/PRP plenumis/VBD tamen/RB la/DT promeson./NNS “Por/“por pensadi/ii pri/IN la/DT homaro,/NNS atendu/VB
kelkajn/JJ jarojn!”/NNP sonis/VBD la/DT admono/NNS patra./JJ Sed/CC granda/JJ malpleno/NNS doloris/VBD en/IN
la/DT koro./NNS Kiel/WRB vivi/ii sen/IN celo/NNS ideala?/JJ Lia/PRP$ penso/NNS kompatema/JJ serĉis/VBD
materialon./NNS Ĝi/PRP sin/PRP turnis/VBD tiam/RB al/IN la/DT suferoj/NNP de/IN la/DT Hebreoj./NNP Legaĵo/NNS en/IN
ĵurnalo/NNS atentigis/VBD lin./PRP La/DT cionista/JJ revekiĝo/NNS lin/PRP allogis./VBD Ankaŭ/RB lia/PRP$
gento,/NNS kiel/WRB ĉiuj,/DT rajtas/VBP esti/ii rekonata/JJ kaj/CC ŝatata./JJ Kial/WRB nur/RB Hebreoj/NNP
devus/VB kaŝi/ii aŭ/CC prihonti/ii sian/PRP$ naciecon?/NNS Ankaŭ/RB ili/PRP rajtas/VBP havi/ii propran/JJ
centron/NNS de/IN kulturo./NNS Nepoj/NNP de/IN Moseo/NNS staras/VBP ĉie/RB dissemitaj./JJ Malfeliĉo/NNS
premas/VBP multajn./JJ Trans/IN la/DT maro/NNS blua/JJ de/IN la/DT Helenoj/NNP kuŝas/VBP la/DT antikva/JJ
Palestino./NNS Laborado,/NNS kolektado,/NNS volo/NNS pacienca/JJ kondukos/VBf al/IN miraklo./NNS Iam/RB
eble/RB staros/VBf tie/RB sur/IN la/DT tero/NNS de/IN la/DT profetoj/NNP nova/JJ hejmo/NNS de/IN la/DT Hebreoj./NNP
Instruejo,/NNS kongresejo/NNS malfermos/VBf siajn/JJ pordojn./NNP Kolonianoj/NNP ekloĝos/VBf en/IN la/DT
ĉirkaŭo./NNS Nur/RB justa/JJ povis/VBD esti/ii tia/DT plano./NNS La/DT disa/JJ popolo/NNS regajnu/VB la/DT
esperon./NNS Eĉ/RB pli/JJR juna,/JJ Zamenhof/NNP jam/RB verkis/VBD versojn/NNP en/IN la/DT rusa/JJ lingvo./NNS
Poemon/NNS al/IN Hebreoj/NNP li/PRP presigis/VBD nun/VB en/IN Ruski/ii Jevrej:/RB

Al/IN altar’/NNS de/IN libereco,/NNS fratoj/NNP nun/VB rapidu!/VB
Por/IN konstrui/ii propran/JJ hejmon/NNS ĉiu/DT portu/VB brikon./NNS
Eĉ/RB se/IN multajn/JJ jam/RB forŝovos/VBf vento,/NNS akvo,/NNS kaj/CC malsaĝo,/NNS
Ne/RB pereos/VBf sub/IN la/DT tero/NNS via/PRP$ semo/NNS kaj/CC laboro./NNS
Vekiĝu,/VB popolo/NNS kutima/JJ je/IN batoj!/NNP
En/IN tia/DT tempo/NNS dormo/NNS estus/VB honta./JJ
Per/IN ondo/NNS forta/JJ de/IN l’/NNS amaso/NNS
Ni/PRP svingu/VB flagon/NNS al/IN la/DT vivo!/NNS Se/IN riĉuloj/NNP pro/NNS la/DT oro/NNS
Kisas/VBP sklave/RB manojn/NNP potenculajn,/JJ
Ni,/PRP malriĉaj,/JJ per/IN moneroj/NNP de/IN la/DT laboro/NNS
Disbatos/VBf la/DT katenojn./NNP
Al/IN altar’/NNS de/IN libereco,/NNS fratoj/NNP nunrapidu!/VB .../...

Elokvente/RB sonis/VBD la/DT alvoko/NNS junula./JJ Tamen/RB Zamenhof/NNP ne/RB fariĝis/VBD iam/RB gvidanto/NNS
inter/IN la/DT cionistoj./NNP Ĉia/DT trograndigo/NNS de/IN la/DT merito/NNS de/IN la/DT Hebreoj/NNP lin/PRP
doloris./VBD Konstanta/JJ redirado/NNS pri/IN “nacio/“nacio sankta/JJ super/IN ĉiuj”/DT vundis/VBD lian/PRP$
senton,/NNS kvazaŭ/RB ofendado/NNS al/IN ceteraj/JJ gentoj./NNP Akra/JJ mallaŭdo/NNS kontraŭ/IN Poloj,/NNP
Rusoj,/NNP aŭ/CC Rumanoj/NNP malplaĉis/VBD al/IN li./PRP Plendoj/NNP pri/IN premantaj/JJ registaroj/NNP
ŝajnis/VBD al/IN li/PRP pravaj,/JJ sed/CC ne/RB malamo/NNS al/IN popoloj./NNP Eĉ/RB inter/IN liaj/JJ samgentanoj/NNP
la/DT plej/RB malgranda/JJ vorto/NNS ŝovinista/JJ lin/PRP repelis./VBD

Ankaŭ/RB la/DT Hebreoj/NNP tre/RB bezonis/VBD pli/JJR proksime/RB koni/ii la/DT ceterajn/JJ gentojn./NNP
Ankaŭ/RB por/IN ili/PRP urĝis/VBD lingvo/NNS internacia./JJ Ke/IN ili/PRP ekkomprenu/VB la/DT diferencon/NNS
inter/IN la/DT amasoj/NNP kaj/CC la/DT sekretaj/JJ incitantoj,/NNP ke/IN ili/PRP konu/VB la/DT historion/NNS de/IN
la/DT aliaj:/JJ ankaŭ/RB la/DT ceteraj/JJ ja/RB suferis,/VBD ankaŭ/RB ilin/PRP premis/VBD potenculoj,/NNP
ankaŭ/RB ilin/PRP ekspluatas/VBP malgranda/JJ nombro/NNS da/IN lertuloj./NNP Hebreoj/NNP amu/VB sian/PRP$
leĝon,/NNS sian/PRP$ genton/NNS kaj/CC kutimojn,/NNP sed/CC ili/PRP super/IN ĉio/NNS amu/VB la/DT homaron/NNS kaj/CC
ĝin/PRP servu/VB kiel/WRB fratoj./NNP Tiel/RB sentis/VBD la/DT studento/NNS pripensema,/JJ kaj/CC revenis/VBD
al/IN sia/PRP$ revo./NNS

Eĉ/RB la/DT “dek/“dek naŭ/RB rubloj”/NNP ne/RB troviĝis/VBD tro/RB facile/RB ĉe/IN la/DT komenco/NNS de/IN la/DT
monato,/NNS kaj/CC ili/PRP ne/RB sufiĉis./VBD Zamenhof/NNP ne/RB ŝatis/VBD trudi/ii elspezadon/NNS al/IN
gepatroj./NNP Du/CD jaroj/NNP jam/RB forpasis./VBD En/IN somero/NNS 1881/CD li/PRP revenis/VBD hejmen./RB

En/IN Varsovio/NNS li/PRP daŭrigos/VBf medicinan/JJ studadon/NNS ĉe/IN la/DT universitato./NNS Al/IN la/DT
amata/JJ patrino/NNS li/PRP rakontis/VBD pri/IN la/DT pezo/NNS de/IN la/DT promeso/NNS al/IN patro./NNS Lia/PRP$
vivcelo/NNS restis/VBD sama./JJ Homoj/NNP devas/VBP refratiĝi./ii Kie/RB kuŝas/VBP la/DT paperoj/NNP kaj/CC
provaĵoj/NNP de/IN la/DT lingvo/NNS intergenta?/JJ En/IN libertempo/NNS li/PRP ja/RB povos/VBf ilin/PRP
trarigardi/ii kaj/CC reveni/ii al/IN laboro/NNS kara./JJ

Kun/IN larmoj/NNP la/DT patrino/NNS sidis/VBD pala./JJ Ŝi/PRP silentis./VBD Ŝia/PRP$ blanka/JJ mano/NNS dolĉe/RB
glatis/VBD la/DT kapon/NNS de/IN la/DT granda/JJ filo./NNS Jam/RB dudekdujara/JJ li/PRP estis./VBD Kiel/WRB aŭdos/VBf
li/PRP la/DT veron?/NNS Unu/CD tagon/NNS ŝia/PRP$ edzo/NNS ja/RB bruligis/VBD liajn/JJ manuskriptojn./NNP Saĝa/JJ
kaj/CC severa,/JJ nur/RB pro/NNS amo/NNS patra/JJ li/PRP tion/NNS faris./VBD Li/PRP kredis,/VBD ke/IN li/PRP tiel/RB
“savos”/“savos” sian/PRP$ filon./NNS Ofte/RB ŝi/PRP jam/RB ploris/VBD pri/IN tiu/DT ekzekuto./NNS Nun/VB revenis/VBD la/DT
ploroj./NNP Ŝi/PRP silentis./VBD

Ludoviko/NNS ŝin/PRP komprenis./VBD La/DT tutan/JJ dramon/NNS li/PRP divenis./VBD Tuj/VB li/PRP nur/RB petis/VBD la/DT
patron/NNS redoni/ii la/DT promesparolon./NNS Urĝas/VBP libereco./NNS Nepre/RB lin/PRP vokas/VBP certa/JJ
devo./NNS Li/PRP nur/RB promesos/VBf tion/NNS al/IN si/PRP mem,/PRP ke/IN al/IN neniu/VB li/PRP parolos/VBf pri/IN sia/PRP$
celo/NNS kaj/CC laboro,/NNS ĝis/IN li/PRP finos/VBf universitaton./NNS

Fakte/RB ne/RB tro/RB grava/JJ estis/VBD la/DT perdo/NNS de/IN la/DT skribaĵoj./NNP Efektive/RB li/PRP memoris/VBD
ĉion/NNS parkere./RB Kun/IN fervoro/NNS li/PRP refaris/VBD sian/PRP$ verkon./NNS

Sur/IN la/DT kajeroj/NNP de/IN aŭgusto/NNS 1881/CD reaperas/VBP preskaŭ/RB la/DT sama/JJ lingvo/NNS kiel/WRB en/IN
1878./1878. Tamen/RB estis/VBD jam/RB progreso./NNS La/DT bela/JJ balado/NNS de/IN Heine/RB “En/“en sonĝo”/NNS estis/VBD
jene/RB tradukita/JJ el/IN germana:/JJ

Mo/NNS bella/JJ princino/NNS il/none sonto/NNS vidá/none
Ko/NNS zuoj/NNP malseŝaj/JJ e/SYM palaj,/JJ
Sul/NNP dillo,/NNS sul/none verda/JJ no/NNS koe/RB sidá/none
Il/NNP armoj/NNP amizaj/JJ e/SYM kalaj./JJ
“La/“la kron’/NNS de/IN ta/JJ padro/NNS fio/NNS pu/VB mo/NNS esté,/none
La/DT ora,/JJ la/DT redza/JJ ra/JJ sello!/NNS
La/DT skepro/NNS diantiza,/JJ rol/none mo/NNS ne/RB volé,/none
Tol/NNP mem/PRP koj/NNP volé/none mo,/NNS ma/JJ bella.”/JJ
“To/“to et/none ne/RB estebla”,/JJ ŝo/NNS palla/JJ a/SYM mo,/NNS
Kor/NNP et/none si/PRP la/DT tombo/NNS kuŝé/none mo/NNS
E/SYM koj/NNP i/SYM la/DT nokto/NNS vioné/none mo/NNS a/SYM to,/NNS
Kor/NNP tol/none fe/RB prekale/RB amé/none mo!”/NNS

Dum/IN ses/CD jaroj/NNP Zamenhof/NNP laboris/VBD ĉiutage,/RB bonigante/RB kaj/CC provante/RB sian/PRP$
lingvon./NNS Li/PRP tradukis/VBD pecojn/NNP el/IN aŭtoroj/NNP diverslandaj./JJ Li/PRP skribis/VBD verkojn/NNP
originalajn./JJ Li/PRP laŭte/RB legis/VBD al/IN si/PRP la/DT skribitajn/JJ paĝojn./NNP Multaj/JJ formoj/NNP
ŝajnis/VBD bonaj/JJ teorie,/RB sed/CC la/DT praktiko/NNS montris/VBD ilin/PRP maloportunaj./JJ Jen/IN tio/NNS
estis/VBD peza,/JJ kaj/CC ĉi/RB tio/NNS malbelsona./JJ

“Multon/“multon mi/PRP devis/VBD ĉirkaŭhaki,/ii anstataŭi,/ii korekti,/ii kaj/CC radike/RB transformi./ii
Vortoj/NNP kaj/CC formoj,/NNP principoj/NNP kaj/CC postuloj/NNP puŝis/VBD kaj/CC malhelpis/VBD unu/CD la/DT
alian,/JJ dume/RB en/IN la/DT teorio,/NNS ĉio/NNS aparte/RB kaj/CC en/IN mallongaj/JJ provoj,/NNP ili/PRP ŝajnis/VBD
al/IN mi/PRP tute/RB bonaj./JJ Tiaj/JJ objektoj/NNP kiel/WRB ekzemple/RB la/DT universala/JJ prepozicio/NNS
/je/,//je/, la/DT elasta/JJ verbo/NNS /meti/,//meti/, la/DT neŭtrala,/JJ sed/CC difinita/JJ finiĝo/NNS /aŭ/,//aŭ/, k./SYM
t./SYM p./SYM ,/SYM kredeble/RB neniam/RB enfalus/VB en/IN mian/PRP$ kapon/NNS teorie./RB Kelkaj/JJ formoj,/NNP
kiuj/DT ŝajnis/VBD al/IN mi/PRP riĉaĵo,/NNS montriĝis/VBD nun/VB en/IN la/DT praktiko/NNS senbezona/JJ
balasto;/NNS tiel/RB ekzemple/RB mi/PRP devis/VBD forĵeti/ii kelkajn/JJ nebezonajn/JJ sufiksojn.”*/NNP
<#e213291>/<#e213291>

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-8>/<#vivo-de-zamenhof-8> Letero/NNS al/IN Borovko./NNS

Dum/IN tiu/DT puriga/JJ laboro/NNS ankaŭ/RB foriĝis/VBD el/IN la/DT lingvo/NNS kelkaj/JJ latinaj/JJ radikoj,/NNP
kiel/WRB ekzemple/RB /anno///anno/ kaj/CC /diurno/,//diurno/, kaj/CC anstataŭiĝis/VBD per/IN /jaro///jaro/ kaj/CC
/tago/.//tago/. Efektive/RB /-ano///-ano/ jam/RB estis/VBD sufikso/NNS kun/IN senco/NNS malsama,/JJ kaj/CC
aliflanke/RB Zamenhof/NNP ne/RB volis/VBD vortojn/NNP kun/IN duobla/JJ litero./NNS /Diurno///diurno/ tre/RB
malbele/RB sonis/VBD en/IN kunmetitaj/JJ vortoj/NNP kiel/WRB /ĉiudiurne///ĉiudiurne/ aŭ/CC /diurnmeze/,//diurnmeze/, kaj/CC
ankaŭ/RB estis/VBD internacia/JJ fakte/RB nur/RB por/IN malgranda/JJ nombro/NNS da/IN homoj/NNP kleraj,/JJ
kiuj/DT konas/VBP la/DT latinan/JJ lingvon/NNS aŭ/CC tiajn/JJ vortojn/NNP francajn/JJ kiel/WRB /diurne/,//diurne/,
neniam/RB uzatajn/JJ de/IN la/DT popolo./NNS Dume/RB /tago///tago/ estas/VBP almenaŭ/RB tuj/VB konata/JJ de/IN
pluraj/JJ grandaj/JJ popoloj/NNP per/IN uzado/NNS ĉiutaga,/JJ do/IN fakte/RB multe/RB pli/JJR internacia./JJ
Same/RB pli/JJR belsona/JJ /kaj///kaj/ el/IN la/DT greka/JJ lingvo/NNS anstataŭis/VBD /e///e/ latinan,/JJ ne/RB
sufiĉe/RB klaran/JJ al/IN oreloj/NNP por/IN dividi/ii frazojn/NNP sen/IN konfuzo./NNS

Kiam/WRB poste/RB eksteruloj/NNP volis/VBD “perfektigi”/“perfektigi” la/DT vortaron,/NNS ili/PRP ofte/RB nur/RB
revenis/VBD al/IN la/DT unua/JJ formo,/NNS kaj/CC nur/RB marŝis/VBD malantaŭen/RB sur/IN la/DT vojo/NNS jam/RB
paŝita/JJ de/IN viro/NNS pli/JJR sperta/JJ kaj/CC pli/JJR zorga./JJ Teorie/RB diris/VBD ili,/PRP “tiu/“tiu formo/NNS
estus/VB certe/RB pli/JJR scienca/JJ ol/JJR ĉi/RB tiu”./DT Ankaŭ/RB Zamenhof/NNP jam/RB trovis/VBD la/DT samon/NNS
antaŭ/IN ili,/PRP sed/CC multjara/JJ praktikado/NNS vidigis/VBD al/IN li/PRP gravan/JJ maltaŭgecon/NNS de/IN
la/DT unua/JJ kaj/CC neceson/NNS ĝin/PRP forigi/ii per/IN pli/JJR bona./JJ

Ke/IN “genio/“genio estas/VBP longa/JJ pacienco”,/NNS kiel/WRB kantis/VBD Viktor/NNP Hugo,/NNS tion/NNS montris/VBD
la/DT ses/CD jaroj/NNP de/IN senĉesa/JJ polurado/NNS per/IN provado./NNS En/IN la/DT infanaj/JJ jaroj/NNP
Zamenhof/NNP fervoris/VBD por/IN muziko./NNS Li/PRP ludis/VBD fortepianon,/NNS kaj/CC li/PRP ŝatis/VBD kanti./ii
Tial/RB harmonio/NNS ĉiam/RB regis/VBD lian/PRP$ guston./NNS

Li/PRP ne/RB kredis,/VBD ke/IN sufiĉas/VBP gramatiko/NNS kaj/CC vortaro/NNS por/IN vivigi/ii lingvon./NNS Ĉiu/DT
malgracio/NNS aŭ/CC pezeco/NNS en/IN la/DT frazoj/NNP lin/PRP akre/RB suferigis./VBD Longe/RB li/PRP plendadis/VBD
al/IN si/PRP mem,/PRP ke/IN la/DT lingvo/NNS ne/RB sufiĉe/RB “fluas”./“fluas”. Tial/RB li/PRP komencis/VBD nun/VB eviti/ii
laŭvortan/JJ tradukadon/NNS el/IN tiu/DT aŭ/CC alia/JJ lingvo./NNS Li/PRP penis/VBD rekte/RB pensi/ii en/IN la/DT nova./JJ

Iom/RB post/IN iom/RB ĝi/PRP ekiris/VBD mem./PRP Ĝi/PRP malpeziĝis./VBD Ĝi/PRP pli/JJR rapidis./VBD Ĝi/PRP jam/RB ĉesis/VBD
esti/ii ombro/NNS de/IN la/DT ceteraj./JJ Ĝi/PRP ricevis/VBD sian/PRP$ vivon,/NNS sian/PRP$ spiriton,/NNS sian/PRP$
karakteron/NNS propran./JJ Ĝi/PRP nun/VB dolĉe/RB puŝis/VBD for/RB la/DT influojn/NNP de/IN la/DT ekstero./NNS Ĝi/PRP
jam/RB fluis/VBD tiam,/RB flekseble,/RB gracie,/RB kaj/CC “tute/“tute libere,/RB kiel/WRB la/DT viva/JJ
gepatra/JJ lingvo”./NNS

Tiam/RB estis/VBD la/DT vera/JJ naskiĝo/NNS de/IN la/DT lingvo/NNS internacia./JJ Ĉar/CC kiel/WRB helpus/VB la/DT
homaron/NNS senviva/JJ kolekto/NNS da/IN vortoj?/NNP Kiom/WRB ĝi/PRP valorus,/VB eĉ/RB kun/IN aprobo/NNS de/IN
naŭdek/none scienculoj?/NNP Ĉiu/DT tirus/VB siaflanke./RB Mankus/VB fundamento./NNS Ne/RB estus/VB ia/DT
stilo/NNS komuna./JJ Ne/RB ekzistus/VB ia/DT kutimo/NNS por/IN reguligi/ii liberecon./NNS Kontraŭe,/RB
pro/NNS la/DT Zamenhofa/JJ pacienco/NNS kaj/CC genio/NNS la/DT lingvo/NNS jam/RB vivis,/VBD kiam/WRB ĝi/PRP aperis./VBD
En/IN si/PRP ĝi/PRP jam/RB portis/VBD certan/JJ forton,/NNS ĉar/CC granda/JJ homo/NNS ĝin/PRP uzadis./VBD La/DT
gramatiko/NNS kaj/CC vortaro/NNS estis/VBD ja/RB sciencaj/JJ kaj/CC tial/RB nepersonaj,/JJ krom/IN
elektoj/NNP aŭ/CC preferoj/NNP de/IN finiĝoj/NNP aŭ/CC vortetoj./NNP Sed/CC la/DT spirito/NNS kun/IN liganta,/JJ
la/DT stila/JJ fundamento,/NNS jam/RB estis/VBD sigelitaj/JJ per/IN mano/NNS tre/RB persona./JJ En/IN ĝin/PRP
Zamenhof/NNP metis/VBD multon/NNS el/IN si/PRP mem./PRP Per/IN ĝi/PRP li/PRP esprimis/VBD novan/JJ senton,/NNS novan/JJ
homan/JJ sopiradon./NNS

Impresanta/JJ estis/VBD lia/PRP$ personeco,/NNS modesta/JJ pri/IN si/PRP mem,/PRP sed/CC obstina/JJ pri/IN la/DT
celo./NNS Ĝi/PRP simbolis/VBD revon/NNS de/IN multaj/JJ koroj/NNP nekonataj./JJ Tial/RB ĝi/PRP influis/VBD poste/RB
la/DT unuan/JJ rondon/NNS de/IN la/DT verkantoj/NNP en/IN la/DT nova/JJ lingvo./NNS

Nacia/JJ literaturo/NNS komenciĝas/VBP ĝenerale/RB per/IN milita/JJ poemaro./NNS Ĝian/PRP$ stilon/NNS kaj/CC
spiriton/NNS signas/VBP fama/JJ kantisto/NNS pri/IN bataloj./NNP Okazis/VBD male/RB por/IN lingvo/NNS
Zamenhofa./JJ En/IN pacaj/JJ kantoj/NNP ĝi/PRP eliris/VBD al/IN publiko./NNS Pri/IN homa/JJ refratiĝo/NNS
ankaŭ/RB skribis/VBD la/DT sekvantoj/NNP de/IN la/DT Majstro./NNS

Ankaŭ/RB la/DT propran/JJ animstaton/NNS li/PRP esprimis./VBD Dum/IN ses/CD jaroj/NNP li/PRP restadis/VBD sub/IN
silento./NNS Ĝi/PRP estis/VBD tempo/NNS malfacila./JJ Al/IN neniu/VB li/PRP parolis/VBD pri/IN sia/PRP$ laborado./NNS
La/DT kaŝeco/NNS lin/PRP turmentis./VBD Tial/RB li/PRP malŝatis/VBD eliradi./ii Nenie/RB li/PRP ĉeestis,/VBD en/IN
nenio/NNS partoprenis./VBD En/IN rondoj/NNP societaj/JJ li/PRP sentis/VBD sin/PRP fremdulo./NNS Tiel/RB pasis/VBD
for/RB la/DT plej/RB belaj/JJ jaroj/NNP de/IN la/DT vivo,/NNS la/DT studentaj,/JJ malgaje/RB kaj/CC dolore./RB
Tiun/DT fajron/NNS kaj/CC suferon/NNS sub/IN silento/NNS li/PRP pentris/VBD per/IN la/DT tiama/JJ versaĵo:/NNS

*MIA/*mia PENSO*/NNS

Sur/IN la/DT kampo,/NNS for/RB de/IN la/DT mondo,/NNS antaŭ/IN nokto/NNS de/IN somero/NNS
Amikino/NNS en/IN la/DT rondo/NNS kantas/VBP kanton/NNS pri/IN la/DT espero./NNS
Kaj/CC pri/IN vivo/NNS detruita/JJ ŝi/PRP rakontas/VBP kompatante/RB —/SYM
Mia/PRP$ vundo/NNS refrapita/JJ min/PRP doloras/VBP resangante./RB
“Ĉu/“ĉu vi/PRP dormas?/VBP Ho,/NNS sinjoro,/NNS kial/WRB tia/DT senmoveco?/NNS
Ha,/JJ kredeble/RB rememoro/NNS el/IN la/DT kara/JJ infaneco?”/NNS
Kion/WDT diri?/ii Ne/RB ploranta/JJ povis/VBD esti/ii parolado/NNS
Kun/IN fraŭlino/NNS ripozanta/JJ post/IN somera/JJ promenado!/NNS
Mia/PRP$ penso/NNS kaj/CC turmento,/NNS kaj/CC doloroj/NNP kaj/CC esperoj!/NNP
Kiom/WRB de/IN mi/PRP en/IN silento/NNS al/IN vi/PRP iris/VBD jam/RB oferoj!/NNP
Kion/WDT havis/VBD mi/PRP plej/RB karan/JJ —/SYM la/DT junecon/NNS —/SYM mi/PRP ploranta/JJ
Metis/VBD mem/PRP sur/IN la/DT altaron/NNS de/IN la/DT devo/NNS ordonanta!/JJ
Fajron/NNS sentas/VBP mi/PRP interne,/RB vivi/ii ankaŭ/RB mi/PRP deziras;/VBP
Io/NNS pelas/VBP min/PRP eterne,/RB se/IN mi/PRP al/IN gajuloj/NNP iras/VBP .../...
Se/IN ne/RB plaĉas/VBP al/IN la/DT sorto/NNS mia/PRP$ peno/NNS kaj/CC laboro,/NNS
Venu/VB tuj/VB al/IN mi/PRP la/DT morto,/NNS en/IN espero/NNS —/SYM sen/IN doloro!/NNS


ĈAPITRO/NNS V/SYM


DOKTORO/NNS ESPERANTO/NNS

Tamen/RB iam/RB “la/“la amikino/NNS en/IN la/DT rondo”/NNS divenis/VBD la/DT misteron./NNS Klara/JJ Zilbernik,/NNP
filino/NNS de/IN Kovna/JJ komercisto,/NNS renkontis/VBD Zamenhofon/NNS ĉe/IN bofrato/NNS sia./PRP$ Sprita,/JJ
gaja,/JJ energia/JJ kaj/CC bonkora,/JJ ŝi/PRP atente/RB rimarkadis/VBD la/DT junulon/NNS silenteman/JJ
kaj/CC timeman./JJ Granda/JJ frunto/NNS pura/JJ kaj/CC pensema;/JJ sub/IN la/DT okulvitroj/NNP rigardo/NNS
luma/JJ kaj/CC profunda./JJ

Amo/NNS venis/VBD inter/IN ili./PRP Unu/CD tagon/NNS li/PRP konfesis/VBD al/IN ŝi/PRP siajn/JJ du/CD sekretojn./NNP Ŝi/PRP
komprenis,/VBD kaj/CC decidis/VBD partopreni/ii lian/PRP$ vivon/NNS de/IN sindono./NNS

Ŝi/PRP povis/VBD antaŭvidi/ii ekzistadon/NNS malfacilan,/JJ kaj/CC tial/RB agis/VBD tre/RB kuraĝe./RB La/DT
diplomon/NNS kuracistan/JJ Ludoviko/NNS Zamenhof/NNP ricevis/VBD jam/RB du/CD jarojn/NNP antaŭ/IN tio;/NNS
sed/CC inter/IN 1885/CD kaj/CC 1887/CD li/PRP vane/RB serĉis/VBD tujan/JJ vivrimedon./NNS De/IN loko/NNS al/IN loko/NNS
tre/RB malĝoje/RB li/PRP provadis/VBD trovi/ii sufiĉan/JJ klientaron./NNS La/DT komenco/NNS estis/VBD
neprospera./JJ Ankaŭ/RB lia/PRP$ modesteco/NNS kaj/CC sentemo/NNS lin/PRP malhelpis./VBD Tre/RB ŝatata/JJ de/IN
malriĉaj/JJ malsanuloj,/NNP li/PRP ne/RB sciis/VBD gajni/ii grandajn/JJ sumojn./NNP En/IN Plock/NNP unu/CD
vesperon/NNS oni/PRP lin/PRP venigis/VBD en/IN domon/NNS de/IN riĉuloj./NNP Kuŝis/VBD maljuna/JJ sinjorino,/NNS
kaj/CC apude/RB tri/CD doktoroj./NNP Stato/NNS malespera./JJ Post/IN du/CD tagoj/NNP ŝi/PRP mortis./VBD Al/IN la/DT
kvar/CD vokitaj/JJ kuracistoj/NNP la/DT gefiloj/NNP sendis/VBD altan/JJ pagon./NNS Zamenhof/NNP rifuzis/VBD
sian./PRP$ Kial/WRB preni/ii monon,/NNS kiam/WRB mortis/VBD la/DT kliento?/NNS En/IN Vejsieje,/RB urbeto/NNS
litva,/JJ li/PRP ĉeestis/VBD morton/NNS de/IN bubino./NNS Febro/NNS ŝin/PRP forbruligis./VBD Pro/NNS doloro/NNS la/DT
patrino/NNS malfeliĉa/JJ preskaŭ/RB freneziĝis./VBD Dum/IN monatoj/NNP poste/RB li/PRP aŭdadis/VBD ŝiajn/JJ
plorojn/NNP kaj/CC ĝemadon./NNS Li/PRP decidis/VBD lasi/ii la/DT ĝeneralan/JJ praktikadon/NNS kaj/CC elekti/ii
fakon/NNS okulistan./JJ

Tial/RB li/PRP vojaĝis/VBD al/IN Vieno/NNS por/IN studi/ii oftalmologion/NNS en/IN speciala/JJ kurso./NNS En/IN
aŭtuno/NNS 1886/CD li/PRP revenis/VBD Varsovion/NNS al/IN la/DT gepatra/JJ hejmo./NNS Tie/RB li/PRP malfermis/VBD
akceptejon/NNS kiel/WRB okulisto./NNS Dum/IN la/DT sama/JJ vintro/NNS li/PRP ekkonis/VBD sian/PRP$ fianĉinon/NNS
kaj/CC ricevis/VBD kuraĝigon/NNS por/IN eldoni/ii sian/PRP$ verkon/NNS al/IN publiko./NNS

Jam/RB de/IN jaroj/NNP li/PRP ja/RB serĉis/VBD eldoniston./NNS Klopodo/NNS sensukcesa./JJ Neniu/VB volis/VBD
riski/ii monon./NNS Ankaŭ/RB tiel/RB li/PRP spertis/VBD la/DT maldolĉon/NNS de/IN la/DT financa/JJ flanko/NNS en/IN
la/DT mondo./NNS Nova/JJ turmento/NNS komenciĝis./VBD

Tamen/RB urĝis/VBD aperigi/ii lian/PRP$ lingvon./NNS Dum/IN silente/RB li/PRP ĝin/PRP perfektigis,/VBD
ekfloris/VBD okcidente/RB “Volapük”/“volapük” de/IN la/DT abato/NNS Ŝlejer/NNP el/IN Konstanco./NNS La/DT vortaro/NNS
estis/VBD malfacila/JJ kaj/CC arbitra./JJ Dum/IN longa/JJ tempo/NNS Zamenhof/NNP nenion/NNS sciis/VBD pri/IN
tiu/DT provaĵo./NNS Kiam/WRB ĝia/PRP$ famo/NNS lin/PRP atingis,/VBD unue/RB li/PRP tre/RB ĝojis,/VBD sed/CC konstatis/VBD
poste,/RB ke/IN la/DT solvo/NNS mem/PRP ne/RB taŭgas./VBP Baldaŭ/RB la/DT movado/NNS jam/RB malkreskis./VBD
Multaj/JJ homoj/NNP malkuraĝis,/VBD kaj/CC forlasis/VBD la/DT aferon./NNS Urĝis/VBD montri/ii al/IN la/DT
mondo,/NNS ke/IN la/DT celo/NNS restas/VBP prava./JJ Nur/RB la/DT sistemo/NNS estis/VBD malbona./JJ Lingvo/NNS
devas/VBP ja/RB esti/ii internacia/JJ kaj/CC vivanta,/JJ ne/RB arte/RB fabrikita./JJ

Tiam/RB intervenis/VBD homo/NNS tre/RB helpema./JJ Li/PRP estis/VBD la/DT patro/NNS de/IN Klara/JJ Zilbernik./NNP
Lia/PRP$ filino/NNS fianĉiĝis/VBD en/IN printempo*/NNS <#e213331>/<#e213331> kun/IN Dro/NNS Zamenhof./NNP La/DT juna/JJ
scienculo/NNS kaj/CC idealisto/NNS tre/RB plaĉis/VBD al/IN li./PRP Pri/IN lia/PRP$ plano/NNS li/PRP demandis/VBD lin./PRP
Grandega/JJ la/DT projekto!/NNS Nobla/JJ la/DT celo!/NNS Simpla/JJ komercisto/NNS li/PRP mem/PRP estis,/VBD sed/CC
amanto/NNS de/IN ideoj./NNP Por/IN kio/WDT do/IN utilus/VB gajni/ii monon/NNS kaj/CC ŝpareti?/ii Ĉu/VB ne/RB por/IN
igi/ii vojon/NNS pli/JJR facila/JJ al/IN iu/DT pli/JJR klera/JJ ol/JJR li/PRP mem/PRP kaj/CC pli/JJR valora/JJ por/IN la/DT
homaro?/NNS Multaj/JJ patroj/NNP en/IN lia/PRP$ loko/NNS malkonsilus/VB la/DT filinon./NNS Ili/PRP nur/RB dirus:/VB
“Veran/“veran viron/NNS mongajnantan/JJ kaj/CC realan/JJ vi/PRP elektu,/VB ne/RB revulon!”/NNS Tiel/RB ili/PRP
parolus,/VB frizante/RB la/DT lipharojn./NNP Malsame/RB Zilbernik:/NNP “Geniulo/“geniulo estas/VBP via/PRP$
Ludoviko”,/NNS li/PRP diris;/VBD “filineto/“filineto mia,/PRP$ vi/PRP havos/VBf sanktan/JJ taskon./NNS Ĵaluze/RB
ankaŭ/RB mi/PRP dezirus/VB helpi/ii lin.”/PRP Tial/RB la/DT bopatro/NNS proponis,/VBD ke/IN la/DT edziĝo/NNS jam/RB
fariĝu/VB en/IN somero,/NNS kaj/CC antaŭe/RB jam/RB presiĝu/VB je/IN lia/PRP$ kosto/NNS la/DT libretoj/NNP pri/IN
mondlingvo./NNS Tiel/RB okazis./VBD Dum/IN du/CD monatoj/NNP la/DT presprovaĵoj/NNP atendadis/VBD ĉe/IN la/DT
cenzuristo./NNS Feliĉe/RB tiu/DT estis/VBD bonkonato/NNS de/IN la/DT patro/NNS de/IN Zamenhof./NNP Fine/RB la/DT
14-an/14-an de/IN julio*/NNS <#e213332>/<#e213332> li/PRP allasis/VBD la/DT permeson/NNS al/IN la/DT presisto./NNS La/DT
verko/NNS kredeble/RB ŝajnis/VBD al/IN li/PRP sendanĝera/JJ naivaĵo./NNS La/DT aŭtoro/NNS estis/VBD
maltrankvila./JJ Unuflanke/RB malpacienco,/NNS aliflanke/RB timo/NNS lin/PRP agitis./VBD

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-9>/<#vivo-de-zamenhof-9> La/DT 30-an/30-an de/IN marto/NNS 1887./1887.
*/SYM <#vivo-de-zamenhof-10>/<#vivo-de-zamenhof-10> 1887./1887.

“Mi/“mi estis/VBD tre/RB ekscitita/JJ antaŭ/IN tio/NNS ĉi;/RB mi/PRP sentis,/VBD ke/IN mi/PRP staras/VBP antaŭ/IN
Rubikono,/NNS kaj/CC ke/IN de/IN la/DT tago,/NNS kiam/WRB aperos/VBf mia/PRP$ broŝuro,/NNS mi/PRP jam/RB ne/RB havos/VBf la/DT
eblon/NNS reiri;/ii mi/PRP sciis,/VBD kia/DT sorto/NNS atendas/VBP kuraciston,/NNS kiu/DT dependas/VBP de/IN la/DT
publiko,/NNS se/IN ĉi/RB tiu/DT publiko/NNS vidas/VBP en/IN li/PRP fantaziulon,/NNS homon,/NNS kiu/DT sin/PRP
okupas/VBP je/IN ‘flankaj/‘flankaj aferoj’;/NNS mi/PRP sentis,/VBD ke/IN mi/PRP metas/VBP sur/IN la/DT karton/NNS tutan/JJ
estontan/JJ trankvilecon/NNS kaj/CC ekzistadon/NNS mian/PRP$ kaj/CC de/IN mia/PRP$ familio;/NNS sed/CC mi/PRP ne/RB
povis/VBD forlasi/ii la/DT ideon,/NNS kiu/DT eniris/VBD mian/PRP$ korpon/NNS kaj/CC sangon,/NNS kaj/CC .../... mi/PRP
transiris/VBD Rubikonon.”/NNS

En/IN tiuj/DT tagoj/NNP Zamenhof/NNP verkis/VBD versaĵon/NNS tre/RB mallongan:/JJ Ho,/NNS mia/PRP$ kor’!/NNS Ĝi/PRP
sonas/VBP iom/RB kiel/WRB spirado/NNS malfacila/JJ de/IN homo/NNS suprenkurinta/JJ kvin/CD etaĝojn/NNP de/IN
ŝtuparo/NNS kaj/CC staranta/JJ antaŭ/IN pordo/NNS halte:/RB

Ho,/NNS mia/PRP$ kor’,/NNS ne/RB batu/VB maltrankvile,/RB
El/IN mia/PRP$ brusto/NNS nun/VB ne/RB saltu/VB for!/RB
Jam/RB teni/ii min/PRP ne/RB povas/VBP mi/PRP facile,/RB
Ho,/NNS mia/PRP$ kor’!/NNS
Ho,/NNS mia/PRP$ kor’!/NNS Post/IN longa/JJ laborado/NNS
Ĉu/VB mi/PRP ne/RB venkos/VBf en/IN decida/JJ hor’!/NNS
Sufiĉe!/RB trankviliĝu/VB de/IN l’/NNS batado,/NNS
Ho,/NNS mia/PRP$ kor’!/NNS

La/DT unua/JJ libreto/NNS aperis/VBD en/IN la/DT rusa/JJ lingvo./NNS Baldaŭ/RB poste/RB sekvis/VBD eldonoj/NNP
pole,/RB france,/RB germane/RB kaj/CC angle./RB Ĉiuj/DT entenis/VBD la/DT saman/JJ enkondukon,/NNS
tekstojn/NNP en/IN la/DT lingvo/NNS internacia:/JJ la/DT Kristana/JJ preĝo/NNS Patro/NNS nia,/PRP$ El/IN
Biblio,/NNS Letero,/NNS Versaĵoj,/NNP plenan/JJ gramatikon/NNS el/IN dek/CD ses/CD reguloj,/NNP
dulingvan/JJ vortareton/NNS el/IN naŭcent/none radikoj./NNP Ankaŭ/RB estis/VBD aliĝiloj/NNP kun/IN
promeso/NNS tuj/VB komenci/ii la/DT lernadon,/NNS kiam/WRB dek/CD milionoj/NNP da/IN personoj/NNP estos/VBf
same/RB promesintaj./JJ Per/IN deklaro/NNS sur/IN la/DT dua/JJ paĝo/NNS la/DT aŭtoro/NNS jam/RB forlasis/VBD
ĉiujn/DT rajtojn/NNP siajn,/JJ ĉar/CC “lingvo/“lingvo internacia,/JJ kiel/WRB ĉiu/DT nacia,/JJ estas/VBP
komuna/JJ propraĵo”./NNS La/DT tuta/JJ verko/NNS estis/VBD subskribita/JJ per/IN belsenca/JJ
pseŭdonimo:/NNS “Doktoro/“doktoro Esperanto”./NNS

La/DT 9-an/9-an de/IN aŭgusto*/NNS <#e213347>/<#e213347> Zamenhof/NNP edziĝis,/VBD kaj/CC enloĝis/VBD tre/RB
modestan/JJ ĉambrareton/NNS sur/IN la/DT strato/NNS Przejazd/NNP 9,/9, en/IN Varsovio./NNS Tie/RB kun/IN la/DT
edzino/NNS li/PRP komencis/VBD la/DT dissendadon/NNS de/IN la/DT broŝuro/NNS al/IN gazetoj/NNP kaj/CC personoj/NNP
ĉiulandaj./JJ Ŝi/PRP skribadis/VBD nomojn/NNP kaj/CC adresojn,/NNP enpresigis/VBD anoncetojn/NNP en/IN
ĵurnaloj./NNP Tiel/RB pasis/VBD la/DT monatoj/NNP de/IN la/DT komenca/JJ kunvivado./NNS Feliĉaj,/JJ kiuj/DT
scias/VBP eternigi/ii sian/PRP$ amon/NNS per/IN tuja/JJ semo/NNS de/IN komuna/JJ idealo./NNS

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-11>/<#vivo-de-zamenhof-11> 1887/CD

Kiel/WRB estos/VBf akceptita/JJ la/DT libreto?/NNS Ĉu/VB ĝi/PRP simple/RB falos/VBf en/IN silenton/NNS kaj/CC
forgeson?/NNS Ĉu/VB homoj/NNP blinde/RB eĉ/RB ne/RB legos/VBf la/DT frukton/NNS de/IN dekjara/JJ laborado?/NNS
Minacis/VBD dubo/NNS malespera./JJ En/IN tiaj/JJ horoj/NNP ofte/RB kuŝas/VBP en/IN la/DT manoj/NNP de/IN virino,/NNS
ĉu/VB blovi/ii kuraĝiĝon/NNS sur/IN flameton/NNS fidan/JJ aŭ/CC ĝin/PRP estingi/ii per/IN ploretoj/NNP de/IN
plendado/NNS bagatela./JJ Granda/JJ ŝi/PRP estas,/VBP se/IN ŝi/PRP gardas/VBP la/DT flamon./NNS

Unu/CD post/IN unu/CD ekvenis/VBD respondoj./NNP Demandoj,/NNP konsiloj,/NNP aproboj,/NNP aŭ/CC fervoraj/JJ
leteroj./NNP Eĉ/RB kelkaj/JJ estis/VBD jam/RB skribitaj/JJ en/IN la/DT nova/JJ lingvo./NNS Ĝi/PRP fariĝis/VBD do/IN
vivanta,/JJ ĉar/CC uzata./JJ Baldaŭ/RB multaj/JJ aliĝantoj/NNP anonciĝis./VBD Formiĝis/VBD rondo/NNS
familia./JJ Duoble/RB ĉesis/VBD la/DT soleco/NNS Zamenhofa./JJ

Estis/VBD por/IN li/PRP granda/JJ ĝojo,/NNS senti/ii sin/PRP de/IN tiam/RB ĉirkaŭata/JJ de/IN fervoraj/JJ
samideanoj./NNP Eĉ/RB ankoraŭ/RB pli/JJR kontente/RB li/PRP pensis,/VBD ke/IN la/DT lingvo/NNS jam/RB trovis/VBD
nun/VB anaron,/NNS kaj/CC povus/VB baldaŭ/RB kreski/ii per/IN si/PRP mem./PRP Laŭ/IN lia/PRP$ espero/NNS “la/“la
aŭtoro/NNS tiam/RB tute/RB foriros/VBf de/IN la/DT sceno,/NNS kaj/CC estos/VBf forgesita./JJ Ĉu/VB mi/PRP post/IN
tiam/RB ankoraŭ/RB vivos,/VBf ĉu/VB mi/PRP mortos,/VBf ĉu/VB mi/PRP konservos/VBf la/DT forton/NNS de/IN mia/PRP$ korpo/NNS
kaj/CC animo,/NNS ĉu/VB mi/PRP ĝin/PRP perdos,/VBf la/DT afero/NNS tute/RB ne/RB dependos/VBf de/IN tio;/NNS kiel/WRB la/DT
sorto/NNS de/IN ia/DT vivanta/JJ lingvo/NNS tute/RB ne/RB dependas/VBP de/IN la/DT sorto/NNS de/IN ĉi/RB tiu/DT aŭ/CC
alia/JJ persono”./NNS

Tiel/RB li/PRP skribis/VBD en/IN la/DT Dua/JJ Libro,/NNS kiun/DT li/PRP eldonis/VBD nur/RB en/IN la/DT lingvo/NNS mem,/PRP
jam/RB en/IN komenco/NNS de/IN la/DT jaro/NNS 1888./1888. Kun/IN multaj/JJ aliĝintoj/NNP li/PRP korespondadis/VBD ja/RB
persone./RB Sed/CC plej/RB ofte/RB li/PRP devis/VBD rediradi/ii pri/IN la/DT samaj/JJ temoj./NNP Tial/RB li/PRP
respondis/VBD kolektive/RB per/IN unu/CD broŝuro/NNS ĝenerala.*/JJ <#e213352>/<#e213352> “Mia/“mia profunda/JJ
kredo/NNS je/IN la/DT homaro/NNS min/PRP ne/RB trompis”,/VBD li/PRP skribis/VBD en/IN la/DT antaŭparolo,/NNS “la/“la
bona/JJ genio/NNS de/IN l’/NNS homaro/NNS vekiĝis:/VBD de/IN ĉiuj/DT flankoj/NNP al/IN laboro/NNS ĉiuhoma/JJ venas/VBP
junaj/JJ kaj/CC maljunaj/JJ .../... viroj/NNP kaj/CC virinoj/NNP rapidas/VBP porti/ii iliajn/JJ ŝtonojn/NNP
por/IN la/DT granda,/JJ grava/JJ kaj/CC utilega/JJ konstruo.”/NNS

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-12>/<#vivo-de-zamenhof-12> D-ro./d-ro Esperanto:/NNS Dua/JJ Libro/NNS de/IN l’/NNS Lingvo/NNS
Internacia./JJ Kajero/NNS no./NNS 1,/1, Varsovio/NNS 1888/CD (Cenzuro/(cenzuro 18/30/18/30 januaro)./NNS

Ne/RB nur/RB kun/IN Zamenhof/NNP korespondis/VBD la/DT novaj/JJ adeptoj,/NNP sed/CC ankaŭ/RB inter/IN si./PRP
Antono/NNS Grabowski/ii tradukis/VBD jam/RB verkojn/NNP el/IN Goethe/RB kaj/CC Puŝkin./ii

En/IN oktobro/NNS 1889/CD aperis/VBD la/DT unua/JJ adresaro,/NNS kun/IN mil/CD nomoj/NNP diverslandaj./JJ Laŭ/IN
uzado/NNS ĝenerala,/JJ la/DT “lingvo/“lingvo de/IN Esperanto”/NNS baldaŭ/RB nomiĝis/VBD “Esperanto”/“esperanto” tute/RB
simple./RB Al/IN ĝi/PRP konvertiĝis/VBD en/IN Nurnbergo/NNS Leopold/NNP Einstein/ii kaj/CC la/DT tuta/JJ
klubo/NNS mondlingvista./JJ Ili/PRP fondis/VBD la,/DT saman/JJ jaron/NNS gazeton/NNS monatan/JJ La/DT
Esperantisto./NNS Ĝi/PRP anoncis/VBD grupojn/NNP en/IN Sofio/NNS kaj/CC Moskvo./NNS Kreiĝis/VBD internacia/JJ
movado./NNS

Samtempe/RB la/DT maldolĉo/NNS de/IN la/DT eksteraj/JJ cirkonstancoj/NNP returmentis/VBD la/DT
doktoron./NNS Klientaro/NNS ne/RB plenigis/VBD lian/PRP$ akceptejon./NNS De/IN la/DT bopatro/NNS li/PRP
ricevis/VBD monon/NNS por/IN presigi/ii la/DT broŝurojn./NNP Sed/CC por/IN la/DT hejmo/NNS li/PRP ne/RB volis/VBD
akcepti/ii lian/PRP$ helpon./NNS Li/PRP deziris/VBD nepre/RB perlabori/ii vivrimedon./NNS Jam/RB naskiĝis/VBD
la/DT gefiletoj/NNP Adamo/NNS kaj/CC Sofio./NNS La/DT edzino/NNS reveturis/VBD Kovnon/NNS en/IN loĝejon/NNS de/IN
la/DT gepatroj./NNP Dume/RB la/DT juna/JJ okulisto/NNS denove/RB serĉis/VBD praktikadon/NNS en/IN alia/JJ
loko./NNS En/IN Ĥerson,/NNS apud/IN Nigra/JJ Maro,/NNS li/PRP klopodis/VBD sensukcese./RB En/IN marto/NNS 1890/CD
ambaŭ/RB retroviĝis/VBD en/IN la/DT ĉefurbo/NNS pola./JJ

Tie/RB Zamenhof/NNP ekprenis/VBD sur/IN sin/PRP la/DT eldonon/NNS de/IN La/DT Esperantisto,/NNS laŭ/IN deziro/NNS
de/IN la/DT samideanoj./NNP Preskaŭ/RB ĉiuj/DT estis/VBD malriĉuloj,/NNP kaj/CC nur/RB cento/NNS pagis/VBD la/DT
abonprezon./NNS Post/IN kelka/JJ tempo/NNS li/PRP forspezis/VBD ĉiujn/DT fortojn/NNP kaj/CC rimedojn/NNP
siajn./JJ Kun/IN edzino/NNS kaj/CC infanoj/NNP li/PRP troviĝis/VBD en/IN premanta/JJ malfacilo./NNS Ĝuste/RB
tiam/RB tre/RB mals/none anis/VBD la/DT patrino,/NNS kiun/DT li/PRP amis/VBD el/IN la/DT tuta/JJ koro./NNS Ĉagreno/NNS lin/PRP
sufokis./VBD Ĉio/NNS ŝajnis/VBD nigre/RB malespera./JJ La/DT sorto/NNS minacis/VBD senigi/ii lin/PRP je/IN
patrino/NNS adorata/JJ kaj/CC ankaŭ/RB je/IN lia/PRP$ vivcelo./NNS Se/IN li/PRP mem/PRP malaperus,/VB la/DT lingvo/NNS
povus/VB tamen/RB prosperi,/ii li/PRP opiniis./VBD Sed,/CC se/IN li/PRP haltigos/VBf la/DT presadon/NNS de/IN la/DT
centra/JJ organo,/NNS baldaŭ/RB disvelkos/VBf la/DT tuta/JJ progreso./NNS “Se/“se la/DT trunko/NNS ĉesos/VBf
vivi”,/ii li/PRP skribis/VBD en/IN la/DT lasta/JJ alvoko,/NNS “ĉiuj/“ĉiuj esperoj/NNP estos/VBf perditaj./JJ La/DT
esperantistoj/NNP devas/VBP zorgi/ii .../... Mia/PRP$ situacio/NNS atingis/VBD lastan/JJ gradon/NNS de/IN
neebleco.”/NNS

Tiam/RB aperis/VBD amiko/NNS en/IN la/DT plej/RB nobla/JJ senco/NNS de/IN la/DT vorto./NNS Termezuristo/NNS
laborema/JJ kaj/CC modesta/JJ estis/VBD W./SYM H./SYM Trompeter,/NNP el/IN Schalk/NNP en/IN Vestfalio./NNS
Esperantisto/NNS de/IN la/DT unua/JJ horo,/NNS li/PRP komprenis/VBD la/DT grandecon/NNS de/IN Zamenhof/NNP kaj/CC
de/IN lia/PRP$ celo./NNS La/DT tuta/JJ afero,/NNS tiel/RB grava/JJ por/IN la/DT homaro,/NNS naĝis/VBD kiel/WRB nukseto/NNS
sur/IN la/DT vasta/JJ maro./NNS Malgranda,/JJ malforta,/JJ nekonata,/JJ se/IN ĝin/PRP dronigus/VB
ondeto,/NNS la/DT mondo/NNS eĉ/RB ne/RB scius./VB Sed/CC se/IN ĝi/PRP vivos,/VBf kia/DT mirinda/JJ kreskaĵo/NNS
disflorados/VBf iam/RB el/IN nukseto/NNS kaj/CC etendos/VBf bonfarantan/JJ foliaron/NNS super/IN la/DT
popoloj/NNP fratigitaj!/JJ Ni/PRP savu/VB la/DT nukseton!/NNS decidis/VBD Trompeter./NNP El/IN sia/PRP$
propra/JJ salajro/NNS li/PRP ĉerpos./VBf Kvankam/CC neriĉa,/JJ li/PRP proponis/VBD anonime/RB certan/JJ
sumon/NNS por/IN daŭrigi/ii la/DT gazeton/NNS dum/IN tri/CD jaroj./NNP Al/IN la/DT redaktisto/NNS li/PRP dediĉis/VBD
centmarkan/JJ monatpagon./NNS Ĝis/IN 1894/CD la/DT vivo/NNS estis/VBD certigita./JJ “Sen/“sen Trompeter/NNP
nia/PRP$ afero/NNS tute/RB ne/RB ekzistus”,/VB parolis/VBD Zamenhof/NNP en/IN Bulonjo./NNS “Neniam/“neniam
parolante/RB pri/IN si,/PRP postulante/RB por/IN si/PRP nenian/JJ dankon”,/NNS li/PRP estis/VBD plej/RB fidela/JJ
kaj/CC sincera/JJ konsilanto./NNS Inter/IN tiuj/DT maloftaj/JJ viroj/NNP li/PRP estis,/VBD kiuj/DT scias/VBP
oferi/ii eĉ/RB parton/NNS de/IN sia/PRP$ necesaĵo/NNS por/IN helpi/ii geniulon./NNS

Dum/IN tri/CD jaroj/NNP Zamenhof/NNP do/IN povis/VBD pace/RB laboradi;/ii sed/CC novaj/JJ malfeliĉoj/NNP lin/PRP
ekfrapis./VBD En/IN aŭgusto/NNS 1892/CD jam/RB mortis/VBD la/DT patrino/NNS tiel/RB kara./JJ Kiu/DT vartis/VBD
lin/PRP bubeto,/NNS kiu/DT glatis/VBD lian/PRP$ kapon/NNS de/IN knabeto,/NNS kiu/DT faris/VBD lin/PRP sentema/JJ kaj/CC
homama,/JJ tiu/DT ĉi/RB nun/VB estis/VBD for./RB La/DT bato/NNS lasis/VBD ĉe/IN li/PRP vundon/NNS neflegeblan./JJ En/IN
1894/CD la/DT demando/NNS materia/JJ refariĝis/VBD premanta./JJ Kun/IN sia/PRP$ familieto/NNS la/DT doktoro/NNS
devis/VBD transloĝi/ii al/IN Grodno./NNS

Kvar/CD jarojn/NNP li/PRP restis/VBD tie./RB Granda/JJ ĝojo/NNS kaj/CC ĉagreno/NNS lin/PRP atendis./VBD Dum/IN la/DT
tuta/JJ juneco/NNS li/PRP fervore/RB legis/VBD la/DT novajn/JJ verkojn/NNP de/IN Tolstoj./NNP Nun/VB la/DT famo/NNS
de/IN la/DT granda/JJ Ruso/NNS disvastiĝis/VBD tra/IN la/DT mondo./NNS Kontraŭ/IN ĵaluzo/NNS kaj/CC perforto/NNS
li/PRP admonis/VBD la/DT homaron./NNS Lia/PRP$ nobla/JJ voĉo/NNS sonis,/VBD vokante/RB ĉiujn/DT homojn/NNP al/IN amo/NNS
kaj/CC fratiĝo./NNS Post/IN brila/JJ novelista/JJ kariero,/NNS la/DT riĉa/JJ grafo/NNS konvertiĝis/VBD al/IN
simila/JJ idealo,/NNS por/IN kiu/DT Zamenhof/NNP jam/RB vivis/VBD de/IN post/IN infaneco./NNS Li/PRP forlasis/VBD
la/DT nobelaron/NNS kaj/CC sin/PRP turnis/VBD al/IN simpleco./NNS La/DT vilaĝanoj/NNP fariĝis/VBD liaj/JJ
fratoj./NNP Al/IN nacioj/NNP kaj/CC eklezioj/NNP li/PRP riproĉis/VBD malamon/NNS inter/IN si./PRP

Kiu/DT pli/JJR bone/RB povus/VB konsenti/ii kun/IN la/DT Bjalistoka/JJ modestulo?/NNS Pro/NNS sia/PRP$ timemo/NNS
delikata,/JJ li/PRP ne/RB kuraĝis/VBD trudi/ii sin/PRP al/IN Tolstoj./NNP Nur/RB inter/IN ceteraj/JJ li/PRP
sendis/VBD al/IN li/PRP la/DT libreton/NNS en/IN 1888./1888. Respondo/NNS ne/RB venis./VBD La/DT semo/NNS tamen/RB estis/VBD
ĵetita./JJ Post/IN ses/CD jaroj/NNP ĝi/PRP leviĝis/VBD antaŭ/IN la/DT publiko./NNS La/DT popola/JJ rusa/JJ
eldonejo/NNS “Posrednik”/“posrednik” interesiĝis/VBD pri/IN Esperanto,/NNS kaj/CC petis/VBD opinion/NNS de/IN la/DT
fama/JJ pensulo./NNS “Ricevinte/“ricevinte antaŭ/IN ses/CD jaroj/NNP esperantan/JJ gramatikon,/NNS vortaron/NNS
kaj/CC artikolojn/NNP skribitajn/JJ en/IN ĉi/RB tiu/DT lingvo”,/NNS respondis/VBD Tolstoj,/NNP “mi/“mi post/IN
ne/RB pli/JJR ol/JJR du/CD horoj/NNP da/IN okupado/NNS povis/VBD jam,/RB se/IN ne/RB skribi,/ii almenaŭ/RB libere/RB
legadi/ii en/IN la/DT lingvo/NNS .../... Mi/PRP vidis/VBD multfoje,/RB kiel/WRB homoj/NNP rilatis/VBD malamike/RB
nur/RB dank’/NNS al/IN materiala/JJ malhelpo/NNS je/IN reciproka/JJ komprenado./NNS La/DT lernado/NNS de/IN
Esperanto/NNS kaj/CC ĝia/PRP$ disvastigo/NNS estas/VBP do/IN sendube/RB kristana/JJ afero,/NNS kiu/DT helpas/VBP
al/IN kreo/NNS de/IN la/DT Regno/NNS de/IN Dio,/NNS kio/WDT estas/VBP la/DT ĉefa/JJ kaj/CC sola/JJ celo/NNS de/IN la/DT homa/JJ
vivo.”/NNS (Jasnaja/(jasnaja Poljana,/JJ la/DT 27-a/27-a de/IN aprilo/NNS 1894.)/1894.)

Tia/DT parolo/NNS estis/VBD granda/JJ kuraĝigo./NNS La/DT letero/NNS enpresiĝis/VBD en/IN La/DT
Esperantisto,/NNS kaj/CC varmigis/VBD entuziasmon./NNS Ankaŭ/RB aperis/VBD pli/JJR poste,/RB en/IN la/DT
dua/JJ numero/NNS de/IN 1895,/1895, tradukaĵo/NNS el/IN la/DT Tolstoja/JJ Kredo/NNS kaj/CC Prudento./NNS Pro/NNS tio/NNS
la/DT rusa/JJ cenzuro/NNS malpermesis/VBD la/DT gazeton/NNS en/IN la/DT Imperio./NNS Terura/JJ bato:/NNS ĉar/CC
tie/RB ĝi/PRP havis/VBD plej/RB multajn/JJ abonantojn./NNP La/DT elirado/NNS devis/VBD ĉesi./ii Oficiala/JJ
elefanto/NNS paŝpremis/VBD nur/RB muŝeton./NNS Sed/CC tiel/RB mortis/VBD la/DT ligilo/NNS de/IN la/DT
Esperantistoj./NNP Malĝojo/NNS kaj/CC mallumo/NNS regis/VBD en/IN la/DT rondeto./NNS Dume/RB Zamenhof/NNP
denove/RB baraktadis/VBD kun/IN akraĵoj/NNP de/IN la/DT vivado./NNS

Sur/IN alia/JJ tero,/NNS feliĉe,/RB grenero/NNS semita/JJ elkreskis./VBD Jam/RB en/IN decembro/NNS la/DT
saman/JJ jaron/NNS eliris/VBD Lingvo/NNS Internacia./JJ Upsala/JJ Klubo/NNS Esperanta/JJ eldonis/VBD la/DT
gazeton/NNS en/IN Svedujo./NNS De/IN post/IN tiam/RB la/DT movado/NNS ne/RB haltis/VBD jam/RB plu./RB


ĈAPITRO/NNS VI/PRP


IDEALISTA/JJ PROFETO/NNS

Post/IN la/DT morto/NNS de/IN la/DT patrino,/NNS la/DT gefratoj/NNP Zamenhof/NNP proksimiĝis/VBD al/IN la/DT
patro,/NNS kies/DT koro/NNS plimoliĝis./VBD Granda/JJ estis/VBD lia/PRP$ vivĉagreno,/NNS kaj/CC li/PRP fariĝis/VBD
tre/RB sentema./JJ Komuna/JJ funebro/NNS ligis/VBD al/IN li/PRP ĉiujn/DT filojn/NNP kaj/CC filinojn./NNP
Doloro/NNS kaj/CC memoro/NNS pri/IN la/DT amata/JJ mortintino/NNS kunigis/VBD ilin/PRP ĉirkaŭ/IN amo/NNS kaj/CC
spirito/NNS ŝia./PRP$ Por/IN dolĉigi/ii la/DT vivon/NNS de/IN la/DT patro/NNS malfeliĉa,/JJ ili/PRP ĉiuj/DT
zorgis./VBD Li/PRP fariĝis/VBD amiko/NNS plej/RB kara./JJ Pro/NNS tio,/NNS forflugintoj/NNP el/IN la/DT nesto/NNS
penis/VBD reveturi/ii Varsovion/NNS tiel/RB baldaŭ/RB kiel/WRB eble./RB Unu/CD post/IN unu/CD revenis/VBD ili/PRP
kun/IN edzino/NNS kaj/CC infanoj,/NNP kaj/CC reprenis/VBD sian/PRP$ lokon/NNS en/IN la/DT rondo/NNS familia./JJ
Tial/RB ankaŭ/RB Ludoviko/NNS revenis/VBD en/IN 1898./1898. Li/PRP enloĝis/VBD kun/IN la/DT siaj/JJ en/IN malriĉa/JJ
strato/NNS de/IN la/DT hebrea/JJ kvartalo,/NNS Ulica/JJ Dzika,/JJ 9./9. Ĝis/IN la/DT mondmilito/NNS li/PRP
restis/VBD tie./RB Kiel/WRB okulisto,/NNS li/PRP komencis/VBD tre/RB malkaran/JJ praktikadon./NNS La/DT
klientoj/NNP pagis/VBD nur/RB kvardek/CD kopekojn/NNP —/SYM kelkaj/JJ eĉ/RB nenion./NNS Sed,/CC kvankam/CC tre/RB
ŝparemaj,/JJ la/DT Hebreoj/NNP ja/RB malŝatas/VBP ŝuldojn./NNP Ordinaraj/JJ okulistoj/NNP postulis/VBD
grandajn/JJ sumojn./NNP En/IN riĉaj/JJ salonoj/NNP ili/PRP loĝis/VBD lukse./RB Tial/RB multaj/JJ homoj/NNP eĉ/RB
preferis/VBD iri/ii ĝis/IN blindeco/NNS kun/IN malsano/NNS de/IN la/DT okuloj./NNP Nun/VB alvenis/VBD popola/JJ
kuracanto./NNS Al/IN multaj/JJ li/PRP eĉ/RB savis/VBD la/DT vidon./NNS Baldaŭ/RB lia/PRP$ atendejo/NNS pleniĝis/VBD
de/IN mateno/NNS al/IN vespero./NNS Li/PRP fariĝis/VBD vera/JJ bonfaranto./NNS

Amike/RB li/PRP kliniĝis/VBD super/IN lacaj/JJ laboristoj/NNP kaj/CC palaj/JJ kudristinoj,/NNP kiuj/DT
fidis/VBD lin./PRP Sperto/NNS kaj/CC studado/NNS lin/PRP estigis/VBD baldaŭ/RB rimarkinda/JJ specialisto./NNS
Tiel/RB li/PRP vivis/VBD ĝis/IN la/DT morto,/NNS tre/RB modeste,/RB tre/RB malriĉe,/RB for/RB el/IN ĉia/DT lukso.*/NNS
<#e213367>/<#e213367> Per/IN penado/NNS ĉiutaga/JJ la/DT premantaj/JJ zorgoj/NNP malaperis./VBD Sed/CC ankaŭ/RB
maloftiĝis/VBD tempo/NNS libera/JJ por/IN pli/JJR alta/JJ celo./NNS Tamen/RB lin/PRP konsolis/VBD tiu/DT sento,/NNS
ke/IN la/DT ofero/NNS lia/PRP$ portas/VBP tujan/JJ helpon/NNS al/IN homfratoj./NNP Vespere/RB li/PRP sidiĝis/VBD kaj/CC
reprenis/VBD la/DT plumon./NNS

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-13>/<#vivo-de-zamenhof-13> Iam,/RB en/IN amerika/JJ urbego,/NNS post/IN parolado/NNS pri/IN
verko/NNS de/IN Zamenhof/NNP al/IN junaj/JJ laboristoj,/NNP hebrea/JJ knabo/NNS el/IN Varsovio/NNS min/PRP
demandis:/VBD “Ĉu/“ĉu estas/VBP tiu/DT sama/JJ Zamenhof,/NNP la/DT bonkora/JJ okulisto/NNS de/IN la/DT strato/NNS
Dzika?”/JJ

Verkado,/NNS tradukado,/NNS korespondado/NNS formanĝis/VBD grandan/JJ parton/NNS de/IN la/DT noktoj./NNP
La/DT movado/NNS esperantista/JJ disvastiĝis/VBD tra/IN la/DT mondo/NNS malrapide,/RB sed/CC progrese./RB
Kun/IN amo/NNS li/PRP sekvis/VBD la/DT klopodojn/NNP de/IN la/DT novaj/JJ batalantoj:/NNP

.../... Vi/PRP en/IN la/DT urbo,/NNS vi/PRP en/IN urbeto,/NNS
En/IN la/DT malgranda/JJ vilaĝo/NNS .../...
Tre/RB malproksime/RB ĉiuj/DT ni/PRP staras/VBP
La/DT unuj/CD de/IN la/DT aliaj./JJ
Kie/RB vi/PRP estas,/VBP kion/WDT vi/PRP faras,/VBP
Ho,/NNS karaj/JJ fratoj/NNP vi/PRP miaj?/JJ

Per/IN tiu/DT poemo/NNS Al/IN la/DT fratoj,/NNP kvazaŭ/RB tra/IN kristalo/NNS travidebla,/JJ ni/PRP povas/VBP
rigardi/ii ĝis/IN fundo/NNS de/IN lia/PRP$ koro,/NNS kiel/WRB ĝi/PRP batis/VBD en/IN la/DT vespera/JJ silento/NNS
pensante/RB al/IN la/DT alia/JJ “rondo/“rondo familia”./JJ

Ankaŭ/RB pri/IN sia/PRP$ malriĉa/JJ klientaro/NNS de/IN hebreaj/JJ laboristoj/NNP li/PRP pensis/VBD ofte./RB Li/PRP
mem/PRP hejme/RB parolis/VBD nur/RB pole/RB kaj/CC sin/PRP sentis/VBD homarano,/NNS sed/CC la/DT sorto/NNS de/IN la/DT
malfeliĉa/JJ gento/NNS priokupis/VBD lin./PRP Kiel/WRB studento/NNS li/PRP jam/RB trovis/VBD en/IN la/DT
cionistaj/JJ rondoj/NNP tro/RB da/IN ŝovinismo./NNS La/DT kontraŭa/JJ partio/NNS de/IN la/DT
“asimilistoj”/“asimilistoj” ankaŭ/RB ne/RB plaĉis/VBD al/IN li./PRP Per/IN alia/JJ ŝovinismo/NNS ili/PRP anstataŭis/VBD
la/DT unuan./JJ Laŭ/IN ili/PRP la/DT Hebreoj/NNP devus/VB kaŝe/RB forgesigi/ii sian/PRP$ genton,/NNS fariĝante/RB
eĉ/RB pli/JJR polaj/JJ ol/JJR la/DT Poloj/NNP aŭ/CC pli/JJR rusaj/JJ ol/JJR la/DT Rusoj./NNP Tio/NNS ŝajnis/VBD al/IN li/PRP
malveraĵo./NNS Al/IN lumo/NNS kaj/CC sincero/NNS li/PRP celis./VBD

Laŭ/IN lia/PRP$ kredo/NNS la/DT homoj/NNP ja/RB bezonus/VB nek/CC fiere/RB trudi,/ii nek/CC honte/RB kaŝi/ii sian/PRP$
gentan/JJ naciecon./NNS Liberaj/JJ kaj/CC sinceraj/JJ ili/PRP devus/VB resti./ii Religio,/NNS hejma/JJ
lingvo/NNS kaj/CC deveno/NNS restu/VB privataj/JJ aferoj./NNP En/IN kelkaj/JJ landoj/NNP eklezio/NNS jam/RB
eksiĝis/VBD el/IN la/DT fakoj/NNP oficialaj./JJ De/IN nun/VB ankaŭ/RB apartiĝu/VB ŝtato/NNS kaj/CC patrujo./NNS

Hebreoj/NNP estu/VB bonaj/JJ kaj/CC helpemaj/JJ civitanoj/NNP de/IN tiu/DT aŭ/CC alia/JJ regno./NNS Ili/PRP ne/RB
sin/PRP tenu/VB kiel/WRB fremdaj,/JJ sed/CC ankaŭ/RB ne/RB kvazaŭ/RB gent/none ŝanĝuloj./NNP Ili/PRP staru/VB
frate/RB kaj/CC egale/RB kun/IN aliaj/JJ sur/IN neŭtrala/JJ fundamento/NNS de/IN la/DT utilo/NNS al/IN
ceteraj./JJ Hebreo/NNS en/IN Varsovio/NNS ne/RB bezonas/VBP fariĝi/ii Polo/NNS aŭ/CC Palestinano./NNS Li/PRP
estu/VB simple/RB honesta/JJ Pollandano./NNS Tiel/RB li/PRP povos/VBf resti/ii ankaŭ/RB Hebreo/NNS kaj/CC
homarano,/NNS kio/WDT estas/VBP la/DT plej/RB grava./JJ Lerno/NNS de/IN neŭtrala/JJ lingvo/NNS internacia/JJ
unuigus/VB ĉiujn/DT Hebreojn/NNP en/IN la/DT mondo,/NNS kaj/CC samtempe/RB ligus/VB ilin/PRP sur/IN egala/JJ
bazo/NNS kun/IN ĉiuj/DT ceteraj/JJ gentoj./NNP

Laŭ/IN tiu/DT senco/NNS Zamenhof/NNP publikigis/VBD libron/NNS en/IN la/DT rusa/JJ lingvo/NNS por/IN atingi/ii
legantaron/NNS tra/IN la/DT tuta/JJ vasta/JJ imperio./NNS Li/PRP ĝin/PRP subskribis/VBD “Homo/“homo sum”/none kaj/CC
elektis/VBD la/DT titolon/NNS Hilelismo/NNS laŭ/IN la/DT nomo/NNS de/IN Hillel./NNP Tiu/DT fama/JJ klerulo/NNS de/IN
la/DT antikva/JJ Palestino/NNS vivis/VBD en/IN Jerusalemo/NNS en/IN la/DT lastaj/JJ jaroj/NNP antaŭ/IN
Kristo./NNS Plej/RB aŭtoritata/JJ scienculo/NNS pri/IN la/DT Leĝo,/NNS li/PRP ĉiam/RB klarigis/VBD ĝin/PRP /laŭ//laŭ
spirito/,/NNS dum/IN Ŝammaj/JJ kaj/CC lia/PRP$ skolo/NNS pasie/RB defendis/VBD ĝin/PRP /laŭ//laŭ litero/./NNS
Dolĉa/JJ kaj/CC humila/JJ karaktere,/RB la/DT maljuna/JJ pensulo/NNS predikis/VBD amon,/NNS pacon,/NNS kaj/CC
studadon./NNS “Kio/“kio estas/VBP al/IN vi/PRP malagrabla,/JJ tion/NNS ne/RB faru/VB al/IN ceteraj”,/JJ tiel/RB li/PRP
resumis/VBD la/DT tutan/JJ instruadon./NNS Laŭ/IN Hillel,/NNP homo/NNS ne/RB devus/VB apartiĝi/ii de/IN la/DT
ceteraj/JJ per/IN ekstera/JJ sintenado./NNS Ĉiu/DT devus/VB sin/PRP konsideri/ii nur/RB parto/NNS de/IN la/DT
tuto./NNS Facile/RB estas/VBP ja/RB kompreni,/ii kiel/WRB tiaj/JJ pensoj/NNP allogis/VBD kaj/CC influis/VBD
Zamenhofon./NNS

Tamen/RB lia/PRP$ Hilelismo/NNS ne/RB vekis/VBD entuziasmon/NNS inter/IN la/DT Hebreoj/NNP en/IN Ruslando./NNS
Al/IN ambaŭ/RB partioj/NNP ĝi/PRP malplaĉis./VBD Ĝi/PRP estis/VBD tro/RB idea./JJ Ankaŭ/RB ĝi/PRP ja/RB
kontraŭstaris/VBD politikajn/JJ interesojn./NNP Por/IN tion/NNS realigi,/ii oni/PRP devus/VB antaŭ/IN
ĉio/NNS rekoni/ii egalecon/NNS inter/IN gentoj./NNP Ĝis/IN tiam/RB la/DT gvidantoj/NNP preferis/VBD agitadi/ii
por/IN celoj/NNP pli/JJR facilaj./JJ Al/IN rabenoj/NNP la/DT aŭtoro/NNS ŝajnis/VBD tro/RB liberkredema./JJ

El/IN ĉiuj/DT flankoj/NNP oficialaj/JJ venis/VBD nur/RB kritikoj/NNP aŭ/CC suspektoj./NNP Nur/RB malgranda/JJ
nombro/NNS da/IN spiritoj/NNP verserĉemaj/JJ lin/PRP komprenis/VBD kaj/CC aprobis./VBD La/DT ŝovinistoj/NNP
lin/PRP malŝatis./VBD Denove/RB li/PRP suferis/VBD pro/NNS la/DT potenco/NNS de/IN la/DT antaŭjuĝoj./NNP Denove/RB
lin/PRP doloris/VBD soleco/NNS de/IN la/DT animo./NNS Sed/CC la/DT fido/NNS restis/VBD senŝancela./JJ Super/IN
gentaj/JJ diferencoj/NNP homoj/NNP devas/VBP unuiĝi./ii Al/IN si/PRP mem/PRP li/PRP rediradis/VBD la/DT devizon,/NNS
kiun/DT li/PRP dediĉis/VBD al/IN Esperantistaj/JJ samideanoj/NNP “Ni/“ni kion/WDT povos,/VBf ni/PRP faros”:/VBf

Cent/CD semoj/NNP perdiĝas,/VBP mil/CD semoj/NNP perdiĝas/VBP .../...
Ni/PRP semas/VBP kaj/CC semas/VBP konstante.*/RB <#e213386>/<#e213386>
*/SYM <#vivo-de-zamenhof-14>/<#vivo-de-zamenhof-14> El/IN la/DT poemo/NNS “La/“la Vojo”./NNS

De/IN 1900/CD al/IN 1905/CD Esperanto/NNS progresis/VBD pli/JJR rapide./RB En/IN dek/CD du/CD landoj/NNP
fondiĝis/VBD grupoj/NNP kaj/CC gazetoj./NNP En/IN Francujo/NNS gravaj/JJ societoj/NNP ĝin/PRP subtenis./VBD
Aliĝis/VBD jam/RB konataj/JJ scienculoj./NNP La/DT movado/NNS iĝis/VBD vasta./JJ Tiam/RB estis/VBD
kunvokita/JJ en/IN Boulogne-sur-Mer/boulogne-sur-mer la/DT unua/JJ kongreso/NNS de/IN la/DT Esperantistoj./NNP

Kun/IN stranga/JJ timemo/NNS Zamenhof/NNP atendis/VBD tiun/DT horon./NNS Unue/RB li/PRP hezitis,/VBD ĉu/VB li/PRP
eĉ/RB veturos/VBf tien./RB Vojaĝo/NNS kaj/CC elspezo/NNS estus/VB grandaj./JJ Ankaŭ/RB neniam/RB li/PRP
eliris/VBD mem/PRP publike./RB Li/PRP ne/RB sciis/VBD paroladi./ii Li/PRP timis/VBD la/DT rigardojn/NNP de/IN tiom/RB
da/IN vizaĝoj/NNP novaj,/JJ nekonataj./JJ Li/PRP sin/PRP ĝenis./VBD

Fine/RB li/PRP decidis/VBD tamen/RB iri./ii Fidele/RB demokrate,/RB li/PRP submetiĝis/VBD al/IN la/DT deziro/NNS
de/IN la/DT Esperantistaro./NNS Iom/RB tremante,/RB li/PRP preparis/VBD legotan/JJ paroladon./NNS Al/IN
samideanoj/NNP li/PRP ja/RB diros/VBf la/DT fundon/NNS de/IN sia/PRP$ penso./NNS Li/PRP klarigos/VBf la/DT plej/RB altan/JJ
celon/NNS de/IN la/DT afero/NNS komuna./JJ

Kun/IN la/DT edzino/NNS li/PRP vojaĝis./VBD Vagono/NNS triaklasa/JJ kondukis/VBD ilin/PRP al/IN Parizo./NNS Tie/RB
komenciĝis/VBD semajno/NNS por/IN li/PRP tre/RB timiga./JJ En/IN la/DT plej/RB brila/JJ ĉefurbo/NNS en/IN la/DT
mondo/NNS lin/PRP atendis/VBD bruado/NNS kaj/CC flatado./NNS La/DT urbestraro/NNS lin/PRP akceptis/VBD en/IN la/DT
urbodomo./NNS La/DT ministro/NNS de/IN publika/JJ instruado/NNS donis/VBD al/IN li/PRP la/DT ordenon/NNS de/IN
honoro./NNS En/IN la/DT supro/NNS de/IN la/DT Ejfela/JJ turo/NNS li/PRP tagmanĝis/VBD kun/IN plej/RB famaj/JJ
scienculoj/NNP de/IN Francujo./NNS

Tra/IN ĉiuj/DT solenaĵoj/NNP li/PRP sin/PRP tenis/VBD tre/RB modeste,/RB iom/RB ĝene,/RB ĉiam/RB delikate./RB
Pezaj/JJ estis/VBD tiuj/DT tagoj/NNP festoplenaj/JJ por/IN viro/NNS ne/RB mondana/JJ kaj/CC restinta/JJ
hejme/RB dum/IN longjaroj./NNP Tamen/RB li/PRP komprenis,/VBD ke/IN tio/NNS helpas/VBP diskonigi/ii
Esperanton/NNS antaŭ/IN la/DT publiko./NNS Tial/RB li/PRP elportis/VBD ĉion/NNS pacience./RB Eĉ/RB malfrue/RB
en/IN vesperoj,/NNP tre/RB laca,/JJ li/PRP akceptis/VBD ĵurnalistojn/NNP scivolemajn./JJ Al/IN ĉiuj/DT
pacience/RB li/PRP respondis,/VBD ne/RB pri/IN si,/PRP nur/RB pri/IN la/DT mondlingvo./NNS

Skeptikaj/JJ Parizanoj/NNP eble/RB trovis/VBD lin/PRP naiva./JJ Ili/PRP eraris./VBD Tre/RB klare/RB li/PRP
travidis/VBD ĉiujn/DT faktojn/NNP kaj/CC evitis/VBD iluziojn./NNP Li/PRP ja/RB tre/RB bone/RB divenis,/VBD ke/IN
la/DT tuta/JJ programo/NNS estis/VBD zorge/RB aranĝita,/JJ dank’/NNS al/IN multpena/JJ klopodado/NNS de/IN
sindonemaj/JJ gasto/NNS kaj/CC amikoj/NNP kiel/WRB Javal,/NNP Sébert,/NNP akademianoj,/NNP Bourlet,/NNP
profesoro/NNS tre/RB agema./JJ Tio/NNS estis/VBD ebla,/JJ ĉar/CC la/DT franca/JJ registaro/NNS estis/VBD tiam/RB
oficiale/RB pacifista./JJ Morgaŭ/RB vento/NNS politika/JJ povus/VB blovi/ii el/IN kontraŭa/JJ flanko/NNS
kaj/CC subakvigi/ii ĉion/NNS “internacian”/“internacian” sub/IN ondego/NNS ŝovinista./JJ Tial/RB estis/VBD prave/RB
ekprofiti/ii la/DT okazon/NNS por/IN vastigi/ii Esperanton./NNS

Sed/CC la/DT vera/JJ ĝojo/NNS lin/PRP atendis/VBD en/IN Bulonjo./NNS Tie/RB li/PRP renkontos/VBf fratojn/NNP
ĉiulandajn./JJ Tie/RB li/PRP troviĝos/VBf en/IN “la/“la rondo/NNS familia”./JJ

Trans/IN ĉiuj/DT stratoj/NNP de/IN la/DT urbeto/NNS marborda/JJ balanciĝis/VBD verdaj/JJ flagoj/NNP kun/IN la/DT
stelo/NNS de/IN la/DT espero./NNS Ĉirkaŭ/IN la/DT teatro/NNS kunveneja/JJ jam/RB aŭdiĝis/VBD nur/RB la/DT lingvo/NNS
internacia./JJ Angloj/NNP kun/IN flanela/JJ ĉapo,/NNS Francoj/NNP en/IN solena/JJ frako,/NNS Poloj,/NNP
Rusoj,/NNP Holandanoj/NNP en/IN vojaĝa/JJ vesto,/NNS ĉarmaj/JJ Hispaninoj/NNP kun/IN koloraj/JJ ŝaloj/NNP
renkontiĝis/VBD sur/IN la/DT placo/NNS kaj/CC babilis/VBD kune./RB Ili/PRP sin/PRP komprenis./VBD Flue/RB kaj/CC
facile/RB flugis/VBD la/DT paroloj./NNP De/IN lipoj/NNP al/IN oreloj./NNP De/IN Svedoj/NNP al/IN Italoj./NNP
Falis,/VBD falis/VBD muroj/NNP inter/IN la/DT popoloj./NNP

Benite/RB jam/RB venis/VBD vespero./NNS Sur/IN la/DT stratoj/NNP ekmallumis./VBD En/IN la/DT kongresejon/NNS
ĉiu/DT nun/VB eniris/VBD por/IN la/DT malferma/JJ kunsido./NNS Rapidis/VBD alkurantoj./NNP El/IN hoteloj./NNP
El/IN haveno./NNS El/IN stacidomo/NNS rekte/RB kun/IN valizoj/NNP en/IN la/DT mano./NNS La/DT teatro/NNS de/IN la/DT
urbeto/NNS jam/RB pleniĝis./VBD Tro/RB malgranda/JJ la/DT ĉambrego./NNS Milo/NNS da/IN samideanoj/NNP
premiĝis/VBD tie./RB De/IN partero/NNS al/IN balkono/NNS zumadis/VBD Esperanto./NNS Preskaŭ/RB neniu/VB
vidis/VBD jam/RB Zamenhof./NNP Plej/RB multaj/JJ konis/VBD lin/PRP nur/RB per/IN la/DT genia/JJ verko,/NNS per/IN
mallonga/JJ letereto;/NNS ame/RB konservata/JJ en/IN arĥivoj/NNP de/IN la/DT grupo,/NNS aŭ/CC per/IN
portreto/NNS pendigita/JJ ĉe/IN la/DT muro/NNS de/IN la/DT sidejo./NNS Ĉiu/DT sciis/VBD ja/RB parkere/RB liajn/JJ
versojn/NNP kuraĝigajn:/JJ

Tra/IN densa/JJ mallumo/NNS briletas/VBP la/DT celo/NNS
Al/IN kiu/DT kuraĝe/RB ni/PRP iras./VBP
Simile/RB al/IN stelo/NNS en/IN nokta/JJ ĉielo,/NNS
Al/IN ni/PRP la/DT direkton/NNS ĝi/PRP diras./VBP

En/IN la/DT horoj/NNP malfacilaj/JJ de/IN loka/JJ propagando,/NNS kiu/DT ne/RB ofte/RB rememoris/VBD tiujn/DT
vortojn/NNP de/IN La/DT Vojo?/NNS Pri/IN tiaj/JJ spertoj/NNP kunparolis/VBD la/DT aŭdantaro/NNS en/IN la/DT plena/JJ
salonego./NNS Varmo/NNS vastiĝis/VBD sub/IN la/DT lamparo./NNS Ekscita/JJ tremo/NNS ruliĝis/VBD tra/IN la/DT
amaso/NNS dum/IN atendo/NNS .../... Subite/RB eksonis/VBD la/DT muziko/NNS de/IN la/DT himno/NNS La/DT Espero:/NNS

En/IN la/DT mondon/NNS venis/VBD nova/JJ sento,/NNS
Tra/IN la/DT mondo/NNS iras/VBP forta/JJ voko/NNS .../...

Samtempe/RB ĉiuj/DT ni/PRP stariĝis/VBD .../... Jen/IN sur/IN la/DT scenejo,/NNS kun/IN la/DT estraro/NNS de/IN la/DT
kongreso,/NNS eniris/VBD la/DT amata/JJ Majstro./NNS Malalta,/JJ timema,/JJ kortuŝita,/JJ kun/IN
frunto/NNS tre/RB granda,/JJ rondaj/JJ okulvitroj,/NNP barbeto/NNS jam/RB griza./JJ Ĉio/NNS jam/RB flugis/VBD
aŭ/CC svingiĝis/VBD en/IN aero,/NNS manoj,/NNP ĉapoj,/NNP tukoj,/NNP en/IN duonhora/JJ aklamado./NNS Kiam/WRB li/PRP
leviĝis/VBD post/IN la/DT salutoj/NNP de/IN la/DT urbestro,/NNS la/DT fervoro/NNS retondregis./VBD Sed/CC jam/RB
li/PRP ekparolis./VBD Ĉesis/VBD la/DT bruado./NNS Ĉiuj/DT residiĝis./VBD Tra/IN silento/NNS sonis/VBD liaj/JJ
vortoj:/NNP

“Mi/“mi salutas/VBP vin,/PRP karaj/JJ samideanoj,/NNP fratoj/NNP kaj/CC fratinoj/NNP el/IN la/DT granda/JJ
tutmonda/JJ homa/JJ familio,/NNS kiuj/DT kunvenis/VBD el/IN landoj/NNP proksimaj/JJ kaj/CC
malproksimaj,/JJ el/IN la/DT plej/RB diversaj/JJ regnoj/NNP de/IN la/DT mondo,/NNS por/IN frate/RB premi/ii al/IN
si/PRP reciproke/RB la/DT manojn,/NNP pro/NNS la/DT nomo/NNS de/IN granda/JJ ideo,/NNS kiu/DT ĉiujn/DT nin/PRP ligas/VBP .../...

“Sankta/“sankta estas/VBP por/IN ni/PRP la/DT hodiaŭa/JJ tago./NNS Modesta/JJ estas/VBP nia/PRP$ kunveno;/NNS la/DT
mondo/NNS ekstera/JJ ne/RB multe/RB scias/VBP pri/IN ĝi,/PRP kaj/CC la/DT vortoj,/NNP kiuj/DT estas/VBP parolataj/JJ
en/IN nia/PRP$ kunveno,/NNS ne/RB flugos/VBf telegrafe/RB al/IN ĉiuj/DT urboj/NNP kaj/CC urbetoj/NNP de/IN la/DT
mondo;/NNS ne/RB kunvenis/VBD regnestroj/NNP nek/CC ministroj/NNP por/IN ŝanĝi/ii la/DT politikan/JJ
karton/NNS de/IN la/DT mondo;/NNS ne/RB brilas/VBP luksaj/JJ vestoj/NNP kaj/CC multego/NNS da/IN imponantaj/JJ
ordenoj/NNP en/IN nia/PRP$ salono,/NNS ne/RB bruas/VBP pafilegoj/NNP ĉirkaŭ/IN la/DT modesta/JJ domo,/NNS en/IN kiu/DT
ni/PRP troviĝas;/VBP sed/CC tra/IN la/DT aero/NNS de/IN nia/PRP$ salono/NNS flugas/VBP misteraj/JJ sonoj,/NNP sonoj/NNP
tre/RB mallaŭtaj,/JJ ne/RB aŭdeblaj/JJ por/IN la/DT orelo,/NNS sed/CC senteblaj/JJ por/IN ĉiu/DT animo/NNS
sentema:/JJ ĝi/PRP estas/VBP la/DT sonoj/NNP de/IN io/NNS granda,/JJ kio/WDT nun/VB naskiĝas./VBP Tra/IN la/DT aero/NNS
flugas/VBP misteraj/JJ fantomoj;/NNP la/DT okuloj/NNP ilin/PRP ne/RB vidas,/VBP sed/CC la/DT animo/NNS ilin/PRP
sentas:/VBP ili/PRP estas/VBP imagoj/NNP de/IN la/DT tempo/NNS estonta,/JJ de/IN tempo/NNS tute/RB nova./JJ La/DT
fantomoj/NNP flugos/VBf en/IN la/DT mondon,/NNS korpiĝos/VBf kaj/CC potenciĝos,/VBf kaj/CC niaj/JJ filoj/NNP
kaj/CC nepoj/NNP ilin/PRP vidos,/VBf ilin/PRP sentos/VBf kaj/CC ĝuos/VBf ...”/...”

“Ofte/“ofte kunvenas/VBP personoj/NNP de/IN malsamaj/JJ nacioj/NNP kaj/CC komprenas/VBP unu/CD la/DT alian;/JJ
sed/CC kia/DT grandega/JJ diferenco/NNS estas/VBP inter/IN ilia/PRP$ reciproka/JJ kompreniĝado/NNS kaj/CC
la/DT nia!/PRP$ .../... Tie/RB la/DT membro/NNS de/IN unu/CD nacio/NNS humiliĝas/VBP antaŭ/IN la/DT membro/NNS de/IN alia/JJ
nacio,/NNS parolas/VBP lian/PRP$ lingvon,/NNS hontigante/RB la/DT sian,/PRP$ balbutas/VBP kaj/CC ruĝiĝas,/VBP
kaj/CC sentas/VBP sin/PRP ĝenata/JJ antaŭ/IN sia/PRP$ kunparolanto,/NNS dum/IN tiu/DT ĉi/RB lasta/JJ sentas/VBP
sin/PRP forta/JJ kaj/CC fiera;/JJ en/IN nia/PRP$ kunveno/NNS ne/RB ekzistas/VBP nacioj/NNP fortaj/JJ kaj/CC
malfortaj,/JJ privilegiitaj/JJ kaj/CC senprivilegiitaj,/JJ neniu/VB humiliĝas,/VBP neniu/VB
sin/PRP ĝenas;/VBP ni/PRP ĉiuj/DT staras/VBP sur/IN fundamento/NNS neŭtrala,/JJ ni/PRP ĉiuj/DT estas/VBP plene/RB
egalrajtaj;/JJ ni/PRP ĉiuj/DT sentas/VBP nin/PRP kiel/WRB membroj/NNP de/IN unu/CD nacio,/NNS kiel/WRB membroj/NNP
de/IN unu/CD familio;/NNS kaj/CC la/DT unuan/JJ fojon/NNS en/IN la/DT homa/JJ historio/NNS ni,/PRP membroj/NNP de/IN la/DT
plej/RB malsamaj/JJ popoloj,/NNP staras/VBP unu/CD apud/IN alia/JJ ne/RB kiel/WRB fremduloj,/NNP ne/RB kiel/WRB
konkurantoj,/NNP sed/CC kiel/WRB fratoj,/NNP kiuj,/DT ne/RB altrudante/RB unu/CD al/IN alia/JJ sian/PRP$
lingvon,/NNS komprenas/VBP sin/PRP reciproke,/RB ne/RB suspektas/VBP unu/CD alian/JJ pro/NNS mallumo/NNS
ilin/PRP dividanta,/JJ amas/VBP sin/PRP reciproke/RB kaj/CC premas/VBP al/IN si/PRP reciproke/RB la/DT manojn,/NNP
ne/RB hipokrite/RB kiel/WRB alinaciano/NNS al/IN alinaciano,/NNS sed/CC sincere,/RB kiel/WRB homo/NNS al/IN
homo./NNS Ni/PRP konsciu/VB bone/RB la/DT tutan/JJ gravecon/NNS de/IN la/DT hodiaŭa/JJ tago,/NNS ĉar/CC hodiaŭ,/RB
inter/IN la/DT gastamaj/JJ muroj/NNP de/IN Bulonjo-sur-Maro,/bulonjo-sur-maro kunvenis/VBD ne/RB Francoj/NNP kun/IN
Angloj,/NNP ne/RB Rusoj/NNP kun/IN Poloj,/NNP sed/CC homoj/NNP kun/IN homoj/NNP ...”/...”

“Post/“post multaj/JJ miljaroj/NNP da/IN reciproka/JJ surda/JJ muteco/NNS kaj/CC batalado,/NNS nun/VB en/IN
Bulonjo/NNS fakte/RB komenciĝas/VBP en/IN pli/JJR granda/JJ mezuro/NNS la/DT reciproka/JJ kompreniĝado/NNS
kaj/CC fratiĝado/NNS de/IN la/DT diverspopolaj/JJ membroj/NNP de/IN la/DT homaro;/NNS kaj/CC unu/CD fojon/NNS
komenciĝinte,/RB ĝi/PRP jam/RB ne/RB haltos,/VBf sed/CC irados/VBf antaŭen/RB ĉiam/RB pli/JJR kaj/CC pli/JJR
potence,/RB ĝis/IN la/DT lastaj/JJ ombroj/NNP de/IN la/DT eterna/JJ mallumo/NNS malaperos/VBf por/IN ĉiam./RB
Benata/JJ estu/VB la/DT tago,/NNS kaj/CC grandaj/JJ estu/VB ĝiaj/JJ sekvoj!”/NNP Tiel/RB parolis/VBD
Zamenhof./NNP En/IN liaj/JJ manoj/NNP la/DT papero/NNS tremis./VBD Li/PRP sentis/VBD fortegan/JJ emocion./NNS Ĉu/VB
li/PRP povos/VBf legi/ii plu?/RB Io/NNS tamen/RB puŝis/VBD lin./PRP Kvankam/CC nekutima/JJ je/IN publika/JJ uzo,/NNS
lia/PRP$ voĉo/NNS kreskis/VBD kaj/CC fariĝis/VBD laŭta./JJ Trans/IN la/DT paĝoj,/NNP iom/RB febre/RB turnataj,/JJ
li/PRP ekvidis/VBD aŭdantaron./NNS Viroj,/NNP virinoj,/NNP junuloj,/NNP kapoj/NNP blankharaj,/JJ
vizaĝoj/NNP atentemaj,/JJ rigardoj/NNP konsentemaj./JJ Regis/VBD varma/JJ silentego./NNS Ili/PRP ĉiuj/DT
kvazaŭ/RB tiris/VBD vortojn/NNP el/IN lia/PRP$ buŝo./NNS Li/PRP daŭris/VBD kun/IN amo./NNS

Li/PRP parolis/VBD juste,/RB kaj/CC modeste./RB Li/PRP parolis/VBD pri/IN Ŝlejer,/NNP pli/JJR frua/JJ pioniro/NNS
de/IN la/DT ideo/NNS mondlingva./JJ Jam/RB li/PRP forgesis/VBD la/DT akrajn/JJ atakojn/NNP de/IN li/PRP kaj/CC de/IN la/DT
volapukanoj./NNP Li/PRP parolis/VBD nur/RB pri/IN la/DT granda/JJ laborado/NNS de/IN sia/PRP$ antaŭulo./NNS Li/PRP
petis/VBD la/DT kongreson/NNS honori/ii lian/PRP$ nomon./NNS Li/PRP parolis/VBD pri/IN la/DT suferoj/NNP kaj/CC
espero/NNS de/IN la/DT homaro,/NNS pri/IN la/DT sankta/JJ devo,/NNS pri/IN la/DT estonteco/NNS de/IN fratiĝo./NNS Li/PRP
parolis/VBD pri/IN la/DT unuaj/JJ batalantoj/NNP por/IN la/DT celo./NNS Li/PRP parolis/VBD pri/IN la/DT oferoj/NNP de/IN
mortintoj./NNP Li/PRP dankis/VBD al/IN Einstein,/ii Waŝniewski,/ii Trompeter./NNP La/DT tuta/JJ
aŭdantaro/NNS leviĝis/VBD pro/NNS saluto/NNS memora./JJ

Profunda/JJ sento/NNS regis/VBD en/IN la/DT ĉambrego./NNS Tenante/RB la/DT paperon,/NNS Zamenhof/NNP
ektremis/VBD pli/JJR videble/RB ĉe/IN la/DT manoj./NNP Ĉu/VB li/PRP povos/VBf eldiri/ii finon?/NNS Lia/PRP$ voĉo/NNS
penis/VBD lastan/JJ forton:/NNS

“Baldaŭ/“baldaŭ komenciĝos/VBf la/DT laboroj/NNP de/IN nia/PRP$ kongreso,/NNS dediĉita/JJ al/IN vera/JJ fratiĝo/NNS
de/IN la/DT homaro./NNS En/IN tiu/DT ĉi/RB solena/JJ momento,/NNS mia/PRP$ koro/NNS estas/VBP plena/JJ de/IN io/NNS
nedifinebla/JJ kaj/CC mistera,/JJ kaj/CC mi/PRP sentas/VBP la/DT deziron/NNS faciligi/ii la/DT koron/NNS per/IN
ia/DT preĝo,/NNS turni/ii min/PRP al/IN iu/DT plej/RB alta/JJ Forto,/NNS kaj/CC alvoki/ii ĝian/PRP$ helpon/NNS kaj/CC
benon./NNS Sed/CC tiel/RB same/RB kiel/WRB mi/PRP en/IN la/DT nuna/JJ momento/NNS ne/RB estas/VBP ia/DT naciano,/NNS sed/CC
simpla/JJ homo,/NNS tiel/RB same/RB mi/PRP ankaŭ/RB sentas,/VBP ke/IN en/IN tiu/DT ĉi/RB momento/NNS mi/PRP ne/RB
apartenas/VBP al/IN ia/DT nacia/JJ aŭ/CC partia/JJ religio,/NNS sed/CC mi/PRP estas/VBP nur/RB homo./NNS Kaj/CC en/IN
la/DT nuna/JJ momento/NNS staras/VBP antaŭ/IN miaj/JJ animaj/JJ okuloj/NNP nur/RB tiu/DT alta/JJ morala/JJ
Forto,/NNS kiun/DT sentas/VBP en/IN sia/PRP$ koro/NNS ĉiu/DT homo,/NNS kaj/CC al/IN tiu/DT ĉi/RB nekonata/JJ Forto/NNS mi/PRP
turnas/VBP min/PRP kun/IN mia/PRP$ preĝo:”/NNS

“Al/“al Vi,/PRP ho/NNS potenca/JJ senkorpa/JJ mistero,/NNS
Fontego/NNS de/IN l’/NNS amo/NNS kaj/CC vero/NNS .../...
Al/IN Vi,/PRP kiun/DT ĉiuj/DT malsame/RB prezentas,/VBP
Sed/CC ĉiuj/DT egale/RB en/IN koro/NNS Vin/PRP sentas/VBP .../...
Hodiaŭ/RB ni/PRP preĝas.”/VBP
“Al/“al Vi/PRP ni/PRP ne/RB venas/VBP kun/IN kredo/NNS nacia,/JJ
Kun/IN dogmoj/NNP de/IN blinda/JJ fervoro;/NNS
Silentas/VBP nun/VB ĉiu/DT disput’/NNS religia/JJ
Kaj/CC regas/VBP nur/RB kredo/NNS de/IN koro/NNS ...”/...”
“Ho,/“ho, kiu/DT ajn/JJ estas/VBP Vi,/PRP Forto/NNS mistera,/JJ
Aŭskultu/VB la/DT voĉon/NNS de/IN l’/NNS preĝo/NNS sincera,/JJ
Redonu/VB la/DT pacon/NNS al/IN la/DT infanaro/NNS
De/IN l’/NNS granda/JJ homaro!”/NNS
“Ni/“ni ĵuris/VBD labori,/ii ni/PRP ĵuris/VBD batali,/ii
Por/IN reunuigi/ii l’/NNS homaron./NNS
Subtenu/VB nin,/PRP Forto,/NNS ne/RB lasu/VB nin/PRP fali,/ii
Sed/CC lasu/VB nin/PRP venki/ii la/DT baron/NNS ...”/...”
“La/“la verdan/JJ standardon/NNS tre/RB alte/RB ni/PRP tenos;/VBf
Ĝi/PRP signas/VBP la/DT bonon/NNS kaj/CC belon./NNS
La/DT Forto/NNS mistera/JJ de/IN l’/NNS mondo/NNS nin/PRP benos,/VBf
Kaj/CC nian/PRP$ atingos/VBf ni/PRP celon.”/NNS
“Ni/“ni inter/IN popoloj/NNP la/DT murojn/NNP detruos,/VBf
Kaj/CC ili/PRP ekkrakos/VBf kaj/CC ili/PRP ekbruos/VBf
Kaj/CC falos/VBf por/IN ĉiam,/RB kaj/CC amo/NNS kaj/CC vero/NNS
Ekregos/VBf sur/IN tero.”/NNS

Kiam/WRB residiĝis/VBD Zamenhof,/NNP denove/RB aklamata/JJ senfine,/RB multaj/JJ okuloj/NNP estis/VBD
malsekaj./JJ Tre/RB simple,/RB tre/RB sincere/RB pasis/VBD horo,/NNS malfacile/RB rakontebla./JJ Io/NNS
flugis/VBD en/IN la/DT aero,/NNS ia/DT blovo/NNS eterniga./JJ Ĉiufoje,/RB kiam/WRB ĉeestinto/NNS rememoras/VBP
tiun/DT horon,/NNS larmo/NNS brilas/VBP en/IN rigardo/NNS lia./PRP$ Nova/JJ tempo/NNS ja/RB naskiĝis/VBD tiam./RB Eĉ/RB
ne/RB mondmilito/NNS povis/VBD ĝin/PRP detrui./ii

Ho,/NNS kara/JJ naiveco/NNS de/IN la/DT Bulonja/JJ tempo!/NNS Naskiĝo/NNS nova/JJ de/IN la/DT homaro/NNS kun/IN
odoro/NNS de/IN lulilo./NNS Amikaro/NNS simpla/JJ kaj/CC sincera./JJ Manpremoj./NNP Kompreniĝo/NNS
reciproka./JJ Paroloj/NNP de/IN modesta/JJ viro./NNS Grandeco/NNS vera/JJ de/IN la/DT genio,/NNS vivanta/JJ
per/IN ligilo/NNS sur/IN niaj/JJ lipoj./NNP Spirito/NNS potenca/JJ de/IN la/DT animo/NNS pura./JJ Kortremo/NNS de/IN
la/DT homiĝo/NNS komuna./JJ Ho,/NNS tremo/NNS de/IN Bulonjo,/NNS sekvu/VB min/PRP ĝis/IN tombo!.../NNS Sur/IN
kampoj/NNP sangumitaj/JJ falis/VBD miloj/NNP el/IN la/DT plej/RB bonaj./JJ Al/IN urboj/NNP kaj/CC vilaĝoj/NNP
blovis/VBD terurego./NNS Diskrako./NNS Funebro./NNS Mizero./NNS Senfine/RB krucoj/NNP lignaj./JJ
Dolore/RB la/DT restintoj/NNP levas/VBP la/DT okulojn./NNP Kio/WDT morgaŭ?/RB Ho,/NNS semo/NNS de/IN Bulonjo,/NNS
kresku/VB super/IN tomboj!/NNP


ĈAPITRO/NNS VII/ii


HOMARANO/NNS

Ekstere/RB la/DT Bulonja/JJ Kongreso/NNS estis/VBD antaŭ/IN ĉio/NNS festo/NNS propaganda./JJ Tamen/RB pri/IN
vastiĝo/NNS de/IN la/DT lingvo,/NNS la/DT kunsidoj/NNP oficialaj/JJ okazigis/VBD interesan/JJ
diskutadon./NNS Flue/RB kaj/CC facile/RB sonis/VBD argumentoj/NNP kaj/CC respondoj/NNP de/IN la/DT
parolantoj./NNP Sur/IN neŭtrala/JJ fundamento/NNS ĉiu/DT sentis/VBD sin/PRP egala/JJ kaj/CC libera./JJ
Kiel/WRB ĉiujn/DT kongresanojn/NNP tio/NNS tre/RB impresis/VBD Zamenhofon./NNS Reveninte/RB
Varsovion,/NNS li/PRP kunportis/VBD feliĉegan/JJ sperton,/NNS ne/RB nur/RB lingvan,/JJ sed/CC moralan:/JJ

“Kiu/“kiu aŭdis/VBD la/DT multnombrajn/JJ parolojn/NNP kaj/CC diskutojn,/NNP kiu/DT vidis/VBD tiun/DT plenan/JJ
senĝenecon/NNS kaj/CC kortuŝantan/JJ fratecon/NNS inter/IN ĉiuj/DT partoprenantoj/NNP de/IN la/DT
kongreso,/NNS tiu/DT al/IN si/PRP mem/PRP ne/RB kredis,/VBD ke/IN ĉiuj/DT tiuj/DT homoj/NNP ankoraŭ/RB hieraŭ/RB
estis/VBD tute/RB fremdaj/JJ unuj/CD al/IN la/DT aliaj,/JJ ke/IN ilin/PRP unuigis/VBD nur/RB neŭtrala/JJ lingvo/NNS
...,/..., ke/IN ĝia/PRP$ facila/JJ lernado/NNS faris/VBD miraklon,/NNS kaj/CC deŝirante/RB neniun/VB de/IN lia/PRP$
natura/JJ patrujo,/NNS lingvo,/NNS aŭ/CC religianaro,/NNS donis/VBD al/IN homoj/NNP de/IN plej/RB diversaj/JJ
gentoj/NNP kaj/CC religioj/NNP la/DT eblon/NNS vivi/ii inter/IN si/PRP en/IN la/DT plej/RB paca/JJ kaj/CC sincera/JJ
frateco.”*/NNS <#e213450>/<#e213450> La/DT revo,/NNS li/PRP pensis,/VBD estas/VBP do/IN plenumebla,/JJ kaj/CC
efektive/RB la/DT lerno/NNS de/IN mondlingvo/NNS montriĝis/VBD unua/JJ paŝo/NNS plej/RB efika./JJ

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-15>/<#vivo-de-zamenhof-15> El/IN la/DT broŝureto/NNS Homaranismo/NNS de/IN Zamenhof,/NNP
eldonita/JJ sen/IN subskribo,/NNS Peterburgo/NNS 1906./1906.

Dum/IN la/DT vintro/NNS la/DT proksimaj/JJ faktoj/NNP alportis/VBD sovaĝan/JJ kontraston,/NNS
elokventan/JJ per/IN si/PRP mem./PRP La/DT rusa/JJ kaj/CC japana/JJ imperioj/NNP militis/VBD inter/IN si./PRP
Dume/RB la/DT popoloj/NNP en/IN Ruslando/NNS komencis/VBD ribeli/ii kontraŭ/IN la/DT carisma/JJ regado./NNS
Amaso/NNS da/IN malriĉaj/JJ laboristoj/NNP antaŭ/IN la/DT palaco/NNS peterburga/JJ petis/VBD pri/IN
elementaj/JJ rajtoj/NNP politikaj./JJ La/DT gvardianoj/NNP sur/IN ĉevaloj/NNP ricevis/VBD ordonon/NNS
ekpafi./ii Viroj,/NNP infanoj,/NNP virinoj/NNP ruliĝis/VBD sur/IN la/DT neĝo/NNS sangante./RB

En/IN okcidentaj/JJ kaj/CC sudaj/JJ provincoj/NNP la/DT ribelo/NNS fariĝis/VBD jam/RB nacia./JJ Letoj,/NNP
Ukrajnoj,/NNP Kaŭkazanoj/NNP ekbatalis/VBD por/IN la/DT libereco/NNS patruja./JJ Por/IN repremi/ii la/DT
danĝeron,/NNS la/DT registoj/NNP uzis/VBD la/DT metodon/NNS tradician:/JJ “Divide/“divide ut/none imperes.”/none
Konkurencon/NNS inter/IN gentoj/NNP ili/PRP tuj/VB profitis,/VBD kaj/CC akrigis/VBD la/DT disputojn/NNP per/IN
agentoj/NNP specialaj./JJ La/DT tiel/RB nomita/JJ “Nigra/“nigra mano”/NNS estis/VBD fako/NNS tiucela/JJ ĉe/IN la/DT
polico./NNS Al/IN diversaj/JJ urboj/NNP ĝi/PRP eksendis/VBD bandojn,/NNP kaj/CC incitis/VBD al/IN pogromoj./NNP
En/IN Varsovio/NNS la/DT polaj/JJ socialistoj/NNP tion/NNS malpermesis/VBD per/IN armita/JJ junularo/NNS
gardanta/JJ ĉiujn/DT stratojn./NNP Teruro/NNS ja/RB minacis./VBD En/IN la/DT litva/JJ lando/NNS kaj/CC Odeso/NNS
estis/VBD pli/JJR facile./RB Tie/RB la/DT Hebreoj/NNP loĝas/VBP en/IN tre/RB grandaj/JJ nombroj./NNP Frakaso/NNS
de/IN la/DT butikoj,/NNP rabado/NNS kaj/CC buĉado/NNS sonis/VBD bal/none daŭ./RB En/IN Kaŭkazo/NNS okazis/VBD same/RB
inter/IN gentoj/NNP alinomaj,/JJ Rusoj/NNP kaj/CC Georgoj,/NNP Tataroj/NNP kaj/CC Armenoj./NNP

Abomena/JJ vidaĵo./NNS Kiel/WRB malsama/JJ je/IN bulonja!/JJ Korpremite,/RB Zamenhof/NNP sentis/VBD
sian/PRP$ devon/NNS fari/ii novan/JJ elpaŝon./NNS La/DT gentoj/NNP lernu/VB sin/PRP defendi/ii kontraŭ/IN tiaj/JJ
ruzoj./NNP Ili/PRP lernu/VB liberiĝi/ii de/IN malamo,/NNS evitante/RB senutilan/JJ konkuradon./NNS Kion/WDT
li/PRP proponis/VBD al/IN Hebreoj/NNP sub/IN la/DT titolo/NNS Hilelismo,/NNS li/PRP decidis/VBD igi/ii taŭga/JJ
ĝenerale./RB

Al/IN ĉiuj/DT homoj/NNP li/PRP sin/PRP turnos/VBf nun/VB egale/RB kiugentaj./JJ Krom/IN nacianoj,/NNP ili/PRP
devus/VB senti/ii sin/PRP homaranoj./NNP Tial/RB Homaranismo/NNS estis/VBD la/DT titolo/NNS de/IN
broŝureto,/NNS presita/JJ sen/IN aŭtora/JJ nomo/NNS en/IN Peterburgo/NNS 1906.*/1906.* <#e213455>/<#e213455> Ĝi/PRP
enhavis/VBD novan/JJ instruon/NNS pri/IN la/DT rilatoj/NNP inter/IN hejmo,/NNS gento/NNS kaj/CC homaro./NNS
Deklaro/NNS el/IN dek/CD du/CD paragrafoj/NNP formis/VBD la/DT kredaron./NNS Antaŭparolo/NNS mallonga/JJ
ĝin/PRP klarigis:/VBD

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-16>/<#vivo-de-zamenhof-16> Ĉe/IN D./SYM P./SYM Veisbrut,/NNP Troickij/ii prospekt,/none no./NNS 14./14.

“La/“la homaranismo/NNS estas/VBP instruo,/NNS kiu,/DT ne/RB deŝirante/RB la/DT homon/NNS de/IN lia/PRP$ natura/JJ
patrujo,/NNS nek/CC de/IN lia/PRP$ lingvo,/NNS nek/CC de/IN lia/PRP$ religianaro,/NNS donas/VBP al/IN li/PRP la/DT eblon/NNS
eviti/ii ĉian/DT malverecon/NNS kaj/CC kontraŭparolojn/NNP en/IN siaj/JJ nacia-religiaj/nacia-religiaj
principoj/NNP kaj/CC komunikiĝadi/ii kun/IN homoj/NNP de/IN ĉiuj/DT lingvoj/NNP kaj/CC religioj/NNP sur/IN
fundamento/NNS neŭtrale/RB homa,/JJ sur/IN principoj/NNP de/IN reciproka/JJ frateco,/NNS egaleco,/NNS
kaj/CC justeco.”/NNS

La/DT antaŭparolo/NNS aludis/VBD la/DT sperton/NNS de/IN la/DT bulonja/JJ kongreso,/NNS kiel/WRB pruvon,/NNS ke/IN
tia/DT frateco/NNS estas/VBP ebla./JJ Ĝi/PRP tamen/RB atentigis,/VBD ke/IN oni/PRP ne/RB devas/VBP intermiksi/ii
homaranismon/NNS kun/IN esperantismo:/NNS

“Ambaŭ/“ambaŭ ideoj/NNP estas/VBP tre/RB parencaj/JJ inter/IN si,/PRP sed/CC ne/RB identaj./JJ Oni/PRP povas/VBP esti/ii
bonega/JJ esperantisto,/NNS kaj/CC tamen/RB kontraŭulo/NNS de/IN la/DT homaranismo.”/NNS Nur/RB tial/RB
Zamenhof/NNP ne/RB publike/RB subskribis/VBD la/DT libreton,/NNS ĉar/CC li/PRP volis/VBD eviti/ii konfuzon./NNS
Tiu/DT ŝajna/JJ malkuraĝo/NNS lin/PRP tre/RB suferigis./VBD En/IN 1912/CD li/PRP publike/RB formetis/VBD de/IN si/PRP
ĉiun/DT oficialan/JJ rolon/NNS en/IN la/DT aferoj/NNP de/IN Esperanto/NNS por/IN gajni/ii plenan/JJ
liberecon,/NNS kaj/CC de/IN tiam/RB li/PRP metis/VBD sian/PRP$ nomon/NNS sur/IN la/DT novaj/JJ eldonoj/NNP de/IN la/DT
broŝuro./NNS

En/IN Orienta/JJ Eŭropo/NNS ekzistas/VBP inter/IN gentoj/NNP du/CD ĉefaj/JJ elementoj/NNP de/IN malsamo/NNS
kaj/CC malamo:/NNS lingvo/NNS kaj/CC religio./NNS Poloj/NNP estas/VBP katolikaj,/JJ Hebreoj/NNP
izraelanaj;/JJ Letoj/NNP estas/VBP luteranaj,/JJ Rusoj/NNP ortodoksaj;/JJ Armenoj/NNP estas/VBP
kristanaj,/JJ Tataroj/NNP mahometanaj./JJ La/DT diferencon/NNS gravigas/VBP ne/RB nur/RB aparta/JJ
parolo,/NNS sed/CC konkura/JJ kredo./NNS En/IN literaturo/NNS kaj/CC eklezio/NNS kuncentriĝas/VBP la/DT
naciaj/JJ sentoj./NNP Tial/RB en/IN punktaro/NNS Zamenhofa/JJ staras/VBP du/CD ĉefaj/JJ partoj:/NNP unu/CD
lingvapolitika,/JJ alia/JJ religia./JJ

En/IN sia/PRP$ hejma/JJ vivado/NNS ĉiu/DT parolu/VB sian/PRP$ gepatran/JJ lingvon/NNS laŭplaĉe,/RB sed/CC li/PRP ne/RB
trudu/VB ĝin/PRP al/IN homoj/NNP aligentaj,/JJ por/IN ne/RB ĝeni/ii aŭ/CC ofendi/ii ilin./PRP En/IN okazo/NNS de/IN
kunveno/NNS li/PRP uzu/VB neŭtralan/JJ esprimilon,/NNS kiel/WRB Esperanto./NNS Kun/IN siaj/JJ
samkredantoj/NNP li/PRP sekvu/VB tiujn/DT religiajn/JJ morojn,/NNP kiujn/DT li/PRP deziras/VBP tradicie/RB
aŭ/CC elekte,/RB sed/CC kun/IN homoj/NNP alikredaj/JJ li/PRP kondutu/VB nur/RB laŭ/IN tiu/DT ĉi/RB principo:/NNS
“Agu/“agu kun/IN aliaj/JJ tiel,/RB kiel/WRB vi/PRP deziras/VBP ke/IN aliaj/JJ agu/VB kun/IN vi.”/PRP

Same/RB kiel,/WRB ĉe/IN parola/JJ fako,/NNS internacia/JJ lingvo/NNS prezentas/VBP neŭtralan/JJ
fundamenton/NNS por/IN senĝena/JJ renkontiĝo/NNS kaj/CC fratiĝo,/NNS tiel/RB ankaŭ/RB io/NNS simila/JJ
devus/VB ekzisti/ii sur/IN la/DT kampo/NNS religia./JJ Sub/IN la/DT nomo/NNS “Dio”/“dio” aŭ/CC sub/IN alia/JJ la/DT
homaranoj/NNP komprenu/VB tiun/DT Forton/NNS neklarigeblan,/JJ sentatan/JJ de/IN multaj/JJ kiel/WRB
kaŭzo/NNS de/IN kaŭzoj/NNP en/IN la/DT mondo/NNS materia/JJ kaj/CC morala,/JJ aŭ/CC de/IN kelkaj/JJ nur/RB en/IN la/DT
morala./JJ Neniam/RB ili/PRP malamu,/VB moku/VB aŭ/CC persekutu/VB iun/DT pro/NNS tio,/NNS ke/IN lia/PRP$ kredo/NNS
pri/IN tiu/DT Forto/NNS estas/VBP alia/JJ ol/JJR tiu,/DT kiun/DT ili/PRP preferas./VBP Same/RB estas/VBP kruda/JJ
barbareco/NNS riproĉi/ii iun/DT ajn/JJ pri/IN lia/PRP$ lingvo/NNS aŭ/CC deveno./NNS Ili/PRP konsciu,/VB ke/IN la/DT
veraj/JJ ordonoj/NNP religiaj/JJ kuŝas/VBP en/IN la/DT koro/NNS de/IN ĉiu/DT homo/NNS sub/IN la/DT formo/NNS de/IN
konscienco,/NNS kaj/CC ke/IN la/DT ĉefa/JJ estas/VBP la/DT estimo/NNS kaj/CC helpemo/NNS reciprokaj./JJ La/DT
ceteron/NNS en/IN religio/NNS ili/PRP rigardu/VB kiel/WRB aldonojn,/NNP laŭ/IN unu,/CD devigajn/JJ por/IN li/PRP
diroj/NNP de/IN Dio,/NNS laŭ/IN alia,/JJ komentariojn/NNP donitajn/JJ de/IN la/DT grandaj/JJ instruintoj/NNP
de/IN la/DT homaro,/NNS laŭ/IN tria,/JJ miksaĵon/NNS de/IN instruoj/NNP kaj/CC legendoj/NNP aŭ/CC moroj/NNP
starigitaj/JJ de/IN homoj./NNP Ĉefe/RB tiuj/DT moroj/NNP akrigas/VBP diferencojn./NNP

Tra/IN vitroj/NNP diverskoloraj/JJ la/DT homoj/NNP vidas/VBP unu/CD saman/JJ Forton./NNS Liberaj/JJ povas/VBP
esti/ii predikoj/NNP propagandaj./JJ Sed/CC neniam/RB homaranoj/NNP /trudu///trudu/ la/DT gentan/JJ
koloron/NNS de/IN sia/PRP$ vidaĵo/NNS al/IN ceteraj./JJ Filozofe/RB la/DT instruitaj/JJ personoj/NNP jam/RB
ofte/RB toleras,/VBP se/IN ne/RB respektas,/VBP la/DT malsamajn/JJ kredojn/NNP de/IN aliaj/JJ
inteligentuloj;/NNP sed/CC pri/IN kutimoj/NNP la/DT konflikto/NNS estas/VBP multe/RB pli/JJR grava./JJ

Tial/RB Zamenhof/NNP insistis/VBD pri/IN neŭtrala/JJ fundamento/NNS mora,/JJ ne/RB nur/RB idea./JJ La/DT
ĉiutaga/JJ vivo/NNS en/IN Eŭropo/NNS orienta/JJ montras/VBP la/DT neceson/NNS de/IN vidpunkto/NNS praktika./JJ
La/DT faktoj/NNP ĝin/PRP postulas./VBP Saluto/NNS aŭ/CC ne/RB saluto/NNS je/IN ŝtonkrucoj/NNP ĉe/IN publikaj/JJ
vojoj./NNP Oficiala/JJ trudo/NNS de/IN Sabato/NNS aŭ/CC Dimanĉo/NNS kiel/WRB deviga/JJ festotago./NNS Havo/NNS
aŭ/CC nehavo/NNS de/IN longa/JJ barbo./NNS Ĵuro/NNS sur/IN Biblio/NNS aŭ/CC per/IN levo/NNS de/IN la/DT mano./NNS Atesto/NNS
kun/IN ĉapo/NNS aŭ/CC sen/IN ĉapo/NNS sur/IN la/DT kapo./NNS Ĉio/NNS simila/JJ povas/VBP ŝajni/ii tre/RB ridinda/JJ
okcidente./RB Ĝi/PRP tamen/RB kaŭzis/VBD oriente/RB batalojn/NNP dum/IN jarcento./NNS Ĝi/PRP tuj/VB ĵetas/VBP
sur/IN la/DT lipojn/NNP nomon/NNS gentan,/JJ kvazaŭ/RB insulton./NNS Eĉ/RB deklaroj/NNP estas/VBP gravaj,/JJ
ne/RB nur/RB moroj/NNP kaj/CC ideoj./NNP En/IN Galicio,/NNS la/DT juda/JJ lingvo/NNS estis/VBD leĝe/RB
nemontrebla/JJ kiel/WRB la/DT gepatra/JJ en/IN deklaroj/NNP oficialaj./JJ Hebreoj/NNP devis/VBD
enskribiĝi/ii anoncante/RB ĉu/VB polan,/JJ ĉu/VB germanan,/JJ aŭ/CC ukrajnan/JJ lingvon/NNS kiel/WRB
sia./PRP$ Nur/RB per/IN religioj/NNP oni/PRP povis/VBD do/IN kalkuli/ii la/DT diversgentanojn:/NNP
Izraelanoj=Hebreoj,/izraelanoj=hebreoj Romaj/JJ katolikoj=Poloj,/katolikoj=poloj Grekaj/JJ katolikoj=/NNP Ukrajnoj,/NNP
Protestantoj/NNP =Germanoj./=germanoj. Eĉ/RB se/IN ili/PRP forlasis/VBD jam/RB de/IN longe/RB la/DT prapatran/JJ
kredon,/NNS ĉiuj/DT sin/PRP enskribis/VBD laŭ/IN la/DT genta/JJ religio,/NNS pro/NNS la/DT nombro./NNS
Vidpunkto/NNS nur/RB nacia/JJ kun/IN celo/NNS statistika-politika!/statistika-politika Tial/RB Zamenhof/NNP preparis/VBD
neŭtralan/JJ fundamenton/NNS ankaŭ/RB per/IN zorgo/NNS rimarkinda/JJ pri/IN deklaroj:/NNP Homaranoj/NNP
kutimiĝu/VB je/IN sincero./NNS Sur/IN la/DT lasta/JJ paĝo/NNS de/IN la/DT broŝuro/NNS staris/VBD preta/JJ
respondaro/NNS por/IN laŭvolaj/JJ aliĝantoj./NNP Jenaj/JJ fakoj/NNP apartiĝas:/VBP hejmo,/NNS
patrujo,/NNS gento/NNS devena,/JJ lingvo/NNS gepatra,/JJ lingvo/NNS persona,/JJ religio/NNS laŭkreda./JJ
Nur/RB tia/DT demandaro/NNS ebligus/VB ĉiun/DT diri/ii plenan/JJ veron,/NNS ne/RB perfidante/RB
suferantajn/JJ samgentanojn./NNP

La/DT gepatra/JJ lingvo/NNS Zamenhofa/JJ estis/VBD la/DT rusa,/JJ la/DT persona/JJ estis/VBD la/DT pola./JJ Lia/PRP$
gento/NNS estis/VBD la/DT hebrea,/JJ lia/PRP$ religio/NNS liberkreda./JJ Tion/NNS li/PRP povus/VB ja/RB konfesi/ii
sur/IN enskribilo/NNS homarana./JJ Sed,/CC se/IN li/PRP metus/VB tion/NNS sur/IN pasporton/NNS imperian,/JJ
li/PRP estus/VB kalkulata/JJ tuj/VB en/IN unu/CD partio/NNS nacia./JJ Kun/IN Rusoj,/NNP premantoj/NNP de/IN
Polujo,/NNS aŭ/CC kun/IN Poloj/NNP kontraŭ/IN la/DT Hebreoj./NNP

Tial/RB la/DT homarana/JJ formularo/NNS proponas/VBP modelon/NNS tre/RB praktikan/JJ por/IN estontaj/JJ
demandaroj/NNP oficialaj/JJ de/IN regna/JJ recenzado./NNS Same/RB preskaŭ/RB ĉiuj/DT dek/CD du/CD
punktoj/NNP de/IN la/DT broŝuro/NNS povas/VBP celi/ii du/CD efikojn./NNP Unuflanke/RB tuja/JJ gvido/NNS al/IN
konduto/NNS individua./JJ Aliflanke/RB rekta/JJ montro/NNS por/IN leĝaro/NNS pli/JJR justa/JJ inter/IN
homoj./NNP La/DT dek/CD kvar/CD principoj/NNP noblaj/JJ de/IN Wilson/NNS nur/RB montris/VBD al/IN la/DT regantaj/JJ
diplomatoj/NNP tion,/NNS kion/WDT ili/PRP devus/VB fari./ii Se/IN falus/VB la/DT konsento,/NNS la/DT principoj/NNP
falus/VB kune./RB Ŝiraĵoj/NNP de/IN la/DT papero/NNS disflugus/VB sub/IN la/DT tablo/NNS verda./JJ La/DT nacioj/NNP
ilin/PRP kaptus,/VB kaj/CC ĉiu/DT svingus/VB sian/PRP$ pecon/NNS por/IN justigi/ii novan/JJ ekbatalon./NNS

Dume,/RB la/DT programo/NNS Zamenhofa/JJ povas/VBP tuj/VB gvidi/ii la/DT homojn,/NNP kaj/CC influi/ii poste/RB
la/DT leĝfarantojn./NNP Liaj/JJ dek/CD du/CD punktoj/NNP povas/VBP semi/ii nur/RB pacigon:/NNS Rigardu/VB la/DT
homaron/NNS kiel/WRB unu/CD familion./NNS Tiu/DT idealo/NNS regu/VB viajn/JJ agojn./NNP Juĝu/VB homon/NNS ne/RB
laŭ/IN gento,/NNS sed/CC laŭ/IN agoj./NNP La/DT lando/NNS apartenas/VBP ne/RB al/IN unu/CD gento,/NNS sed/CC al/IN ĉiuj/DT
loĝantoj./NNP Ne/RB trudu/VB vian/PRP$ gentan/JJ lingvon,/NNS nek/CC la/DT kredon,/NNS al/IN ceteraj/JJ homoj./NNP
Metu/VB la/DT nomon/NNS “homo”/“homo” super/IN la/DT naciaj./JJ Patriotismo/NNS estu/VB nur/RB servado/NNS al/IN la/DT
regiona/JJ komunumo/NNS de/IN homfratoj,/NNP neniam/RB malamo/NNS al/IN ceteraj./JJ Lingvo/NNS estu/VB ne/RB
celo,/NNS nur/RB rimedo./NNS Uzu/VB neŭtralan/JJ lingvon/NNS kun/IN aligentuloj./NNP Via/PRP$ kredo/NNS
religia/JJ ne/RB estu/VB hereda,/JJ sed/CC sincera./JJ Kun/IN alikredaj/JJ homoj/NNP agu/VB laŭ/IN etiko/NNS
neŭtrale/RB homa/JJ kaj/CC helpema./JJ Kun/IN homaranoj/NNP vi/PRP kulturu/VB sentojn/NNP unuigajn,/JJ ne/RB
disigajn./JJ

En/IN la/DT unua/JJ broŝuro/NNS Zamenhof/NNP proponis,/VBD ke/IN la/DT homaranoj/NNP nomu/VB ĉiujn/DT landojn/NNP
per/IN neŭtralaj/JJ negentaj/JJ vortoj,/NNP kiel/WRB Kanado,/NNS Svisujo,/NNS Peruo,/NNS Belgujo,/NNS aŭ/CC
per/IN aldono/NNS de/IN sufikso/NNS -io/-io al/IN ĉefurbo,/NNS kiel/WRB Berlinio,/NNS Peterburgio,/NNS
Konstantinoplio./NNS Poste/RB li/PRP forigis/VBD tiun/DT paragrafon/NNS kiel/WRB nepraktikan./JJ
Ankaŭ/RB li/PRP fortranĉis/VBD multon/NNS el/IN la/DT lasta/JJ punkto./NNS En/IN la/DT komenco/NNS li/PRP proponis/VBD
eĉ/RB starigon/NNS de/IN templo/NNS homarana/JJ en/IN ĉiu/DT urbo./NNS Aliĝintoj/NNP devus:/VB

“.../“... frate/RB kunvenadi/ii tie/RB kun/IN homaranoj/NNP de/IN aliaj/JJ religioj,/NNP ellabori/ii kune/RB
kun/IN ili/PRP morojn/NNP kaj/CC festojn/NNP neŭtrale-homajn,/neŭtrale-homajn kaj/CC tiamaniere/RB kunhelpi/ii al/IN
la/DT iom-post-ioma/iom-post-ioma ellaboriĝo/NNS de/IN filozofie/RB pura,/JJ sed/CC samtempe/RB bela,/JJ
poezia,/JJ kaj/CC varma,/JJ vivo-reguliga/vivo-reguliga religio/NNS komunehoma/JJ .../... En/IN la/DT templo/NNS
homarana/JJ oni/PRP aŭskultados/VBf la/DT verkojn/NNP de/IN la/DT grandaj/JJ instruintoj/NNP de/IN la/DT
homaro/NNS pri/IN la/DT vivo/NNS kaj/CC morto/NNS kaj/CC pri/IN la/DT rilato/NNS de/IN nia/PRP$ ‘mi’/NNS al/IN la/DT
universo/NNS kaj/CC al/IN la/DT eterneco,/NNS filozofie-etikajn/filozofie-etikajn interparoladojn,/NNP altigajn/JJ
kaj/CC nobligajn/JJ himnojn,/NNP k.t.p./k.t.p Ĉi/RB tiu/DT templo/NNS devas/VBP edukadi/ii la/DT junularon/NNS
kiel/WRB batalantojn/NNP por/IN la/DT vero,/NNS bono,/NNS justeco/NNS kaj/CC ĉiuhoma/JJ frateco,/NNS kaj/CC
ellaboradi/ii en/IN ili/PRP amon/NNS al/IN honesta/JJ laboro/NNS kaj/CC abomenon/NNS por/IN frazisteco/NNS kaj/CC
por/IN ĉiuj/DT malnoblaj/JJ malvirtoj:/NNP tiu/DT ĉi/RB templo/NNS devus/VB donadi/ii spiritan/JJ
ripozon/NNS al/IN la/DT maljunuloj,/NNP konsolon/NNS al/IN la/DT suferantoj,/NNP doni/ii la/DT eblon/NNS
senŝarĝigi/ii sian/PRP$ konsciencon,/NNS k.t.p.”/k.t.p Pli/JJR poste/RB Zamenhof/NNP nur/RB lasis/VBD la/DT
proponon/NNS pri/IN fondiĝo/NNS de/IN tia/DT komunumo/NNS inter/IN liberkredanoj,/NNP kiuj/DT ne/RB trovis/VBD
sian/PRP$ spiritkontentigon/NNS en/IN preĝejoj/NNP ekzistantaj./JJ Laŭ/IN lia/PRP$ celo/NNS kaj/CC espero/NNS
la/DT homaranoj/NNP ĉiam/RB plimultiĝos/VBf en/IN la/DT mondo./NNS Konstanta/JJ komunikiĝado/NNS ilin/PRP
edukos/VBf sur/IN la/DT bazo/NNS de/IN neŭtrala/JJ lingvo,/NNS neŭtralaj/JJ moroj/NNP kaj/CC principoj/NNP
religiaj./JJ La/DT rondoj/NNP kreskos./VBf La/DT ondoj/NNP fluos./VBf La/DT influo/NNS disvastiĝos./VBf Iom/RB
post/IN iom,/RB sen/IN rompado,/NNS sen/IN ofendo,/NNS tute/RB nature,/RB ĉiuj/DT homoj/NNP kunfandiĝos/VBf
en/IN unu/CD granda/JJ homa/JJ popolo/NNS de/IN popoloj./NNP

Al/IN tiu/DT revo/NNS li/PRP fordonis/VBD sian/PRP$ tutan/JJ vivon./NNS


ĈAPITRO/NNS VIII/ii


KONGRESAJ/JJ PAROLADOJ/NNP

En/IN Eŭropo/NNS orienta/JJ la/DT faktoj/NNP per/IN si/PRP mem/PRP predikis/VBD en/IN la/DT senco/NNS homarana./JJ
Tie/RB ŝovinismoj/NNP lingvo-religiaj/lingvo-religiaj batalminacis/VBD la/DT homan/JJ vivon,/NNS ne/RB nur/RB inter/IN
landoj,/NNP sed/CC en/IN la/DT regnoj/NNP mem/PRP pro/NNS miksita/JJ loĝantaro./NNS Ĝi/PRP estas/VBP tiu/DT loko/NNS
“kie/“kie la/DT atmosfero,/NNS saturita/JJ de/IN intergenta/JJ malpaco,/NNS per/IN neevitebla/JJ natura/JJ
reago,/NNS naskis/VBD la/DT esperantisman/JJ movadon”.*/NNS <#e213473>/<#e213473> Estis/VBD do/IN plej/RB
nature,/RB ke/IN tie/RB preskaŭ/RB ĉiuj/DT “samideanoj”/“samideanoj” komprenis/VBD la/DT signifon/NNS de/IN la/DT
penso/NNS Zamenhofa,/JJ eĉ/RB kiam/WRB ili/PRP ne/RB subskribis/VBD la/DT homaranisman/JJ aliĝilon./NNS
Fakte/RB nur/RB malmultaj/JJ tion/NNS faris./VBD

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-17>/<#vivo-de-zamenhof-17> Parolado/NNS de/IN Zamenhof/NNP ĉe/IN la/DT Oka/JJ Kongreso/NNS
Esperantista/JJ en/IN Krakovo,/NNS 1912./1912.

Al/IN Okcidentanoj,/NNP antaŭ/IN la/DT mondmilito,/NNS ne/RB tiel/RB klare/RB ĝi/PRP aperis./VBD La/DT krudaj/JJ
spertoj/NNP ŝajnis/VBD malproksimaj./JJ Kiuj/DT lernis/VBD Esperanton,/NNS tiuj/DT fariĝis/VBD ja/RB
komprenemaj./JJ La/DT senton/NNS de/IN Bulonjo,/NNS la/DT senton/NNS de/IN la/DT Espero/NNS kaj/CC de/IN la/DT
poemoj/NNP Zamenhofaj/JJ ili/PRP nomis/VBD ame/RB la/DT “interna/“interna ideo”/NNS de/IN la/DT movado./NNS Tamen/RB
iom/RB ĝenerale,/RB senprecize./RB Sed/CC kelkajn/JJ interesis/VBD vere/RB nur/RB la/DT lingva/JJ
flanko/NNS laŭ/IN gusto/NNS gramatika./JJ Inter/IN ili/PRP staris/VBD la/DT markizo/NNS Louis/VBD de/IN
Beaufront,/NNP la/DT unua/JJ propagandisto/NNS en/IN Francujo./NNS

Li/PRP ne/RB venis/VBD Bulonjon./NNS Li/PRP ne/RB ŝatis/VBD la/DT “internan/“internan ideon”./NNS Kontraŭ/IN tiu/DT
tendenco/NNS li/PRP jam/RB presigis/VBD artikolojn/NNP en/IN sia/PRP$ gazeto/NNS L’Espérantiste./l’espérantiste
Profitante/RB la/DT sennoman/JJ aperigon/NNS de/IN la/DT broŝuro/NNS pri/IN homaranismo,/NNS li/PRP ĝin/PRP
ridindigis/VBD unue./RB Poste/RB li/PRP montris/VBD ĝin/PRP kiel/WRB gravan/JJ danĝeron/NNS por/IN la/DT
sukceso/NNS de/IN Esperanto./NNS

Ĉi/RB tiu/DT kulpigo/NNS vundis/VBD la/DT koron/NNS de/IN Zamenhof./NNP Tamen/RB li/PRP ĉiam/RB agis/VBD tre/RB
prudente./RB Jam/RB en/IN Bulonjo-sur-Maro/bulonjo-sur-maro li/PRP mem/PRP proponis/VBD al/IN la/DT kongreso/NNS
deklaron,/NNS unuanime/RB akceptitan./JJ Ĝi/PRP difinis/VBD esperantismon/NNS oficiale/RB kiel:/WRB

“Penado/“penado disvastigi/ii en/IN la/DT tuta/JJ mondo/NNS la/DT uzadon/NNS de/IN lingvo/NNS neŭtrale/RB homa,/JJ
kiu,/DT ne/RB entrudante/RB sin/PRP en/IN la/DT internan/JJ vivon/NNS de/IN la/DT popoloj/NNP kaj/CC neniom/RB
celante/RB elpuŝi/ii la/DT ekzistantajn/JJ lingvojn/NNP naciajn,/JJ donus/VB al/IN la/DT homoj/NNP de/IN
malsamaj/JJ nacioj/NNP la/DT eblon/NNS komunikiĝadi/ii inter/IN si;/PRP kiu/DT povus/VB servi/ii kiel/WRB
paciga/JJ lingvo/NNS de/IN publikaj/JJ institucioj/NNP en/IN tiuj/DT landoj,/NNP kie/RB diversaj/JJ
nacioj/NNP batalas/VBP inter/IN si/PRP pri/IN la/DT lingvo;/NNS kaj/CC en/IN kiu/DT povus/VB esti/ii
publikigitaj/JJ tiuj/DT verkoj,/NNP kiuj/DT havas/VBP egalan/JJ intereson/NNS por/IN ĉiuj/DT popoloj.”/NNP

“Ĉiu/“ĉiu alia/JJ ideo/NNS aŭ/CC espero,/NNS kiun/DT tiu/DT aŭ/CC alia/JJ Esperantisto/NNS ligas/VBP kun/IN la/DT
Esperantismo,/NNS estos/VBf lia/PRP$ afero/NNS pure/RB privata,/JJ por/IN kiu/DT la/DT Esperantismo/NNS ne/RB
respondas.”/VBP Tiu/DT ĉi/RB frazo/NNS devus/VB sufiĉi./ii Sed/CC la/DT vorton/NNS “privata”/“privata” kelkaj/JJ
personoj/NNP volus/VB anstataŭi/ii per/IN “malpermesata”./“malpermesata”. Sub/IN influo/NNS de/IN De/IN Beaufront/NNP
aŭ/CC alia,/JJ kelkaj/JJ Francoj,/NNP timigitaj,/JJ skribis/VBD mem/PRP al/IN Zamenhof/NNP por/IN lin/PRP
konsili./ii Esperanto/NNS estas/VBP nur/RB lingvo,/NNS ili/PRP diris;/VBD evitu/VB ligi/ii eĉ/RB tute/RB
private/RB la/DT esperantismon/NNS kun/IN ia/DT ideo,/NNS ĉar/CC alie/RB oni/PRP pensos,/VBf ke/IN ni/PRP ĉiuj/DT
havas/VBP tiun/DT ideon,/NNS kaj/CC ni/PRP malplaĉos/VBf al/IN diversaj/JJ personoj,/NNP kiuj/DT ne/RB amas/VBP
ĝin!/PRP “Ho,/“ho, kiaj/JJ vortoj!”/NNP ekkriis/VBD Zamenhof/NNP indigne/RB dum/IN sia/PRP$ parolado/NNS ĉe/IN la/DT
Dua/JJ Kongreso/NNS Esperantista/JJ en/IN Ĝenevo/NNS en/IN 1906:/1906:

“.../“... El/IN la/DT timo,/NNS ke/IN ni/PRP eble/RB ne/RB plaĉos/VBf al/IN tiuj/DT personoj,/NNP kiuj/DT mem/PRP volas/VBP
uzi/ii Esperanton/NNS nur/RB por/IN aferoj/NNP utilaj/JJ por/IN ili,/PRP ni/PRP devas/VBP ĉiuj/DT elŝiri/ii el/IN
nia/PRP$ koro/NNS tiun/DT parton/NNS de/IN la/DT esperantismo,/NNS kiu/DT estas/VBP la/DT plej/RB grava,/JJ la/DT
plej/RB sankta,/JJ tiun/DT ideon,/NNS kiu/DT estis/VBD la/DT ĉefa/JJ celo/NNS de/IN la/DT afero/NNS de/IN
Esperanto,/NNS kiu/DT estis/VBD la/DT stelo,/NNS kiu/DT ĉiam/RB gvidadis/VBD ĉiujn/DT batalantojn/NNP por/IN
Esperanto!/NNS Ho,/NNS ne,/RB ne,/RB neniam!/RB Kun/IN energia/JJ protesto/NNS ni/PRP forĵetas/VBP tiun/DT ĉi/RB
postulon./NNS Se/IN nin,/PRP la/DT unuajn/JJ batalantojn/NNP por/IN Esperanto,/NNS oni/PRP devigos,/VBf ke/IN
ni/PRP evitu/VB en/IN nia/PRP$ agado/NNS ĉion/NNS idean,/JJ ni/PRP indigne/RB disŝiros/VBf kaj/CC bruligos/VBf ĉion,/NNS
kion/WDT ni/PRP skribis/VBD por/IN Esperanto,/NNS ni/PRP neniigos/VBf kun/IN doloro/NNS la/DT laborojn/NNP kaj/CC
oferojn/NNP de/IN nia/PRP$ tuta/JJ vivo,/NNS ni/PRP forĵetos/VBf malproksimen/RB la/DT verdan/JJ stelon,/NNS kiu/DT
sidas/VBP sur/IN nia/PRP$ brusto,/NNS kaj/CC ni/PRP ekkrios/VBf kun/IN abomeno:/NNS Kun/IN tia/DT Esperanto,/NNS kiu/DT
devas/VBP servi/ii ekskluzive/RB nur/RB al/IN celoj/NNP de/IN komerco/NNS kaj/CC praktika/JJ utileco,/NNS ni/PRP
volas/VBP havi/ii nenion/NNS komunan!”/JJ Pale/RB staris/VBD Zamenhof/NNP en/IN la/DT Ĝeneva/JJ
Viktoria-Hall/viktoria-hall eldirante/RB tiun/DT frazon/NNS per/IN laŭta/JJ kaj/CC decida/JJ voĉo./NNS Tremiga/JJ
aplaŭdego/NNS montris/VBD al/IN li,/PRP ke/IN la/DT plejmulto/NNS lin/PRP komprenis/VBD kaj/CC aprobis/VBD el/IN
tutkoro./NNS Prave/RB li/PRP povis/VBD diri,/ii ke/IN ĝis/IN nun/VB la/DT Esperantistoj/NNP estis/VBD ne/RB
profitantoj,/NNP sed/CC nur/RB batalantoj./NNP Ilin/PRP efektive/RB ne/RB gvidis/VBD penso/NNS pri/IN
gajnemo/NNS aŭ/CC praktika/JJ utileco./NNS Ilia/PRP$ celo/NNS kaj/CC agiga/JJ ĉefideo/NNS estis/VBD ja/RB
frateco/NNS kaj/CC justeco/NNS inter/IN la/DT popoloj./NNP Tial/RB la/DT parolanto/NNS povis/VBD daŭrigi/ii
kun/IN la/DT certeco,/NNS ke/IN li/PRP esprimos/VBf la/DT internan/JJ senton/NNS de/IN ĉiuj/DT koroj:/NNP

“Tiu/“tiu ĉi/RB ideo/NNS akompanadis/VBD Esperanton/NNS de/IN la/DT unua/JJ momento/NNS de/IN ĝia/PRP$ naskiĝo/NNS
ĝis/IN la/DT nuna/JJ tempo./NNS Ĝi/PRP instigis/VBD la/DT aŭtoron/NNS de/IN Esperanto,/NNS kiam/WRB li/PRP estis/VBD
ankoraŭ/RB malgranda/JJ infano;/NNS kiam/WRB antaŭ/IN dudek/CD ok/CD jaroj/NNP rondeto/NNS da/IN
diversgentaj/JJ gimnazianoj/NNP festis/VBD la/DT unuan/JJ signon/NNS de/IN vivo/NNS de/IN la/DT estonta/JJ
Esperanto,/NNS ili/PRP kantis/VBD kanton,/NNS en/IN kiu/DT post/IN ĉiu/DT strofo/NNS estis/VBD ripetataj/JJ la/DT
vortoj:/NNP ‘Malamikeco/‘malamikeco de/IN la/DT nacioj/NNP falu,/VB falu;/VB jam/RB estas/VBP tempo.’/NNS Nia/PRP$ himno/NNS
kantas/VBP pri/IN la/DT ‘nova/‘nova sento,/NNS kiu/DT venis/VBD en/IN la/DT mondon’;/NNS ĉiuj/DT verkoj,/NNP vortoj,/NNP
kaj/CC agoj/NNP de/IN la/DT iniciatoro/NNS kaj/CC de/IN la/DT unuaj/JJ Esperantistoj/NNP ĉiam/RB spiras/VBP tute/RB
klare/RB tiun/DT saman/JJ ideon./NNS Neniam/RB ni/PRP kaŝis/VBD nian/PRP$ ideon;/NNS neniam/RB povis/VBD esti/ii eĉ/RB
la/DT plej/RB malgranda/JJ dubo/NNS pri/IN ĝi,/PRP ĉar/CC ĉio/NNS parolis/VBD pri/IN ĝi.”/PRP

“Kial/“kial do/IN aliĝis/VBD al/IN ni/PRP kaj/CC sindone/RB kaj/CC senprofite/RB laboris/VBD kun/IN ni/PRP la/DT
personoj,/NNP kiuj/DT vidas/VBP en/IN Esperanto/NNS ‘nur/‘nur lingvon’?/NNS Kial/WRB ili/PRP ne/RB timis,/VBD ke/IN
la/DT mondo/NNS kulpigos/VBf ilin/PRP pri/IN granda/JJ krimo,/NNS nome/RB pri/IN la/DT deziro/NNS helpi/ii al/IN
iom-post-ioma/iom-post-ioma unuiĝo/NNS de/IN la/DT homaro?/NNS Ĉu/VB ili/PRP ne/RB vidas,/VBP ke/IN iliaj/JJ paroloj/NNP
estas/VBP kontraŭaj/JJ al/IN iliaj/JJ propraj/JJ sentoj,/NNP kaj/CC ke/IN ili/PRP senkonscie/RB revas/VBP pri/IN
tio/NNS sama,/JJ pri/IN kio/WDT ni/PRP revas,/VBP kvankam,/CC pro/NNS neĝusta/JJ timo/NNS antaŭ/IN sensencaj/JJ
atakantoj,/NNP ili/PRP penas/VBP tion/NNS ĉi/RB nei?/ii ...”/...”

“Se/“se la/DT unuaj/JJ Esperantistoj/NNP pacience/RB elmetadis/VBD sin/PRP ne/RB sole/RB al/IN konstanta/JJ
mokado,/NNS sed/CC eĉ/RB al/IN grandaj/JJ oferoj,/NNP kaj/CC ekzemple/RB unu/CD malriĉa/JJ instruistino/NNS
longan/JJ tempon/NNS suferis/VBD malsaton,/NNS nur/RB por/IN ke/IN ŝi/PRP povu/VB ŝpari/ii iom/RB da/IN mono/NNS por/IN
la/DT propagando/NNS de/IN Esperanto/NNS —/SYM ĉu/VB ili/PRP ĉiuj/DT faris/VBD tion/NNS ĉi/RB pro/NNS ia/DT praktika/JJ
utileco?/NNS Se/IN ofte/RB personoj/NNP alforĝitaj/JJ al/IN la/DT lito/NNS de/IN morto/NNS skribadis/VBD al/IN
mi,/PRP ke/IN Esperanto/NNS estas/VBP la/DT sola/JJ konsolo/NNS de/IN ilia/PRP$ finiĝanta/JJ vivo/NNS —/SYM ĉu/VB ili/PRP
pensis/VBD tiam/RB pri/IN ia/DT praktika/JJ utileco?/NNS Ho,/NNS ne,/RB ne,/RB ne!/RB ĉiuj/DT memoris/VBD nur/RB
pri/IN la/DT interna/JJ ideo,/NNS entenata/JJ en/IN la/DT Esperantismo;/NNS ĉiuj/DT ŝatis/VBD Esperanton/NNS
ne/RB tial,/RB ke/IN ĝi/PRP alproksimigas/VBP la/DT cerbojn/NNP de/IN la/DT homoj,/NNP sed/CC nur/RB tial,/RB ke/IN ĝi/PRP
alproksimigas/VBP iliajn/JJ korojn.”/NNP Laŭ/IN la/DT sento/NNS de/IN la/DT kongresanoj/NNP Zamenhof/NNP
komprenis/VBD tre/RB bone,/RB kiel/WRB agi/ii plej/RB saĝe./RB Per/IN si/PRP mem/PRP Esperantismo/NNS jam/RB
logis/VBD plej/RB multajn/JJ lernintojn/NNP de/IN la/DT lingvo/NNS al/IN la/DT “interna/“interna ideo”./NNS Ĝi/PRP
gajnis/VBD la/DT korojn./NNP Pli/JJR malfrue/RB venos/VBf la/DT tempo/NNS diskuti/ii pri/IN detala/JJ organizo/NNS
homarana./JJ Nun/VB pro/NNS necesa/JJ precizo/NNS de/IN programo/NNS ĝi/PRP timigus/VB multajn./JJ Ĝi/PRP
povus/VB nur/RB formi/ii apartan/JJ sekcion/NNS en/IN la/DT Esperanta/JJ movado./NNS Dume/RB pli/JJR urĝis/VBD
kulturi/ii la/DT komunan/JJ senton,/NNS celante/RB taskojn/NNP ĝeneralajn./JJ Esperanto/NNS estas/VBP
nur/RB lingvo,/NNS sed/CC la/DT kongresoj/NNP estu/VB pli./JJR Ili/PRP daŭru/VB kiel/WRB festoj/NNP de/IN la/DT
“interna/“interna ideo”./NNS

“Kiel/“kiel antikvaj/JJ Hebreoj/NNP tri/CD fojojn/NNP ĉiujare/RB kunvenadis/VBD en/IN Jerusalemo,/NNS por/IN
vigligadi/ii en/IN si/PRP la/DT amon/NNS al/IN la/DT ideo/NNS monoteisma,/JJ tiel/RB ni/PRP ĉiujare/RB kunvenas/VBP
en/IN la/DT ĉefurbo/NNS de/IN Esperantujo,/NNS por/IN vigligi/ii en/IN ni/PRP la/DT amon/NNS al/IN la/DT ideo/NNS
esperantisma./JJ Kaj/CC tio/NNS ĉi/RB estas/VBP la/DT ĉefa/JJ esenco/NNS kaj/CC la/DT ĉefa/JJ celo/NNS de/IN niaj/JJ
kongresoj.”/NNP Tiun/DT programon/NNS Zamenhof/NNP proponis/VBD per/IN sia/PRP$ malferma/JJ parolado/NNS
ĉe/IN la/DT sekvanta/JJ granda/JJ kunveno/NNS ĉiujara./JJ Ĝi/PRP okazis/VBD en/IN Kembriĝo/NNS en/IN 1907./1907.
Mil/CD kvincent/CD personoj/NNP partoprenis./VBD Estis/VBD ĝojiga/JJ venko/NNS vidi,/ii ke/IN aliĝas/VBP
homoj/NNP ne/RB nur/RB el/IN popoloj/NNP malfortaj,/JJ sed/CC ankaŭ/RB el/IN popoloj/NNP fortaj,/JJ kiel/WRB
Britoj./NNP Tio/NNS ĉi/RB montris,/VBD ke/IN ili/PRP vidas/VBP en/IN la/DT Esperantismo/NNS ne/RB sole/RB aferon/NNS
de/IN egoisma/JJ oportuneco,/NNS sed/CC gravan/JJ ideon/NNS de/IN intergenta/JJ justeco/NNS kaj/CC
frateco/NNS .../... “La/“la Kembriĝanoj/NNP akceptas/VBP nin/PRP hodiaŭ/RB ne/RB kiel/WRB komercistojn,/NNP
kiuj/DT alportas/VBP al/IN ili/PRP profiton,/NNS sed/CC kiel/WRB apostolojn/NNP de/IN ideo/NNS homarana,/JJ
kiun/DT ili/PRP komprenas/VBP kaj/CC ŝatas.”/VBP Efektive/RB pri/IN tiu/DT punkto/NNS ĉefe/RB aludis/VBD la/DT
urbestro/NNS kaj/CC aliaj/JJ eminentuloj/NNP ĉe/IN la/DT antikva/JJ universitato./NNS “Ni/“ni vidas/VBP
novan/JJ Pentekoston”,/NNS ekkriis/VBD fama/JJ latinisto,/NNS profesoro/NNS Mayor,/NNP lerninte/RB la/DT
lingvon/NNS en/IN unu/CD semajno./NNS Ĉie/RB sonis/VBD Esperanto/NNS festante/RB sian/PRP$ dudekjaron:/NNS ĉe/IN
pentrindaj/JJ turoj,/NNP sub/IN gotikaj/JJ pordoj,/NNP en/IN verdegaj/JJ herbokortoj,/NNP sur/IN
ŝipetoj/NNP de/IN la/DT rivero/NNS serpentuma,/JJ inter/IN pontoj/NNP skulptoriĉaj./JJ

La/DT Kongreso/NNS estis/VBD brila/JJ kaj/CC sukcesa./JJ Zamenhof/NNP admiris/VBD la/DT homecon/NNS de/IN la/DT
britaj/JJ idealistoj./NNP Lin/PRP impresis/VBD la/DT progreso/NNS de/IN la/DT movado,/NNS la/DT multeco/NNS de/IN
la/DT venintoj/NNP ĉiulandaj./JJ Li/PRP tremis/VBD kortuŝite,/RB kiam/WRB la/DT granda/JJ aŭdantaro/NNS
leviĝis/VBD por/IN ekkanti/ii unukore/RB la/DT himnon/NNS La/DT Espero./NNS Tondre/RB sonis/VBD kun/IN orgeno/NNS
de/IN mil/CD voĉoj/NNP tiu/DT fina/JJ profetaĵo:/NNS

Sur/IN neŭtrala/JJ lingva/JJ fundamento,/NNS
Komprenante/RB unu/CD la/DT alian,/JJ
La/DT popoloj/NNP faros/VBf en/IN konsento/NNS
Unu/CD grandan/JJ rondon/NNS familian./JJ

Pasis/VBD dudek/CD jaroj/NNP de/IN post/IN 1887./1887. La/DT Esperantistaro/NNS fariĝis/VBD jam/RB vera/JJ
popolo./NNS Ĝia/PRP$ voĉo/NNS ekaŭdiĝos/VBf tra/IN la/DT mondo./NNS El/IN tiu/DT kerno/NNS internacia/JJ la/DT
ideoj/NNP disvastiĝos./VBf Al/IN ĝi/PRP li/PRP povos/VBf nun/VB sin/PRP turni/ii kaj/CC paroli/ii kvazaŭ/RB al/IN
kreskanta/JJ publiko/NNS de/IN la/DT estonta/JJ homaro./NNS La/DT kongresoj/NNP estis/VBD por/IN li/PRP plej/RB
lumaj/JJ horoj/NNP en/IN la/DT tuta/JJ jaro,/NNS longa/JJ kaj/CC malhela./JJ Unu/CD semajnon/NNS li/PRP pasigis/VBD
en/IN la/DT revo/NNS plenumita:/JJ inter/IN homoj/NNP ĉiugentaj/JJ frate/RB kunvivantaj/JJ sur/IN
neŭtrala/JJ bazo./NNS Bildo/NNS jam/RB profeta./JJ Kuraĝigo/NNS al/IN animo./NNS En/IN Varsovio,/NNS en/IN la/DT
okulista/JJ laborĉambro,/NNS la/DT vidaĵo/NNS lin/PRP vizitis/VBD ofte/RB vespere/RB post/IN laciga/JJ
tago,/NNS kiam/WRB li/PRP pensadis,/VBD dum/IN neĝo/NNS falis/VBD trans/IN la/DT vitroj./NNP De/IN tiu/DT tempo/NNS
Zamenhof/NNP eksentis/VBD plian/JJ fidon./NNS Sur/IN la/DT portretoj/NNP el/IN Kembriĝo/NNS espera/JJ ĝojo/NNS
koloras/VBP la/DT zorgemon/NNS en/IN okuloj/NNP kaj/CC sur/IN lipoj/NNP de/IN la/DT Majstro./NNS

Tiel/RB ĉiuj/DT nomis/VBD lin./PRP Sed/CC li/PRP ne/RB ŝatis/VBD la/DT titolon./NNS Morale,/RB eĉ/RB preskaŭ/RB
fizike,/RB la/DT vorto/NNS ĝenis/VBD lin./PRP Ne/RB majstro,/NNS sed/CC homfrato/NNS kaj/CC kolego/NNS li/PRP volis/VBD
esti./ii Pro/NNS modesteco,/NNS jes./RB Ankaŭ/RB pro/NNS libereco./NNS En/IN “majstreco”/“majstreco” li/PRP sentis/VBD
la/DT pezon/NNS de/IN la/DT honoro/NNS kaj/CC la/DT ĉenon/NNS de/IN la/DT sklaveco./NNS Li/PRP preferis/VBD plenan/JJ
privatecon./NNS Antaŭ/IN ĉio/NNS plaĉis/VBD al/IN li,/PRP trankvile/RB kunparoli/ii inter/IN
kongresanoj./NNP Li/PRP sopiris/VBD al/IN senbaraj/JJ esprimo/NNS kaj/CC diskuto/NNS de/IN la/DT ideoj/NNP
karaj./JJ Oficiala/JJ posteno/NNS lin/PRP ĝenis/VBD ĉiel./RB Jam/RB en/IN Bulonjo/NNS li/PRP instigis/VBD la/DT
elekton/NNS de/IN la/DT Lingva/JJ Komitato./NNS Ĝiaj/JJ membroj/NNP kundecidu/VB pri/IN aferoj/NNP de/IN
vortaro./NNS Al/IN ili/PRP tre/RB kontente/RB li/PRP transdonis/VBD la/DT tutan/JJ zorgon/NNS kaj/CC
aŭtoritaton/NNS pri/IN la/DT lingvo./NNS En/IN Parizo,/NNS lia/PRP$ riĉa/JJ gastiganto/NNS Javal,/NNP
okulisto/NNS fama,/JJ proponis/VBD al/IN li/PRP katedron/NNS kaj/CC salajron/NNS por/IN direkti/ii la/DT
movadon./NNS Li/PRP rifuzis./VBD Modesta/JJ kaj/CC libera:/JJ tia/DT estis/VBD lia/PRP$ gusto./NNS

Lia/PRP$ vivcelo/NNS estis/VBD la/DT “interna/“interna ideo”./NNS Ĉar/CC la/DT Bulonja/JJ deklaro/NNS nur/RB aludis/VBD
la/DT lingvon,/NNS li/PRP sentis/VBD la/DT neceson/NNS difini/ii ankaŭ/RB klare/RB la/DT devizon/NNS de/IN la/DT
ideaj/JJ Esperantistoj./NNP Per/IN sia/PRP$ parolado/NNS kembriĝa/JJ li/PRP plenumis/VBD tion:/NNS

“Ni/“ni deziras/VBP krei/ii neŭtralan/JJ fundamenton,/NNS sur/IN kiu/DT la/DT diversaj/JJ homaj/JJ gentoj/NNP
povus/VB pace/RB kaj/CC frate/RB interkomunikiĝadi,/ii ne/RB altrudante/RB al/IN si/PRP reciproke/RB
siajn/JJ gentajn/JJ apartaĵojn/NNP .../... Por/IN formuli/ii precize/RB ĉiujn/DT detalojn/NNP de/IN la/DT
dirita/JJ devizo,/NNS ne/RB venis/VBD ankoraŭ/RB la/DT tempo;/NNS ili/PRP formuliĝos/VBf per/IN si/PRP mem,/PRP iom/RB
post/IN iom,/RB per/IN nia/PRP$ ĉiujara/JJ kunvenado/NNS kaj/CC kunvivado/NNS .../... Ĉiam/RB pli/JJR kaj/CC pli,/JJR
komencante/RB de/IN aferoj/NNP bagatelaj/JJ kaj/CC transirante/RB al/IN aferoj/NNP plej/RB gravaj,/JJ
komencante/RB de/IN aferoj/NNP pure/RB materialaj/JJ kaj/CC transirante/RB al/IN ĉiuj/DT flankoj/NNP de/IN
la/DT homa/JJ spirito/NNS kaj/CC moralo,/NNS oni/PRP proponados/VBf al/IN ni/PRP diversajn/JJ rimedojn,/NNP
kiuj/DT servas/VBP al/IN la/DT fratigado/NNS de/IN la/DT homoj/NNP kaj/CC al/IN la/DT rompado/NNS de/IN la/DT muroj/NNP
inter/IN la/DT gentoj/NNP —/SYM kaj/CC ĉion/NNS ĉi/RB tion/NNS ni/PRP povos/VBf prijuĝi,/ii akcepti/ii aŭ/CC ne/RB
akcepti,/ii sed/CC ni/PRP neniam/RB devos/VBf ĝin/PRP blinde/RB forĵeti/ii antaŭe.”/RB

Ĉar/CC ĉio,/NNS kio/WDT servas/VBP al/IN la/DT fratiĝado/NNS de/IN la/DT gentoj/NNP kaj/CC al/IN la/DT rompado/NNS de/IN la/DT
malamikaj/JJ muroj/NNP inter/IN la/DT popoloj/NNP —/SYM se/IN ĝi/PRP nur/RB ne/RB enmiksas/VBP sin/PRP en/IN la/DT
internan/JJ vivon/NNS de/IN la/DT gentoj/NNP —/SYM apartenas/VBP al/IN la/DT verda/JJ standardo/NNS .../... “En/“en la/DT
profundeco/NNS de/IN viaj/JJ koroj/NNP vi/PRP ĉiuj/DT sentas/VBP la/DT verdan/JJ standardon;/NNS vi/PRP ĉiuj/DT
sentas,/VBP ke/IN ĝi/PRP estas/VBP io/NNS pli,/JJR ol/JJR simpla/JJ signo/NNS de/IN lingvo./NNS Kaj/CC ju/RB pli/JJR ni/PRP
partoprenados/VBf en/IN niaj/JJ ĉiujaraj/JJ kongresoj,/NNP des/RB pli/JJR ni/PRP interfratiĝos,/VBf kaj/CC
des/RB pli/JJR la/DT principoj/NNP de/IN la/DT verda/JJ standardo/NNS penetros/VBf en/IN nian/PRP$ animon./NNS
Multaj/JJ personoj/NNP aliĝas/VBP al/IN la/DT Esperantismo/NNS pro/NNS simpla/JJ scivoleco,/NNS pro/NNS
sporto,/NNS aŭ/CC eble/RB eĉ/RB pro/NNS atendata/JJ profito;/NNS sed/CC de/IN la/DT momento,/NNS kiam/WRB ili/PRP
faras/VBP la/DT unuan/JJ viziton/NNS al/IN Esperantujo,/NNS ili/PRP malgraŭ/IN sia/PRP$ propra/JJ volo/NNS ĉiam/RB
pli/JJR kaj/CC pli/JJR entiriĝas/VBP kaj/CC submetiĝas/VBP al/IN la/DT leĝoj/NNP de/IN tiu/DT lando./NNS Iom/RB post/IN
iom/RB Esperantujo/NNS fariĝos/VBf edukejo/NNS de/IN la/DT estonta/JJ interfratigita/JJ homaro,/NNS kaj/CC
en/IN tio/NNS ĉi/RB konsistos/VBf la/DT plej/RB gravaj/JJ meritoj/NNP de/IN niaj/JJ kongresoj.”/NNP Post/IN la/DT
Kembriĝa/JJ kongreso/NNS la/DT urbestraro/NNS Londona,/JJ reprezentata/JJ de/IN Sir/NNP T./SYM Vezey/NNP
Strong,/NNP oficiale/RB akceptis/VBD Zamenhof/NNP kaj/CC la/DT tutan/JJ kongreson/NNS en/IN la/DT fama/JJ
urbodomo/NNS “Guildhall”./“guildhall”. En/IN la/DT vasta/JJ kvazaŭ/RB katedrala/JJ ĉambrego/NNS jam/RB estis/VBD
solene/RB salutata/JJ pli/JJR ol/JJR unu/CD gasto/NNS multe/RB pli/JJR glora:/JJ fremda/JJ reĝo,/NNS venkinta/JJ
generalo,/NNS prezidanto/NNS de/IN respubliko./NNS Sub/IN altaj/JJ arkaĵoj/NNP de/IN la/DT antikva/JJ
festejo/NNS nun/VB sonis/VBD unuafoje/RB la/DT voĉo/NNS modesta,/JJ sed/CC tre/RB decida,/JJ de/IN simpla/JJ
okulisto,/NNS granda/JJ per/IN la/DT celo,/NNS granda/JJ per/IN genio./NNS Neniun/VB forton/NNS li/PRP
prikantis,/VBD neniun/VB batalon/NNS per/IN armiloj./NNP Pri/IN brulanta/JJ temo/NNS de/IN patriotismo/NNS
kaj/CC malamo/NNS li/PRP kuraĝis/VBD paroli/ii delikate,/RB sed/CC klare,/RB eĉ/RB energie./RB

“Malbonaj/“malbonaj patriotoj”:/NNP tiel/RB bojis/VBD la/DT kulpigo/NNS ŝovinista/JJ en/IN ĉiuj/DT landoj/NNP
kontraŭ/IN la/DT sekvantoj/NNP de/IN Zamenhof./NNP En/IN tiu/DT loko/NNS solena/JJ li/PRP respondis/VBD trafe./RB
Se/IN patriotismo/NNS signifas/VBP malamon,/NNS tiam/RB la/DT atako/NNS estis/VBD prava./JJ Se/IN male/RB ĝi/PRP
signifas/VBP amon,/NNS tiam/RB li/PRP protestis/VBD el/IN tutkoro./NNS

Amo/NNS al/IN patrujo,/NNS amo/NNS al/IN homaro,/NNS amo/NNS al/IN hejmo/NNS entenas/VBP unu/CD la/DT alian./JJ Sed/CC
kion/WDT scias/VBP pri/IN amo/NNS tiuj/DT mallumaj/JJ demonoj,/NNP kiuj/DT ne/RB “sole/“sole inter/IN la/DT landoj,/NNP
sed/CC ankaŭ/RB en/IN sia/PRP$ propra/JJ patrujo/NNS konstante/RB instigas/VBP homon/NNS kontraŭ/IN homo”?/NNS
De/IN tiaj/JJ predikantoj/NNP li/PRP sin/PRP deturnis/VBD indigne:/RB

“Vi,/“vi, nigraj/JJ semantoj/NNP de/IN malpaco,/NNS parolu/VB nur/RB pri/IN malamo/NNS al/IN ĉio,/NNS kio/WDT ne/RB
estas/VBP via;/PRP$ parolu/VB pri/IN egoismo,/NNS sed/CC neniam/RB uzu/VB la/DT vorton/NNS ‘amo’,/‘amo’, ĉar/CC en/IN
via/PRP$ buŝo/NNS la/DT sankta/JJ vorto/NNS malpuriĝas!”/VBP Tiam/RB lia/PRP$ penso/NNS jam/RB reflugis/VBD al/IN
Bjalistoko/NNS en/IN litva/JJ lando,/NNS al/IN dolĉa/JJ kamparo/NNS ĉirkaŭ/IN la/DT urbeto,/NNS al/IN la/DT
pejzaĝo/NNS de/IN la/DT knabaj/JJ promenadoj,/NNP kiam/WRB suno/NNS en/IN la/DT vespero/NNS ruĝigas/VBP la/DT
montetojn/NNP kaj/CC nigrigas/VBP la/DT linion/NNS de/IN la/DT arbaroj./NNP Kiom/WRB da/IN fojoj/NNP li/PRP vagadis/VBD
kun/IN fratino/NNS tra/IN la/DT herbejoj/NNP florumitaj./JJ Bonodoro./NNS Zumado/NNS de/IN la/DT insektoj./NNP
Ruĝora/JJ lumo/NNS vuala./JJ Malproksima/JJ sonorilo/NNS de/IN vilaĝo./NNS Ili/PRP amis,/VBD ili/PRP sentis/VBD
ĉion/NNS sia/PRP$ .../... En/IN la/DT urboj/NNP kvar/CD gentoj/NNP sin/PRP malamis:/VBD

“Vi/“vi staras/VBP nun/VB antaŭ/IN miaj/JJ okuloj,/NNP mia/PRP$ kara/JJ Litovujo,/NNS mia/PRP$ malfeliĉa/JJ
patrujo,/NNS kiun/DT mi/PRP neniam/RB povas/VBP forgesi,/ii kvankam/CC mi/PRP forlasis/VBD vin/PRP kiel/WRB
knabo./NNS Vi,/PRP kiun/DT mi/PRP ofte/RB vidas/VBP en/IN miaj/JJ sonĝoj,/NNP vi,/PRP kiun/DT nenia/JJ alia/JJ parto/NNS
de/IN la/DT tero/NNS iam/RB povos/VBf anstataŭi/ii en/IN mia/PRP$ koro,/NNS vi/PRP atestu,/VB kiu/DT vin/PRP pli/JJR
multe,/RB pli/JJR kore,/RB kaj/CC pli/JJR sincere/RB amas:/VBP ĉu/VB mi,/PRP idea/JJ Esperantisto,/NNS kiu/DT
revis/VBD pri/IN frateco/NNS inter/IN ĉiuj/DT viaj/JJ loĝantoj,/NNP aŭ/CC ĉu/VB tiuj/DT personoj,/NNP kiuj/DT
deziras,/VBP ke/IN vi/PRP apartenu/VB nur/RB al/IN ili,/PRP kaj/CC ĉiuj/DT aliaj/JJ viaj/JJ filoj/NNP estu/VB
rigardataj/JJ kiel/WRB fremduloj/NNP aŭ/CC sklavoj!”/NNP


ĈAPITRO/NNS IX/NNP


LINGVISTO/NNS

Revojaĝinte/RB Varsovion,/NNS el/IN Anglujo/NNS Zamenhof/NNP kunportis/VBD impreson/NNS tre/RB
ĝojigan./JJ Sed/CC nur/RB du/CD monatojn/NNP li/PRP ĝuis/VBD trankvilecon./NNS Kaŝita/JJ glavo/NNS krevigis/VBD
nubon/NNS en/IN aŭtuno./NNS Se/IN Esperanto/NNS progresadis/VBD tiel/RB vaste/RB dum/IN la/DT antaŭaj/JJ dek/CD
du/CD jaroj,/NNP la/DT kaŭzo/NNS ĉefa/JJ kuŝis/VBD tie,/RB ke/IN jam/RB ĉesis/VBD diskutado/NNS teoria/JJ pri/IN la/DT
lingvo/NNS mem./PRP En/IN la/DT komenco,/NNS multaj/JJ aliĝintoj/NNP proponis/VBD iun/DT aŭ/CC alian/JJ
reformeton./NNS Demokrate/RB Zamenhof/NNP aŭskultis/VBD ĉiujn,/DT kaj/CC raportis/VBD en/IN la/DT
gazeto/NNS La/DT Esperantisto/NNS kun/IN fidela/JJ zorgo./NNS Sed/CC la/DT ŝanĝoj/NNP proponitaj/JJ
kontraŭis/VBD unu/CD la/DT alian./JJ La/DT unua/JJ rondo/NNS de/IN la/DT adeptoj/NNP spertis/VBD la/DT samon,/NNS
kiel/WRB la/DT aŭtoro/NNS jam/RB pli/JJR frue:/RB nome,/RB kio/WDT ŝajnas/VBP bela/JJ sur/IN papero,/NNS tio/NNS
montriĝas/VBP ofte/RB nepraktika/JJ en/IN la/DT vivo./NNS Plie/RB kio/WDT plaĉas/VBP al/IN la/DT unu,/CD tio/NNS
ĝuste/RB plej/RB malplaĉas/VBP al/IN alia./JJ Kial/WRB do/IN riski/ii la/DT mirindan/JJ vivantecon/NNS de/IN la/DT
lingvo/NNS per/IN danĝeraj/JJ rompoj?/NNP En/IN 1894/CD okazis/VBD du/CD voĉdonoj/NNP de/IN la/DT centra/JJ
Ligo./NNS Ambaŭfoje/RB la/DT plejmulto/NNS rifuzis/VBD ĉiujn/DT ŝanĝojn./NNP De/IN tiam/RB la/DT movado/NNS
kreskis/VBD pli/JJR rapide./RB

Kontraŭ/IN reformado/NNS staris/VBD ĉefe/RB kaj/CC eĉ/RB fanatike/RB markizo/NNS de/IN Beaufront./NNP En/IN
Ĝenevo/NNS li/PRP ĉeestis/VBD la/DT kongreson,/NNS kaj/CC protestis/VBD kun/IN indigno/NNS kontraŭ/IN la/DT
gazetoj,/NNP kiuj/DT uzas/VBP novajn/JJ formojn.*/NNP <#e213503>/<#e213503> Memoriginte/RB la/DT oferon/NNS de/IN
siaj/JJ propraj/JJ preferoj/NNP pri/IN lingvo,/NNS li/PRP teatre/RB kisis/VBD sian/PRP$ Majstron/NNS sur/IN la/DT
estrado/NNS de/IN la/DT ĉambrego./NNS Tiu/DT sceno/NNS videble/RB ĝenis/VBD Zamenhof./NNP En/IN angulo/NNS de/IN
la/DT salono/NNS murmuris/VBD voĉo/NNS de/IN Bourlet:/NNP “judasa/“judasa kiso.”/NNS Honesta/JJ kaj/CC lojala,/JJ
la/DT doktoro/NNS ne/RB ŝatis/VBD kredi/ii la/DT kulpigon./NNS Kun/IN dankemo/NNS li/PRP repensis/VBD pri/IN la/DT
sindona/JJ laborado/NNS de/IN la/DT propagandisto/NNS franca:/JJ Lia/PRP$ karaktero/NNS kaj/CC ideoj/NNP
povis/VBD esti/ii ne/RB plaĉaj,/JJ sed/CC lia/PRP$ merito/NNS restis/VBD granda./JJ

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-18>/<#vivo-de-zamenhof-18> Kontraŭe/RB Zamenhof/NNP ĉiam/RB konsilis/VBD elprovi/ii
novaĵojn/NNP per/IN uzado./NNS

En/IN aŭtuno/NNS post/IN Kembriĝo/NNS kunvenis/VBD en/IN Parizo/NNS la/DT estraro/NNS de/IN “Delegitaro/“delegitaro por/IN
elekto/NNS de/IN lingvo/NNS internacia”./JJ Fondita/JJ de/IN la/DT Pariza/JJ logikisto/NNS Couturat/NNP
kun/IN helpo/NNS de/IN la/DT Esperantistoj,/NNP ĝi/PRP kolektis/VBD la/DT subskribojn/NNP de/IN multnombraj/JJ
societoj/NNP aprobantaj/JJ la/DT ideon/NNS pri/IN helplingvo./NNS Ĝi/PRP celis/VBD peti/ii la/DT Asocion/NNS de/IN
Akademioj,/NNP ke/IN ĝi/PRP elektu/VB oficiale/RB unu/CD lingvon./NNS La/DT respondo/NNS estis/VBD nea./JJ

Tiam/RB la/DT fondintoj/NNP kunvokis/VBD al/IN Parizo/NNS komitaton/NNS de/IN scienculoj/NNP
diverslandaj./JJ Tri/CD aŭ/CC kvar/CD ĉeestis/VBD mem.*/PRP <#e213506>/<#e213506> La/DT ceteraj/JJ sendis/VBD ĉu/VB
amikon,/NNS ĉu/VB sekretarion./NNS Oni/PRP petis/VBD Zamenhof,/NNP ke/IN li/PRP nomu/VB advokaton/NNS por/IN
Esperanto./NNS Li/PRP proponis/VBD de/IN Beaufront,/NNP kiel/WRB prezidanton/NNS de/IN la/DT Franca/JJ
Societo/NNS propaganda./JJ Li/PRP ne/RB volus/VB lin/PRP ofendi/ii per/IN alia/JJ prefero,/NNS kaj/CC deziris/VBD
montri/ii al/IN li/PRP fidon/NNS kaj/CC dankemon./NNS

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-19>/<#vivo-de-zamenhof-19> Couturat,/NNP Ostwald,/NNP Jespersen,/RB Baudouin/ii de/IN
Courtenay,/NNP 15-24/15-24 oktobro/NNS 1907./1907.

Tiu/DT fido/NNS estis/VBD trompita./JJ Anstataŭ/IN defendi/ii la/DT lingvon/NNS en/IN la/DT nomo/NNS de/IN lia/PRP$
sendinto,/NNS la/DT markizo/NNS rekomendis/VBD mem/PRP projekton/NNS prezentitan/JJ sub/IN la/DT nomo/NNS
“Ido”./“ido”. Ĝi/PRP enhavis/VBD gravajn/JJ ŝanĝojn/NNP de/IN finiĝoj,/NNP vortaro,/NNS kaj/CC gramatiko./NNS
Couturat/NNP ĝin/PRP subtenis,/VBD ĉar/CC ili/PRP preparis/VBD ĝin/PRP kune./RB Tiel/RB nur/RB Esperanto/NNS ne/RB
havis/VBD veran/JJ defendanton,/NNS dum/IN ĉiuj/DT sistemoj,/NNP Spokil,/NNP Parla,/JJ Bolak,/NNP
ricevis/VBD advokaton,/NNS ofte/RB la/DT aŭtoron/NNS mem./PRP Kredante,/RB ke/IN Zamenhof/NNP konsentos/VBf
kun/IN de/IN Beaufront,/NNP la/DT komitato/NNS decidis/VBD elekti/ii Esperanton/NNS kun/IN ŝanĝoj/NNP laŭ/IN
la/DT senco/NNS de/IN la/DT “Ido”/“ido” anonima,/JJ celante/RB interkonsenton/NNS kun/IN la/DT Lingva/JJ Komitato./NNS

Kiam/WRB la/DT afero/NNS diskoniĝis,/VBD indigno/NNS skuis/VBD la/DT Esperantistaron./NNS La/DT ekkrio/NNS de/IN
Bourlet/NNP ĉie/RB ripetiĝis:/VBD “Trompo/“trompo kaj/CC perfido.”/NNS Dum/IN ses/CD monatoj/NNP de/IN
Beaufront/NNP neis/VBD ĉion./NNS Subite/RB li/PRP konfesis,/VBD ke/IN li/PRP mem/PRP estas/VBP la/DT “Ido”./“ido”.
Protestinte,/RB la/DT Lingva/JJ Komitato/NNS rifuzis/VBD ĉiujn/DT ŝanĝojn./NNP Dume/RB Couturat/NNP jam/RB
komencis/VBD disvastigi/ii la/DT projekton,/NNS kvazaŭ/RB novan/JJ lingvon./NNS Per/IN konduto/NNS nek/CC
justa,/JJ nek/CC lojala,/JJ de/IN Beaufront/NNP difektis/VBD la/DT sciencan/JJ diskutadon,/NNS
kaŭzante/RB enmikson/NNS de/IN sentoj/NNP ambaŭflanke.*/RB <#e213509>/<#e213509> Zamenhof/NNP pli/JJR alte/RB
staris./VBD Kvankam/CC naŭzita,/JJ li/PRP proponis/VBD lasi/ii for/RB la/DT aferon/NNS pri/IN personoj,/NNP
kaj/CC komenci/ii novan/JJ ekzamenon/NNS de/IN la/DT ŝanĝoj/NNP en/IN publika/JJ lumo./NNS La/DT rezulto/NNS
estis/VBD sama:/JJ la/DT plimulto/NNS preferis/VBD fidele/RB daŭrigi/ii sian/PRP$ vojon/NNS laŭ/IN la/DT devizo/NNS
de/IN la/DT pariza/JJ Profesoro/NNS Cart:/NNP “Ni/“ni fosu/VB nian/PRP$ sulkon.”/NNS Kiel/WRB ĉiam/RB la/DT doktoro/NNS
submetiĝis/VBD demokrate./RB

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-20>/<#vivo-de-zamenhof-20> Eĉ/RB idistoj/NNP bedaŭras/VBP tion./NNS En/IN sia/PRP$ Historio/NNS di/ii
nia/PRP$ Linguo,/NNS Lüsslingen/RB 1912,/1912, Prof./NNP Jespersen/RB skribis:/VBD “Hike/“hike (=/(= tie/RB ĉi)/RB
me/RB intencas/VBP nek/CC defensar/none nek/CC kondamnar/none la/DT morala/JJ latero/NNS (=/(= flanko)/NNS di/ii
lua/JJ konduto/NNS .../... Il/NNP esis/VBD la/DT autoro/NNS di/ii la/DT anonima/JJ idoprojekto/NNS samtempe/RB kam/none
il/none reprezentis/VBD Dr./NNP Zamenhof/NNP avan/JJ la/DT Komitato.”/NNS

Konstante/RB same/RB li/PRP sin/PRP tenis/VBD jam/RB de/IN la/DT komenco./NNS En/IN 1888/CD li/PRP skribis:/VBD

“Ĉio/“ĉio bonigebla/JJ estos/VBf bonigata/JJ per/IN la/DT konsiloj/NNP de/IN la/DT mondo./NNS Mi/PRP ne/RB volas/VBP
esti/ii /kreinto///kreinto/ de/IN lingvo,/NNS mi/PRP volas/VBP nur/RB esti/ii /iniciatoro/.”*//iniciatoro/.”* <#e213512>/<#e213512>

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-21>/<#vivo-de-zamenhof-21> Dua/JJ Libro,/NNS Varsovio/NNS 1888./1888.

Laŭ/IN lia/PRP$ opinio,/NNS necesis/VBD iam/RB semi/ii en/IN la/DT mondo/NNS komunan/JJ fundamenton/NNS de/IN la/DT
lingvo./NNS Tion/NNS li/PRP faris/VBD per/IN Unua/JJ Libro./NNS Sed/CC “.../“... Ĉio/NNS cetera/JJ devas/VBP esti/ii
kreata/JJ de/IN la/DT homa/JJ societo/NNS kaj/CC de/IN la/DT vivo/NNS tiel,/RB kiel/WRB ni/PRP vidas/VBP en/IN ĉiu/DT el/IN
la/DT vivantaj/JJ lingvoj/NNP .../... Kompetenta/JJ devas/VBP esti/ii de/IN nun,/VB ne/RB la/DT aŭtoro/NNS aŭ/CC ia/DT
alia/JJ persono;/NNS la/DT solaj/JJ kompetentaj/JJ nun/VB devas/VBP esti:/ii talento,/NNS logiko,/NNS kaj/CC
la/DT leĝoj/NNP kreitaj/JJ de/IN la/DT plej/RB granda/JJ parto/NNS de/IN la/DT verkantoj/NNP kaj/CC parolantoj/NNP
.../... La/DT lingvo/NNS internacia/JJ devas/VBP vivi,/ii kreski/ii kaj/CC progresi/ii laŭ/IN la/DT samaj/JJ
leĝoj,/NNP laŭ/IN kiaj/JJ estis/VBD ellaborataj/JJ ĉiuj/DT vivaj/JJ lingvoj.”*/NNP <#e213514>/<#e213514>

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-22>/<#vivo-de-zamenhof-22> Aldono/NNS al/IN la/DT Dua/JJ Libro,/NNS Varsovio/NNS 1888./1888.

Senfine/RB oni/PRP povus/VB multigi/ii tiajn/JJ citaĵojn/NNP de/IN Zamenhof,/NNP por/IN ilustri/ii lian/PRP$
lingvan/JJ kredon./NNS En/IN tio/NNS lia/PRP$ genio/NNS montriĝis/VBD pli/JJR scienca/JJ ol/JJR la/DT teorio/NNS de/IN
Couturat/NNP kaj/CC de/IN Beaufront./NNP Ĉar/CC vera/JJ scienco/NNS respektas/VBP la/DT faktojn./NNP Ĝi/PRP
studas/VBP la/DT vivon./NNS

Ankaŭ/RB scienco/NNS ne/RB konas/VBP papojn./NNP Dum/IN ĉiam/RB modeste/RB la/DT “iniciatinto”/“iniciatinto” de/IN
Esperanto/NNS parolis/VBD nur/RB pri/IN “ceteraj/“ceteraj lingvoj”/NNP aŭ/CC “natura/“natura vivo”,/NNS kaj/CC fidis/VBD
la/DT popolon/NNS de/IN la/DT uzantoj,/NNP kontraŭe/RB de/IN Beaufront/NNP volis/VBD limigi/ii la/DT
progreson/NNS per/IN dekretoj./NNP Estante/RB ĉefesperantisto/NNS en/IN Francujo,/NNS li/PRP
konstante/RB regis/VBD kaj/CC ordonis./VBD Li/PRP eĉ/RB eldonis/VBD dikan/JJ libron/NNS de/IN dogmoj/NNP
gramatikaj.*/JJ <#e213517>/<#e213517> Li/PRP insistis/VBD pri/IN nura/JJ logiko,/NNS kaj/CC malfidis/VBD ĉion/NNS
tro/RB naturan./JJ Tre/RB ofte/RB li/PRP presigis/VBD en/IN sia/PRP$ gazeto/NNS tiun/DT frazon:/NNS “Antaŭ/“antaŭ
fakto/NNS ĝis/IN nun/VB neniam/RB okazinta,/JJ estas/VBP malsaĝe/RB peti/ii instruon/NNS de/IN historio!”/NNS
Rimarkinde,/RB la/DT skribmaniero/NNS debofronta/JJ estis/VBD seka,/JJ rigida,/JJ tro/RB
“tradukita”./“tradukita”. Kiel/WRB en/IN lia/PRP$ esperantismo/NNS mankis/VBD la/DT interna/JJ ideo,/NNS tiel/RB en/IN
lia/PRP$ stilo/NNS mankis/VBD tiu/DT salo:/NNS la/DT spirito/NNS de/IN la/DT lingvo./NNS Laŭ/IN propra/JJ komparo/NNS
lia,/PRP$ Esperanto/NNS estis/VBD por/IN li/PRP kvazaŭ/RB marista/JJ signaro;/NNS por/IN Zamenhof,/NNP lingvo/NNS
vivanta./JJ Fakte,/RB la/DT du/CD viroj/NNP ĉiam/RB reprezentis/VBD du/CD komprenojn/NNP tre/RB
malsamajn./JJ La/DT idista/JJ afero/NNS nur/RB akcentis/VBD tiun/DT veron./NNS

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-23>/<#vivo-de-zamenhof-23> Commentaire/RB sur/IN la/DT grammaire/RB Esperanto,/NNS Paris,/VBD
Hachette,/RB 1903./1903.

Pri/IN propagando/NNS de/IN Beaufront/NNP ankaŭ/RB ŝatis/VBD regon,/NNS kaj/CC litere/RB malpermesis/VBD al/IN
iu/DT ajn/JJ en/IN Francujo/NNS ion/NNS starigi/ii sen/IN aprobo/NNS lia.*/PRP$ <#e213519>/<#e213519> Kun/IN eldonista/JJ
firmo/NNS li/PRP subskribis/VBD kontrakton/NNS tian,/DT ke/IN ĝi/PRP ne/RB povis/VBD presigi/ii libron,/NNS eĉ/RB
de/IN Zamenhof,/NNP sen/IN lia/PRP$ cenzuro.*/NNS <#e213520>/<#e213520> Kontraste/RB kun/IN tia/DT regemo/NNS sonis/VBD
paroloj/NNP Zamenhofaj:/JJ

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-24>/<#vivo-de-zamenhof-24> Vidu/VB L’Espérantiste,/l’espérantiste n-ro/n-ro 15,/15, marto/NNS 1899:/1899: “Al/“al
la/DT komitato/NNS de/IN S./SYM f./SYM p./SYM E./SYM (prezidanto/(prezidanto L./SYM de/IN Beaufront),/NNP kaj/CC nur/RB al/IN tiu/DT
ĉi/RB komitato,/NNS oni/PRP nepre/RB /devas///devas/ sin/PRP turni/ii pri/IN ĉio,/NNS kio/WDT koncernas/VBP
propagandon./NNS Al/IN ĝi,/PRP kaj/CC /nur//nur al/IN ĝi/PRP sole/,/RB apartenas/VBP la/DT devo/NNS kaj/CC la/DT rajto/NNS
gvidi/ii nian/PRP$ propagandon.”/NNS (Substrekis/(substrekis kaj/CC subskribis/VBD L./SYM de/IN Beaufront,/NNP
prezidanto.)/NNS
*/SYM <#vivo-de-zamenhof-25>/<#vivo-de-zamenhof-25> Tiun/DT kontrakton/NNS mi/PRP legis/VBD mem/PRP en/IN arĥivoj/NNP de/IN
familio/NNS Zamenhof./NNP

“Mi/“mi ne/RB volas/VBP eldoni/ii aŭtore/RB plenan/JJ vortaron/NNS kaj/CC krei/ii laŭ/IN mia/PRP$ persona/JJ
plaĉo/NNS la/DT tutan/JJ lingvon/NNS de/IN la/DT kapo/NNS ĝis/IN la/DT piedoj/NNP .../... Por/IN la/DT lingvo/NNS
internacia,/JJ la/DT fundamento/NNS reprezentas/VBP tiun/DT materialon,/NNS kiu/DT estis/VBD por/IN ĉiu/DT
moderna/JJ lingvo/NNS en/IN la/DT komenco/NNS de/IN regula/JJ skriba/JJ literaturo/NNS .../... Kiam/WRB la/DT
lingvo/NNS sufiĉe/RB fortiĝos/VBf kaj/CC ĝia/PRP$ literaturo/NNS sufiĉe/RB vastiĝos,/VBf tiam/RB ankaŭ/RB
tio,/NNS kio/WDT estas/VBP en/IN mia/PRP$ broŝuro/NNS devos/VBf perdi/ii ĉian/DT signifon,/NNS kaj/CC sole/RB
kompetentaj/JJ tiam/RB devos/VBf esti/ii la/DT leĝoj/NNP de/IN la/DT plejmulto.”*/NNS <#e213522>/<#e213522> La/DT
vivo,/NNS la/DT uzado,/NNS la/DT plejmulto,/NNS jen/IN estis/VBD la/DT reguloj/NNP Zamenhofaj,/JJ ne/RB
decidoj/NNP teoriaj/JJ post/IN sestaga/JJ komitato./NNS En/IN tio/NNS li/PRP montriĝis/VBD vera/JJ
scienculo./NNS Pro/NNS tio/NNS lin/PRP admiris/VBD lingvistoj,/NNP kiel/WRB Baudouin/ii de/IN Courtenay.*/NNP
<#e213523>/<#e213523> Plie/RB li/PRP studis/VBD medicinon./NNS Li/PRP komprenis/VBD la/DT naturfunkciadon./NNS
Male/RB al/IN franca/JJ matematikisto,/NNS amerikaj/JJ filozofoj/NNP rekonis/VBD ĉe/IN Zamenhof/NNP la/DT
metodon/NNS laŭsciencan./JJ Interalie/RB William/NNP James,/NNP plej/RB fama/JJ pragmatisto:/NNS
lerninte/RB biologion/NNS sub/IN Agassiz,/NNP li/PRP nur/RB fidis/VBD praktikan/JJ sperton/NNS de/IN la/DT
vivo/NNS kaj/CC malŝatis/VBD a/SYM priori./ii

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-26>/<#vivo-de-zamenhof-26> Aldono/NNS alla/JJ Dua/JJ Libro,/NNS 1888./1888. Pri/IN tiu/DT ĉi/RB temo/NNS
kaj/CC pri/IN malsamaj/JJ tendencoj/NNP inter/IN Zamenhof/NNP kaj/CC de/IN Beaufront,/NNP vidu/VB pli/JJR
detalajn/JJ studojn/NNP en/IN Historio/NNS de/IN la/DT lingvo/NNS Esperanto/NNS (Edm./(edm. P./SYM ),/), Unua/JJ
parto,/NNS Ĝenevo/NNS 1912./1912.
*/SYM <#vivo-de-zamenhof-27>/<#vivo-de-zamenhof-27> Prof./NNP Baudouin/ii de/IN Courtenay/NNP malaprobis/VBD la/DT
decidon/NNS de/IN Couturat,/NNP Jespersen,/RB Ostwald/NNP por/IN Ido./NNS

Jam/RB antaŭ/IN li,/PRP en/IN 1888,/1888, Amerika/JJ Filozofa/JJ Societo/NNS studis/VBD la/DT demandon/NNS pri/IN
mondlingvo./NNS Ĝi/PRP konkludis/VBD kiel/WRB Zamenhof./NNP Ne/RB sukcesinte/RB kunvenigi/ii
kongreson/NNS de/IN la/DT Akademioj/NNP por/IN decidi/ii pri/IN la/DT afero,/NNS ĝi/PRP ne/RB faris/VBD kiel/WRB
Couturat./NNP La/DT raporto/NNS de/IN la/DT sekretario/NNS Henry/NNP Philipps/NNP estis/VBD publikigita./JJ
Li/PRP rekomendis/VBD Esperanton/NNS kaj/CC komencis/VBD ĝin/PRP disvastigi./ii Li/PRP eĉ/RB batalis/VBD
kontraŭ/IN la/DT reformistoj./NNP Laŭ/IN li/PRP nur/RB taŭgis/VBD natura/JJ disvolviĝo./NNS

Pri/IN tiu/DT temo/NNS Zamenhof/NNP parolis/VBD en/IN Aldono/NNS al/IN la/DT Dua/JJ Libro,/NNS kaj/CC denove,/RB
dudek/CD jarojn/NNP pli/JJR poste,/RB ĉe/IN la/DT kvara/JJ kaj/CC sesa/JJ kongresoj/NNP en/IN Dresdeno/NNS 1908/CD
kaj/CC Washington/NNS 1910./1910. Li/PRP montris,/VBD kiel/WRB senhalte/RB kaj/CC senrompe/RB kreskas/VBP la/DT
lingvoj./NNP Malnovaj/JJ folioj/NNP falas./VBP Novaj/JJ prenas/VBP ilian/PRP$ lokon./NNS Branĉoj/NNP
aldoniĝas./VBP Floroj/NNP kaj/CC fruktoj/NNP plimultiĝas./VBP La/DT trunko/NNS mem/PRP grandiĝas./VBP Sed/CC
la/DT arbo/NNS restas/VBP unu/CD sama./JJ

“Granda/“granda estas/VBP la/DT diferenco/NNS inter/IN homo-infano/homo-infano kaj/CC homoviro,/NNS granda/JJ eble/RB
estos/VBf la/DT diferenco/NNS inter/IN la/DT nuna/JJ Esperanto/NNS kaj/CC la/DT evoluinta/JJ Esperanto/NNS de/IN
post/IN multaj/JJ jarcentoj/NNP .../... Iom/RB post/IN iom/RB konstante/RB aperas/VBP novaj/JJ vortoj/NNP kaj/CC
formoj,/NNP unuj/CD fortiĝas,/VBP aliaj/JJ ĉesas/VBP esti/ii uzataj./JJ Ĉio/NNS fariĝas/VBP kviete,/RB
senskue,/RB kaj/CC eĉ/RB nerimarkeble./RB Nenie/RB montriĝas/VBP ia/DT diferenciĝado/NNS de/IN nia/PRP$
lingvo/NNS laŭ/IN la/DT diversaj/JJ landoj/NNP .../... Nenie/RB rompiĝas/VBP aŭ/CC difektiĝas/VBP la/DT
kontinueco/NNS inter/IN la/DT lingvo/NNS malnova/JJ kaj/CC la/DT nova./JJ Malgraŭ/IN la/DT fakto/NNS ke/IN nia/PRP$
lingvo/NNS forte/RB disvolviĝas,/VBP ĉiu/DT nova/JJ Esperantisto/NNS legas/VBP la/DT verkojn/NNP de/IN
antaŭ/IN dudek/CD jaroj/NNP kun/IN tia/DT sama/JJ facileco,/NNS kiel/WRB Esperantisto/NNS tiutempa.”*/JJ
<#e213527>/<#e213527> En/IN Ameriko/NNS Zamenhof/NNP klarigis/VBD pli/JJR detale/RB sian/PRP$ penson./NNS Se/IN iam/RB
vere/RB aŭtoritata/JJ delegitaro/NNS de/IN diversaj/JJ regnoj/NNP volus/VB iom/RB ŝanĝi/ii
Esperanton,/NNS antaŭ/IN ol/JJR ĝin/PRP oficialigi,/ii kiel/WRB ĝi/PRP agus?/VB Por/IN akcepti/ii kelkajn/JJ
utilajn/JJ vortojn,/NNP por/IN limigi/ii la/DT akuzativon/NNS aŭ/CC ĉesigi/ii la/DT akordiĝon/NNS de/IN la/DT
adjektivoj/NNP en/IN multnombro,/NNS ĉu/VB taŭgus/VB subfosi/ii la/DT tutan/JJ laboron/NNS de/IN
duonjarcento/NNS kaj/CC rekomenci/ii ĉiun/DT sperton/NNS per/IN alia/JJ vojo?/NNS Ĉu/VB necesus/VB ŝanĝi/ii
kiom/WRB eble/RB plej/RB vaste/RB la/DT tutan/JJ vortaron,/NNS kaj/CC igi/ii ĝin/PRP multe/RB pli/JJR malfacila/JJ
por/IN la/DT popolamasoj?/NNP Ĉu/VB valorus/VB perdi/ii la/DT spiriton/NNS de/IN la/DT lingvo/NNS Esperanto,/NNS
ĉe/IN kiu/DT eĉ/RB Slavoj/NNP sentas/VBP sin/PRP hejme,/RB por/IN preferi/ii teorian/JJ sistemon/NNS kun/IN
intence/RB latina/JJ ŝajno?/NNS

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-28>/<#vivo-de-zamenhof-28> Tiun/DT saman/JJ ŝaton/NNS je/IN vivanteco/NNS Zamenhof/NNP montris/VBD
en/IN siaj/JJ “Lingvaj/“lingvaj Respondoj”,/NNP eldonitaj/JJ de/IN La/DT Revuo./NNS

Ne!/RB tio/NNS estus/VB nek/CC saĝa,/JJ nek/CC necesa./JJ Sufiĉus,/VB ke/IN la/DT Lingva/JJ Komitato/NNS
rekomendu/VB la/DT forlasojn/NNP aŭ/CC aldonojn/NNP en/IN uzado/NNS ĉiutaga./JJ Post/IN kelka/JJ tempo,/NNS
kutimo/NNS ja/RB fariĝus/VB sen/IN ia/DT rompo,/NNS se/IN ĝi/PRP montriĝus/VB tre/RB praktika./JJ Se/IN ne,/RB eĉ/RB
decido/NNS plej/RB alta/JJ falus/VB morte./RB Efektive/RB la/DT sperto/NNS baldaŭ/RB montrus/VB ĉu/VB tio,/NNS
kio/WDT sendube/RB estas/VBP pli/JJR facila/JJ en/IN /uzado/,//uzado/, ne/RB igas/VBP tiom/RB pli/JJR malfacila/JJ la/DT
/komprenadon/.//komprenadon/. Zamenhof/NNP ne/RB tuŝis/VBD tiam/RB la/DT temon/NNS pri/IN gajno/NNS kaj/CC perdo,/NNS sed/CC
li/PRP konkludis/VBD modeste:/RB

“Ĉio,/“ĉio, kion/WDT mi/PRP diris,/VBD ne/RB estas/VBP ia/DT aŭtora/JJ memfido,/NNS ĉar/CC mi/PRP plene/RB konsentas/VBP
kaj/CC konfesas/VBP malkaŝe,/RB ke/IN por/IN ŝanĝi/ii ion/NNS en/IN la/DT natura/JJ irado/NNS de/IN la/DT
internacilingva/JJ afero,/NNS mi/PRP estas/VBP tiel/RB same/RB senpova/JJ kiel/WRB ĉiu/DT alia/JJ persono/NNS
.../... La/DT Esperantaj/JJ radikoj/NNP de/IN la/DT arbo/NNS internacilingva/JJ jam/RB tiel/RB profunde/RB
penetris/VBD en/IN la/DT teron/NNS de/IN la/DT vivo,/NNS ke/IN ne/RB povas/VBP jam/RB ĉiu/DT deziranto/NNS ŝanĝi/ii la/DT
radikojn/NNP aŭ/CC ŝovi/ii la/DT arbon/NNS laŭ/IN sia/PRP$ bontrovo/NNS .../... Ĉiu,/DT kiu/DT volos/VBf
kontraŭbatali/ii tiun/DT naturan/JJ iradon,/NNS nur/RB perdos/VBf senbezone/RB siajn/JJ fortojn.”/NNP


ĈAPITRO/NNS X/SYM


VERKISTO/NNS

Tiu/DT sama/JJ gusto/NNS je/IN vivo/NNS kaj/CC flekseblo/NNS retroviĝas/VBP ankaŭ/RB en/IN la/DT stilo/NNS
Zamenhofa./JJ Li/PRP ne/RB estis/VBD ĥemiisto,/NNS astronomo,/NNS matematikisto,/NNS aŭ/CC eĉ/RB nur/RB
lingvisto,/NNS teorie/RB diskutanta/JJ ĉe/IN komitato./NNS Li/PRP estis/VBD verkisto./NNS De/IN la/DT frua/JJ
infaneco/NNS li/PRP montriĝis/VBD jam/RB poeta./JJ Arto/NNS lia/PRP$ estis/VBD la/DT uzado/NNS de/IN la/DT vortoj./NNP
Harmonio/NNS kaj/CC muzika/JJ sento/NNS ĝenerala/JJ lin/PRP inspiris/VBD por/IN la/DT lingvo/NNS kaj/CC la/DT
stilo./NNS Li/PRP hontis/VBD pri/IN Esperanto/NNS ĝis/IN tiam,/RB kiam/WRB ĝi/PRP fluis/VBD tute/RB dolĉe./RB Li/PRP
ĝin/PRP eldonis/VBD nur/RB tiam,/RB kiam/WRB li/PRP sukcesis/VBD libere/RB verki/ii poemojn/NNP en/IN la/DT
lingvo./NNS Kiam/WRB ĝi/PRP aperis,/VBD la/DT fundamenta/JJ materialo/NNS estis/VBD malpli/JJR la/DT
gramatiko,/NNS ol/JJR la/DT tekstoj/NNP kaj/CC la/DT stilo./NNS La/DT dek/CD ses/CD reguloj/NNP fakte/RB nur/RB
tiriĝis/VBD el/IN la/DT lingvo/NNS jam/RB uzata/JJ kaj/CC provata/JJ dum/IN longjaroj./NNP Kiel/WRB ame/RB li/PRP
enblovis/VBD ĝian/PRP$ vivon/NNS kaj/CC spiriton,/NNS tion/NNS oni/PRP povas/VBP ekkompreni/ii per/IN frazo/NNS
lia:/PRP$ “Konfidi/“konfidi al/IN komitato/NNS krei/ii lingvon,/NNS estus/VB tiel/RB sensence,/RB kiel/WRB
ekzemple/RB konfidi/ii al/IN komitato/NNS verki/ii bonan/JJ poemon.”*/NNS <#e213533>/<#e213533> Iam/RB Dante/RB
formis/VBD kvazaŭ/RB propran/JJ lingvon/NNS el/IN diversaj/JJ dialektoj/NNP de/IN la/DT italaj/JJ regnoj./NNP
Iom/RB simile/RB Zamenhof/NNP eltiris/VBD la/DT komunan/JJ elementon/NNS el/IN dialektoj/NNP
hindo-eŭropo-amerikaj/hindo-eŭropo-amerikaj por/IN esprimi/ii grandan/JJ penson/NNS pri/IN frateco/NNS homa./JJ La/DT
laboro/NNS kaj/CC altiĝo/NNS estis/VBD ja/RB pli/JJR grandaj./JJ Tial/RB ni/PRP ne/RB miru,/VB ke/IN plejparto/NNS de/IN
la/DT genio/NNS elspeziĝis/VBD en/IN la/DT lingvo/NNS mem./PRP Restis/VBD malpli/JJR multe/RB por/IN senmortaj/JJ
bildoj/NNP aŭ/CC impresaj/JJ kantoj./NNP Lia/PRP$ propra/JJ verkaro/NNS estas/VBP malvasta,/JJ simpla,/JJ
senpretenda./JJ Tamen/RB ĝi/PRP esprimas/VBP forte/RB la/DT sopiron/NNS de/IN la/DT homaro./NNS Tamen/RB ĝi/PRP
inspiris/VBD milojn./NNP

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-29>/<#vivo-de-zamenhof-29> Esenco/NNS kaj/CC estonteco/NNS de/IN l’/NNS ideo/NNS de/IN lingvo/NNS
internacia,/JJ 1899./1899.

Kelkaj/JJ prozaĵoj./NNP Kelkaj/JJ poemoj,/NNP potencaj/JJ per/IN sincero./NNS Himnoj/NNP en/IN la/DT nomo/NNS
de/IN multaro./NNS Paroladoj/NNP legitaj/JJ en/IN kongresoj./NNP Psalmoj/NNP de/IN la/DT estonteco./NNS

Aliaj/JJ homoj/NNP venos/VBf pli/JJR poste./RB Ili/PRP famigos/VBf Esperanton/NNS per/IN verkoj/NNP jam/RB pli/JJR
riĉaj./JJ Por/IN ili/PRP ĉio/NNS estos/VBf preta./JJ Tiel/RB li/PRP esperis./VBD Ankaŭ/RB pri/IN tio/NNS li/PRP
montris/VBD sin/PRP humila./JJ Li/PRP pasigis/VBD longan/JJ tempon/NNS tradukante/RB ĉefmajstrojn/NNP el/IN
diversaj/JJ landoj./NNP

Jam/RB Goethe/RB parolis/VBD pri/IN mondliteraturo./NNS Zamenhof/NNP deziris,/VBD ke/IN homara/JJ
lingvo/NNS valorigu/VB tiun/DT trezoron/NNS por/IN ĉiuj/DT popoloj./NNP

Tial/RB li,/PRP vesperon/NNS post/IN vespero,/NNS nokton/NNS post/IN nokto,/NNS laboradis/VBD sub/IN la/DT
lampo/NNS pacience/RB kaj/CC fidele,/RB por/IN vivigi/ii en/IN Esperanto/NNS Hamlet/NNP de/IN
Shakespeare,/RB Ifigenio/NNS de/IN Goethe,/RB Dandin/ii de/IN Molière,/RB La/DT Rabistoj/NNP de/IN
Schiller,/NNP La/DT Revizoro/NNS de/IN Gogol./NNP Lia/PRP$ bonega/JJ scio/NNS de/IN la/DT hebrea/JJ lingvo/NNS lin/PRP
ebligis/VBD majstre/RB zorgi/ii pri/IN la/DT Biblio./NNS Lia/PRP$ Malnova/JJ Testamento/NNS belege/RB
superas/VBP la/DT tradukojn/NNP en/IN naciaj/JJ lingvoj./NNP Per/IN lia/PRP$ plumo/NNS ĝi/PRP refariĝis/VBD
mirinda/JJ poemaro,/NNS kun/IN ritmo/NNS de/IN paroloj/NNP je/IN ritmo/NNS de/IN homvivoj/NNP sub/IN okulo/NNS dia:/JJ

“Vantaĵo/“vantaĵo de/IN vantaĵoj,/NNP diris/VBD la/DT Predikanto,/NNS vantaĵo/NNS de/IN vantaĵoj,/NNP ĉio/NNS
estas/VBP vantaĵo./NNS Kian/DT profiton/NNS havas/VBP la/DT homo/NNS de/IN ĉiuj/DT siaj/JJ laboroj,/NNP kiujn/DT
li/PRP laboras/VBP sub/IN la/DT suno?/NNS Generacio/NNS foriras/VBP kaj/CC generacio/NNS venas,/VBP kaj/CC la/DT
tero/NNS restas/VBP eterne./RB Leviĝas/VBP la/DT suno/NNS kaj/CC subiras/VBP la/DT suno,/NNS kaj/CC al/IN sia/PRP$ loko/NNS
ĝi/PRP rapidas,/VBP kaj/CC tie/RB ĝi/PRP leviĝas./VBP Iras/VBP al/IN sudo/NNS kaj/CC reiras/VBP al/IN nordo,/NNS
turniĝas,/VBP turniĝas/VBP en/IN sia/PRP$ irado/NNS la/DT vento,/NNS kaj/CC al/IN siaj/JJ rondoj/NNP revenas/VBP la/DT
vento/NNS .../... Estas/VBP tempo/NNS por/IN naski,/ii kaj/CC tempo/NNS por/IN morti/ii .../... Estas/VBP tempo/NNS por/IN
plori,/ii kaj/CC tempo/NNS por/IN ridi;/ii estas/VBP tempo/NNS por/IN ĝemi,/ii kaj/CC tempo/NNS por/IN salti/ii .../...
Estas/VBP tempo/NNS por/IN silenti,/ii kaj/CC tempo/NNS por/IN paroli./ii Estas/VBP tempo/NNS por/IN ami,/ii kaj/CC
tempo/NNS por/IN malami;/ii estas/VBP tempo/NNS por/IN milito,/NNS kaj/CC tempo/NNS por/IN paco./NNS Kian/DT
profiton/NNS havas/VBP faranto/NNS de/IN tio,/NNS kion/WDT li/PRP laboras?”*/VBP <#e213539>/<#e213539> Ne/RB nur/RB
senco,/NNS sed/CC muziko,/NNS ne/RB nur/RB belsono,/NNS sed/CC vivo./NNS La/DT vivo,/NNS la/DT impreso/NNS de/IN la/DT
momento,/NNS la/DT vigleco,/NNS la/DT forta/JJ bato/NNS de/IN la/DT esprimo;/NNS tio/NNS saltis,/VBD kuris,/VBD kaj/CC
rekantis/VBD en/IN la/DT stilo/NNS Zamenhofa./JJ

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-30>/<#vivo-de-zamenhof-30> El/IN La/DT Predikanto,/NNS ĉapitroj/NNP 1-2./1-2. Granda/JJ parto/NNS
de/IN tiuj/DT tradukoj/NNP aperis/VBD en/IN La/DT Revuo/NNS (/SYM eldonita/JJ de/IN Hachette/RB en/IN Parizo/NNS )/SYM
al/IN kiu/DT Zamenhof/NNP kunlaboris/VBD tiel./RB
Ho/NNS kial/WRB ne/RB fandiĝas/VBP homa/JJ korpo,/NNS
Ne/RB disflugiĝas/VBP kiel/WRB polv’/NNS en/IN vento!/NNS

Tiel/RB ekkrias/VBP Hamlet/NNP pro/NNS indigno/NNS kaj/CC honto/NNS pri/IN la/DT konduto/NNS de/IN la/DT patrino./NNS
Sed/CC jen/IN aperas/VBP la/DT fantomo/NNS patra:/JJ

Spirito/NNS sankta/JJ aŭ/CC demon’/NNS terura,/JJ
Ĉu/VB el/IN ĉielo/NNS aŭ/CC el/IN la/DT infero/NNS .../...
Respondu/VB .../... Diru/VB al/IN mi,/PRP kial/WRB
Sin/PRP levis/VBD el/IN la/DT tombo/NNS viaj/JJ ostoj./NNP
Kaj/CC la/DT ĉerkujo,/NNS kien/RB mi/PRP trankvile/RB
Vin/PRP metis,/VBD kial/WRB ĝi/PRP malfermis/VBD nun/VB
La/DT pezan/JJ sian/PRP$ buŝon/NNS de/IN marmoro,/NNS
Por/IN vin/PRP elĵeti?/ii

Nenio/NNS pli/JJR simpla/JJ ol/JJR tiu/DT lingvo./NNS Nenio/NNS tamen/RB pli/JJR viva/JJ kaj/CC pli/JJR riĉa/JJ per/IN
uzado/NNS de/IN la/DT interna/JJ forto/NNS disvolviĝa./JJ Post/IN multjaroj/NNP tiuj/DT tradukaĵoj/NNP
restos/VBf ankoraŭ/RB modeloj/NNP de/IN lingvo/NNS ĉarma,/JJ juna,/JJ vivipova./JJ Preskaŭ/RB ĉiuj/DT
literaturoj/NNP en/IN Eŭropo/NNS centra/JJ komenciĝis/VBD per/IN traduko/NNS de/IN la/DT Biblio./NNS Tiu/DT de/IN
Ulfilas/VBP restas/VBP la/DT sola/JJ dokumento/NNS pri/IN la/DT Gota/JJ lingvo./NNS Tiu/DT de/IN Luther/NNP
signis/VBD epokon/NNS por/IN la/DT germana./JJ Sur/IN la/DT Slovaka/JJ flanko/NNS de/IN la/DT Karpatoj,/NNP
pastroj/NNP skribe/RB fiksis/VBD la/DT nacian/JJ lingvon/NNS per/IN Evangelio./NNS Prave/RB Zamenhof/NNP
deziris/VBD postlasi/ii tiun/DT tekston/NNS kaj/CC diversajn/JJ verkojn/NNP de/IN ĉefmajstroj,/NNP kiel/WRB
parton/NNS ja/RB necesan/JJ de/IN komenca/JJ fundamento./NNS

De/IN lia/PRP$ prozo/NNS originala/JJ mi/PRP jam/RB citis/VBD multajn/JJ erojn./NNP Tra/IN ĝi/PRP brulis/VBD tiu/DT
fajro/NNS kaŝita/JJ interne/RB en/IN lia/PRP$ modesta/JJ persono./NNS Tie/RB montriĝis/VBD vigla/JJ
rezonado,/NNS forta/JJ volo/NNS kaj/CC obstino/NNS por/IN konvinki/ii per/IN komparoj/NNP kaj/CC logiko./NNS
Aludante/RB la/DT inspiron,/NNS la/DT provadon,/NNS kaj/CC la/DT paciencan/JJ amon/NNS necesajn/JJ por/IN
ekfondi/ii lingvon,/NNS Zamenhof/NNP ekzemple/RB skribis:/VBD

“Al/“al homo,/NNS kiu/DT ne/RB konas/VBP la/DT esencon/NNS de/IN muziko,/NNS ŝajnas,/VBP ke/IN nenio/NNS estas/VBP pli/JJR
facila,/JJ ol/JJR ludi/ii fortepianon/NNS —/SYM oni/PRP ja/RB bezonas/VBP nur/RB ekfrapi/ii unu/CD klavon/NNS kaj/CC
estos/VBf ricevita/JJ tono,/NNS vi/PRP ekfrapos/VBf alian/JJ klavon/NNS kaj/CC vi/PRP ricevos/VBf alian/JJ
tonon,/NNS vi/PRP frapados/VBf en/IN la/DT daŭro/NNS de/IN tuta/JJ horo/NNS diversajn/JJ klavojn,/NNP kaj/CC vi/PRP
ricevos/VBf tutan/JJ kompozicion/NNS —/SYM ŝajnas,/VBP ke/IN nenio/NNS estas/VBP pli/JJR facila./JJ Sed/CC kiam/WRB
li/PRP komencas/VBP ludi/ii sian/PRP$ improvizitan/JJ kompozicion,/NNS ĉiuj/DT kun/IN ridego/NNS
diskuras,/VBP kaj/CC eĉ/RB li/PRP mem,/PRP aŭdante/RB la/DT ricevatajn/JJ de/IN li/PRP sovaĝajn/JJ sonojn,/NNP
baldaŭ/RB komencos/VBf komprenetadi,/ii ke/IN la/DT afero/NNS iel/RB estas/VBP ne/RB glata,/JJ ke/IN muziko/NNS
ne/RB konsistas/VBP en/IN sola/JJ frapado/NNS de/IN klavoj./NNP Tiu/DT heroo,/NNS kiu/DT kun/IN tia/DT memfida/JJ
mieno/NNS sidiĝis/VBD antaŭ/IN la/DT fortepiano,/NNS fanfaronante/RB ke/IN li/PRP ludos/VBf pli/JJR bone/RB ol/JJR
ĉiuj,/DT kun/IN honto/NNS forkuras/VBP kaj/CC jam/RB plu/RB ne/RB montras/VBP sin/PRP antaŭ/IN la/DT publiko.”*/NNS
<#e213556>/<#e213556>

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-31>/<#vivo-de-zamenhof-31> Esenco/NNS kaj/CC estonteco,/NNS 1899/CD (Fundamenta/(fundamenta
Krestomatio)./NNS

La/DT frazoj/NNP Zamenhofaj/JJ estas/VBP ofte/RB longaj./JJ Verkistoj/NNP pli/JJR modernaj/JJ havas/VBP
malan/JJ guston./NNS Sed/CC la/DT rakonto/NNS fluas/VBP vive/RB kaj/CC rapide./RB Forto/NNS sentiĝas./VBP Ĉe/IN
li,/PRP la/DT ripetoj/NNP ŝajnas/VBP ne/RB sistemaj./JJ Ili/PRP pezas,/VBP kiel/WRB fruktoj/NNP de/IN la/DT
fervoro./NNS Gente/RB kutima/JJ je/IN batoj/NNP kaj/CC atakoj,/NNP li/PRP ŝirmis/VBD sin/PRP per/IN argumentoj,/NNP
kaj/CC rebatis/VBD kontraŭdirojn/NNP jam/RB antaŭe./RB Sed/CC ĉiam/RB ideo/NNS kontraŭ/IN ideo,/NNS
klarigo/NNS kontraŭ/IN antaŭjuĝo,/NNS neniam/RB homo/NNS kontraŭ/IN homo./NNS Tamen,/RB eĉ/RB tia/DT
nepersona/JJ batalemo/NNS en/IN skribado/NNS lin/PRP timigis./VBD Ĝi/PRP ofendis/VBD lian/PRP$ noblan/JJ
amemon/NNS kaj/CC ŝajnis/VBD al/IN li/PRP malhumila./JJ Sur/IN korektita/JJ manuskripto/NNS de/IN
/Homaranismo/,//homaranismo/, postmorte/RB trovita,/JJ mi/PRP rimarkis/VBD krajone/RB skribitan/JJ de/IN lia/PRP$
mano/NNS tiun/DT ĉi/RB noton/NNS memorigan/JJ al/IN si/PRP mem:/PRP /“Eviti//“eviti ĉion/NNS agresivan!”//JJ

De/IN tempo/NNS al/IN tempo,/NNS sed/CC neniam/RB intence,/RB vualo/NNS pruvema/JJ subite/RB diskrakis/VBD
kaj/CC koro/NNS elsaltis/VBD nude./RB Animo/NNS pura,/JJ pardonema./JJ Naturo/NNS sentema,/JJ delikata:/JJ

“Vi/“vi staras/VBP nun/VB antaŭ/IN miaj/JJ okuloj,/NNP mia/PRP$ kara/JJ Litovujo,/NNS mia/PRP$ malfeliĉa/JJ
patrujo/NNS ...”*/...”* <#e213562>/<#e213562>

Doloro,/NNS sed/CC fido,/NNS kaj/CC espero/NNS super/IN ĉio./NNS Denove/RB la/DT profeta/JJ voĉo:/NNS

“Longe/“longe daŭros/VBf ankoraŭ/RB malluma/JJ nokto/NNS sur/IN la/DT tero,/NNS sed/CC ne/RB eterne/RB ĝi/PRP
daŭros./VBf Venos/VBf iam/RB la/DT tempo,/NNS kiam/WRB la/DT homoj/NNP ĉesos/VBf esti/ii lupoj/NNP unuj/CD kontraŭ/IN
aliaj/JJ .../... Kune/RB kaj/CC interkonsente/RB ili/PRP celados/VBf ĉiuj/DT al/IN unu/CD vero,/NNS al/IN unu/CD
feliĉo.”*/NNS <#e213562>/<#e213562> En/IN la/DT poemoj/NNP Zamenhofaj/JJ tiam/RB nur/RB koro/NNS vokas./VBP Al/IN
kuraĝo,/NNS al/IN obstino,/NNS al/IN pacienco./NNS La/DT bildoj/NNP estas/VBP simplaj,/JJ mallongaj,/JJ la/DT
ritmo/NNS iom/RB unutona,/JJ sed/CC impresa:/JJ

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-32a/<#vivo-de-zamenhof-32a #vivo-de-zamenhof-32b>/#vivo-de-zamenhof-32b> Parolado/NNS en/IN Londona/JJ
Guildhall,/NNP 1907./1907.
Eĉ/RB guto/NNS malgranda,/JJ konstante/RB frapante,/RB
Traboras/VBP la/DT monton/NNS granitan.*/JJ <#e213566>/<#e213566>
*/SYM <#vivo-de-zamenhof-34>/<#vivo-de-zamenhof-34> El/IN La/DT Vojo./NNS

Antaŭ/IN la/DT apero/NNS de/IN la/DT /Unua//unua Libro/,/NNS li/PRP verkis/VBD pri/IN doloro/NNS kaj/CC sopiro/NNS siaj:/JJ
/Mia//mia Penso/,/NNS /Ho//ho mia/PRP$ Kor’!//NNS Poste,/RB lia/PRP$ penso/NNS jam/RB fandiĝis/VBD en/IN la/DT rondo/NNS
kunigita/JJ per/IN lia/PRP$ lingvo/NNS “sub/“sub la/DT sankta/JJ signo/NNS de/IN l’/NNS espero”./NNS Per/IN tiu/DT
lasta/JJ vorto/NNS li/PRP ja/RB nomis/VBD la/DT himnon/NNS de/IN la/DT “diligenta/“diligenta kolegaro”./NNS Ne/RB nur/RB li/PRP
mem,/PRP sed/CC miloj/NNP da/IN homoj/NNP aŭdiĝas/VBP per/IN /La//la Espero/,/NNS nun/VB fama/JJ tra/IN la/DT tuta/JJ mondo:/NNS

Ne/RB al/IN glavo/NNS sangon/NNS soifanta/JJ
Ĝi/PRP la/DT homan/JJ tiras/VBP familion:/NNS
Al/IN la/DT mond’/NNS eterne/RB militanta/JJ
Ĝi/PRP promesas/VBP sanktan/JJ harmonion./NNS

Tiel/RB Zamenhof/NNP fariĝis/VBD la/DT popola/JJ poeto/NNS de/IN fervora/JJ homareto./NNS Ankaŭ/RB tie/RB li/PRP
ŝatis/VBD forgesi/ii tute/RB sian/PRP$ personon/NNS kaj/CC nur/RB elvoĉi/ii la/DT internan/JJ penson/NNS de/IN
ĉiuj./DT Kuna/JJ sufero,/NNS kuna/JJ ĝojo;/NNS ĉia/DT sento/NNS ĝenerala/JJ de/IN la/DT frata/JJ rondo/NNS inter/IN
homoj/NNP esperemaj,/JJ ĉio/NNS plej/RB alta/JJ aŭ/CC profunda/JJ en/IN komunaj/JJ spertoj,/NNP tio/NNS
trovis/VBD ĉe/IN li/PRP esprimon/NNS plej/RB sinceran:/JJ

Se/IN longa/JJ sekeco/NNS aŭ/CC ventoj/NNP subitaj/JJ
Velkantajn/JJ foliojn/NNP deŝiras,/VBP
Ni/PRP dankas/VBP la/DT venton,/NNS kaj/CC repurigitaj/JJ
Ni/PRP forton/NNS pli/JJR freŝan/JJ akiras./VBP

Tiun/DT ĉi/RB kanton,/NNS /La//la Vojo/,/NNS li/PRP verkis/VBD jam/RB antaŭ/IN la/DT Bulonja/JJ kongreso./NNS Same/RB
/Al//al la/DT Fratoj//NNP eĉ/RB pli/JJR frue./RB

Melankolie/RB sonas/VBP ankoraŭ/RB multaj/JJ versoj,/NNP sed/CC kiel/WRB en/IN Ŝopena/JJ marŝo,/NNS post/IN
malĝoja/JJ malrapido,/NNS jen/IN subite/RB blovas/VBP vigla/JJ muzikaĵo/NNS kuraĝe/RB antaŭen:/RB

Ne/RB mortos/VBf jam/RB nia/PRP$ bravega/JJ anaro,/NNS
Ĝin/PRP jam/RB ne/RB timigas/VBP la/DT vento,/NNS nek/CC staro./NNS
Obstine/RB ĝi/PRP paŝas,/VBP provita,/JJ hardita,/JJ
Al/IN cel’/NNS unu/CD fojon/NNS signita.*/JJ <#e213586>/<#e213586>
*/SYM <#vivo-de-zamenhof-35>/<#vivo-de-zamenhof-35> La/DT Vojo./NNS Fundamenta/JJ Krestomatio,/NNS 1903./1903.

Ĉe/IN Zamenhof,/NNP en/IN tiu/DT korpo/NNS malforta/JJ de/IN malalta/JJ viro,/NNS ŝvelis/VBD koro/NNS sentima/JJ
kaj/CC volo/NNS potenca./JJ Vidu,/VB kiel/WRB en/IN ĉiu/DT verkaĵo/NNS revenas/VBP la/DT vortoj/NNP “celo”/“celo” kaj/CC
“obstino”./“obstino”. Laŭ/IN arta/JJ vidpunkto/NNS pli/JJR ŝatinda/JJ estas/VBP miaguste/RB la/DT /Preĝo//preĝo sub/IN
la/DT verda/JJ standardo/,*/NNS <#e213588>/<#e213588> kaj/CC eĉ/RB multe/RB pli/JJR la/DT prozaĵoj/NNP mem/PRP
legitaj/JJ en/IN Bulonjo/NNS kaj/CC Londono./NNS Al/IN ekstera/JJ leganto,/NNS iu/DT ajn/JJ el/IN tiu/DT
poemaro/NNS ŝajnas/VBP kredeble/RB tro/RB simpla,/JJ eĉ/RB naiva./JJ Same/RB ankaŭ/RB aperas/VBP ĉiuj/DT
restaĵoj/NNP el/IN la/DT komenca/JJ literaturo/NNS en/IN la/DT komuna/JJ lingvo/NNS de/IN nacio/NNS
naskiĝanta./JJ Sed/CC kiu/DT komprenas/VBP la/DT fortan/JJ senton/NNS de/IN la/DT homoj,/NNP kiuj/DT amis/VBD
kaj/CC rekantis/VBD ilin,/PRP al/IN tiu/DT jam/RB aperas/VBP ili/PRP sub/IN interna/JJ lumo/NNS kiel/WRB tre/RB
valora/JJ trezoraĵo./NNS Jarcentojn/NNP poste,/RB dikaj/JJ libroj/NNP publikiĝas/VBP por/IN ilin/PRP
laŭdi./ii Naiveco/NNS fariĝis/VBD ĉarmo,/NNS simpleco,/NNS arto/NNS plej/RB granda./JJ

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-36>/<#vivo-de-zamenhof-36> Citita/JJ en/IN ĉapitro/NNS VI./PRP

Tiel/RB estos/VBf eble/RB pri/IN versaĵoj/NNP Zamenhofaj,/JJ ĉar/CC ili/PRP esprimis/VBD unuafoje,/RB ne/RB
nur/RB la/DT fervoron/NNS de/IN la/DT Esperantistoj,/NNP sed/CC la/DT senton/NNS de/IN la/DT homaro/NNS
vekiĝanta/JJ al/IN konscio./NNS Plenaj/JJ artistoj/NNP venos/VBf pli/JJR poste;/RB sed/CC benita/JJ jam/RB
estu/VB tiu/DT popola/JJ bardo,/NNS kiu,/DT la/DT unua,/JJ per/IN orelo/NNS de/IN genio,/NNS aŭdis/VBD en/IN
profunda/JJ koro/NNS de/IN la/DT homaro/NNS la/DT sopiron/NNS al/IN hela/JJ lumo/NNS de/IN frateco!/NNS


ĈAPITRO/NNS XI/ii


ETIKA/JJ PENSULO/NNS

Prave/RB oni/PRP povus/VB diri,/ii ke/IN Zamenhof/NNP eldonis/VBD ĉiujare/RB novan/JJ verkon/NNS sub/IN la/DT
formo/NNS de/IN kongresa/JJ parolado./NNS Efektive,/RB li/PRP preparis/VBD ĝin/PRP kun/IN zorgo,/NNS kaj/CC
pripensis/VBD dum/IN la/DT vintro,/NNS kia/DT estos/VBf ĝia/PRP$ temo./NNS Kvazaŭ/RB profeta/JJ solulo/NNS
malsupren/RB veninta/JJ de/IN monto/NNS sia,/PRP$ li/PRP unu/CD fojon/NNS en/IN la/DT jaro/NNS alparolis/VBD la/DT
popolon,/NNS kaj/CC poste/RB remalaperis/VBD en/IN silenton./NNS

Pri/IN la/DT lingvaj/JJ temoj/NNP li/PRP ne/RB ŝatis/VBD insisti./ii Li/PRP preferis/VBD ĉiam/RB la/DT homarajn/JJ
ideojn./NNP Sed/CC la/DT kongreso/NNS ne/RB estis/VBD propraĵo./NNS Nur/RB gasto/NNS li/PRP sin/PRP konsideris./VBD
Tial/RB li/PRP devis/VBD kaj/CC ankaŭ/RB deziris/VBD ne/RB ofendi/ii la/DT oficialajn/JJ invitantojn./NNP En/IN
Barcelono/NNS ni/PRP kunvenis/VBD en/IN septembro/NNS 1909./1909. Kelkajn/JJ tagojn/NNP antaŭe/RB ribelo/NNS
eksplodis/VBD en/IN la/DT urbo./NNS Armitaj/JJ kavaliroj/NNP ankoraŭ/RB rajdis/VBD en/IN la/DT stratoj./NNP
Larĝaj/JJ fendaĵoj/NNP trastrekis/VBD la/DT murojn/NNP de/IN la/DT preĝejoj./NNP Du/CD tagojn/NNP post/IN la/DT
fermo/NNS de/IN la/DT kongreso,/NNS Ferrer/NNP estis/VBD arestita./JJ Ni/PRP jam/RB ĉiuj/DT estis/VBD for./RB Sed/CC
la/DT Reĝo/NNS ankaŭ/RB ŝatis/VBD Esperanton./NNS La/DT hispana/JJ ministraro/NNS eĉ/RB invitis/VBD
oficiale/RB per/IN diplomata/JJ vojo/NNS ĉiujn/DT registarojn/NNP alilandajn/JJ sendi/ii
delegitojn/NNP oficialajn./JJ Tial/RB Zamenhof/NNP limigis/VBD al/IN danko/NNS la/DT malferman/JJ
paroladon./NNS

Pli/JJR libera/JJ li/PRP sin/PRP sentis/VBD en/IN kunsido/NNS privata/JJ de/IN la/DT nove/RB fondita/JJ
Universala/JJ Esperanto-Asocio,/esperanto-asocio kies/DT honora/JJ prezidanto/NNS li/PRP fariĝis.*/VBD
<#e213595>/<#e213595> Tie/RB li/PRP revenis/VBD al/IN sia/PRP$ temo/NNS plej/RB kara:/JJ

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-37>/<#vivo-de-zamenhof-37> Fondita/JJ en/IN Januaro/NNS 1908/CD de/IN H./SYM Hodler/NNP kaj/CC Th./NNP
Rousseau./VB

“Kelkaj/“kelkaj Esperantistoj”,/NNP li/PRP diris,/VBD “havis/“havis la/DT bonan/JJ ideon/NNS fari/ii per/IN vojo/NNS
privata/JJ tion,/NNS kion/WDT oficiale/RB fari/ii ni/PRP ne/RB povis./VBD Ili/PRP kunigis/VBD ne/RB ĉiujn/DT
Esperantistojn,/NNP sed/CC nur/RB tiujn/DT personojn,/NNP kiuj/DT akceptis/VBD la/DT /internan//internan
ideon//NNS .../... Oni/PRP ĉie/RB komprenas,/VBP ke/IN U./SYM E./SYM A./SYM liveras/VBP taŭgan/JJ neŭtralan/JJ
fundamenton/NNS por/IN ĉiuj/DT interhomaj/JJ rilatoj/NNP kaj/CC servoj,/NNP kaj/CC el/IN tiu/DT ĉi/RB
reciproka/JJ sinhelpado/NNS rezultos/VBf pli/JJR da/IN amikeco/NNS kaj/CC estimo/NNS inter/IN la/DT gentoj,/NNP
kaj/CC foriĝos/VBf la/DT baroj,/NNP kiuj/DT malhelpas/VBP ilian/PRP$ pacan/JJ interkomunikiĝon.”*/NNS
<#e213597>/<#e213597>

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-38>/<#vivo-de-zamenhof-38> Plena/JJ teksto/NNS en/IN gazeto/NNS /Esperanto/,//esperanto/, no./NNS 62,/62,
Ĝenevo,/NNS 20/CD septembro/NNS 1909/CD

En/IN 1911,/1911, al/IN la/DT Kongreso/NNS de/IN Rasoj/NNP en/IN Londono,/NNS li/PRP sendis/VBD rimarkindan/JJ
ekzamenon/NNS de/IN la/DT demando/NNS pri/IN gentoj/NNP kaj/CC internacia/JJ lingvo./NNS

Ĉu/VB malamo/NNS inter/IN gentoj/NNP havas/VBP kaŭzon/NNS politikan?/JJ Ne,/RB Vienanoj/NNP kaj/CC
Dresdenanoj/NNP simpatias,/VBP malgraŭ/IN la/DT landlimo./NNS Dume/RB Slavoj/NNP kaj/CC Germanoj/NNP
batalis/VBD en/IN Aŭstrio/NNS kaj/CC ekstere./RB Ĉu/VB ĝin/PRP kreas/VBP konkurado/NNS ekonomia?/JJ Ne/RB
kreas,/VBP sed/CC profitas./VBP Rusaj/JJ kaj/CC Japanaj/JJ malriĉuloj,/NNP estante/RB soldatoj,/NNP
servas/VBP interesojn/NNP de/IN la/DT mastroj./NNP Se/IN ekzistus/VB inter/IN ambaŭ/RB gentoj/NNP kompreno/NNS
reciproka,/JJ la/DT milito/NNS estus/VB malfacila./JJ Ĉu/VB pli/JJR gravas/VBP korpaj/JJ diferencoj?/NNP
Ne,/RB ĉar/CC en/IN unu/CD sama/JJ gento/NNS jam/RB ekzistas/VBP tiaj./JJ Eĉ/RB nigruloj/NNP ne/RB suferas/VBP pro/NNS
koloro/NNS sia,/PRP$ sed/CC pro/NNS moroj/NNP de/IN la/DT tuta/JJ gento./NNS Postsignoj/NNP de/IN la/DT barbara/JJ
tempo/NNS kaj/CC sklaveco/NNS ofendas/VBP la/DT blankulojn,/NNP kiuj/DT mem/PRP estas/VBP ja/RB kulpaj/JJ pri/IN
la/DT krimo./NNS Egaligo/NNS kultura/JJ ŝanĝus/VB tion/NNS post/IN kelkaj/JJ generacioj./NNP

Pri/IN deveno/NNS kaj/CC hereda/JJ sango/NNS Zamenhof/NNP rebatis/VBD la/DT konatan/JJ antaŭjuĝon./NNS Post/IN
li/PRP famaj/JJ antropologoj/NNP pruvis/VBD en/IN sciencaj/JJ verkoj,/NNP kiel/WRB miksite/RB jam/RB
kuniĝis/VBD ĉiuj/DT rasoj/NNP en/IN Eŭropo.*/NNS <#e213601>/<#e213601> Inter/IN gentoj/NNP staras/VBP nur/RB du/CD
faktaj/JJ diferencoj:/NNP lingvo/NNS kaj/CC religio./NNS

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-39>/<#vivo-de-zamenhof-39> Prof./NNP Eugène/RB Pittard:/NNP Les/NNP races/none chez/none les/none
belligérants,/none Genève/RB 1916./1916.

“La/“la intergenta/JJ diseco/NNS kaj/CC malamo/NNS plene/RB malaperos/VBf nur/RB tiam,/RB kiam/WRB la/DT tuta/JJ
homaro/NNS havos/VBf unu/CD lingvon/NNS kaj/CC unu/CD religion/NNS .../... Daŭros/VBf tiam/RB en/IN la/DT homaro/NNS
tiuj/DT diversaj/JJ malpacoj,/NNP kiuj/DT regas/VBP interne/RB de/IN ĉiu/DT lando/NNS kaj/CC gento,/NNS kiel/WRB
ekzemple/RB malpacoj/NNP politikaj,/JJ partiaj,/JJ ekonomiaj,/JJ klasaj,/JJ k.t.p.;/k.t.p sed/CC la/DT
plej/RB terura/JJ el/IN ĉiuj,/DT la/DT malamo/NNS intergenta,/JJ tute/RB malaperos.”/VBf Tiel/RB sonis/VBD
lia/PRP$ konkludo./NNS Samtempe/RB li/PRP rekomendis/VBD al/IN la/DT scienculoj/NNP ne/RB tro/RB diskuti/ii
teorie,/RB sed/CC konstati/ii faktojn./NNP Ili/PRP vizitu/VB Esperantan/JJ kongreson./NNS Tie/RB ili/PRP
vidos/VBf per/IN okuloj/NNP kaj/CC aŭdos/VBf per/IN oreloj,/NNP kiel/WRB neŭtrala/JJ lingvo/NNS forigas/VBP
barojn/NNP kaj/CC fremdecon/NNS inter/IN gentoj./NNP

Tra/IN la/DT tuta/JJ mondo/NNS pli/JJR forta/JJ blovo/NNS ŝovinista/JJ jam/RB sentiĝis/VBD ĉie./RB Ondo/NNS
malama/JJ minacis/VBD pri/IN venonta/JJ ventego./NNS Scienculoj/NNP ami/ii kaj/CC al/IN Zamenhof/NNP
petegis/VBD lin,/PRP ke/IN li/PRP ne/RB kompromitu/VB la/DT vastiĝon/NNS de/IN la/DT lingvo/NNS per/IN lia/PRP$ kredo/NNS
politika-religia./politika-religia Ĉie,/RB pro/NNS malfido/NNS al/IN najbaro,/NNS registaroj/NNP timis,/VBD aŭ/CC eĉ/RB
persekutis/VBD la/DT ideojn/NNP pri/IN frateco/NNS inter/IN homoj/NNP diversgentaj./JJ Eĉ/RB en/IN paca/JJ
Belgujo,/NNS en/IN Antverpeno/NNS 1911,/1911, la/DT kongresa/JJ parolado/NNS devis/VBD esti/ii senkolora/JJ
pro/NNS proksimeco/NNS al/IN pli/JJR potencaj/JJ ŝtatoj./NNP

Zamenhof/NNP ne/RB povis/VBD toleri/ii tion/NNS plu./RB Aeron,/NNS aeron/NNS por/IN spiri!/ii Ne/RB majstro,/NNS
sed/CC libera!/JJ Jam/RB lia/PRP$ sano/NNS difektiĝis./VBD Ankaŭ/RB fizike/RB lia/PRP$ koro/NNS batis/VBD tro/RB
rapide./RB Spirado/NNS malfacila./JJ Laciĝo/NNS peza./JJ Antaŭ/IN ol/JJR morti,/ii li/PRP deziris/VBD nepre/RB
atingi/ii pli/JJR proksimen/RB al/IN la/DT vivcelo./NNS La/DT lingvo/NNS nur/RB estis/VBD unu/CD flanko/NNS de/IN
afero/NNS pli/JJR vasta./JJ Neŭtrala/JJ fundamento/NNS morala/JJ devas/VBP stariĝi/ii krom/IN la/DT
lingva./JJ Ĝuste/RB kontraŭ/IN fluo/NNS ŝovinista/JJ leviĝu/VB pli/JJR alten/RB la/DT standardo/NNS
homarana./JJ Urĝas/VBP voko./NNS Urĝas/VBP laboro./NNS Pro/NNS tio/NNS la/DT Majstro/NNS volis/VBD rompi/ii kun/IN
la/DT sklaveco/NNS oficiala./JJ For/RB la/DT majstreco/NNS kaj/CC la/DT ĉenoj!/NNP Kion/WDT li/PRP ne/RB povis/VBD en/IN
Kembriĝo,/NNS tion/NNS li/PRP faros/VBf en/IN Krakovo./NNS Lastan/JJ fojon/NNS li/PRP malfermos/VBf la/DT
kunvenon,/NNS kaj/CC reprenos/VBf poste/RB sian/PRP$ liberecon:/NNS

“La/“la nuna/JJ kongreso/NNS estas/VBP la/DT lasta,/JJ en/IN kiu/DT vi/PRP vidas/VBP min/PRP /antaŭ///antaŭ/ vi;/PRP poste,/RB
se/IN mi/PRP povos/VBf veni,/ii vi/PRP ĉiam/RB vidos/VBf min/PRP nur/RB /inter///inter/ vi.”/PRP

Tiel/RB li/PRP parolos/VBf ĉe/IN la/DT dudek-kvina/dudek-kvina jubileo/NNS de/IN la/DT lingvo/NNS Esperanto./NNS Poste,/RB
kiel/WRB homo/NNS privata,/JJ li/PRP revenos/VBf al/IN la/DT homarana/JJ ideo./NNS

En/IN aŭgusto/NNS 1912,/1912, la/DT antikva/JJ pola/JJ ĉefurbo/NNS aŭdis/VBD la/DT kanton/NNS de/IN la/DT cigno./NNS
Tie/RB gardas/VBP la/DT muregoj/NNP mezaĝaj./JJ Tie/RB staras/VBP la/DT dikrondaj/JJ turoj./NNP Tie/RB dormas/VBP
sub/IN arkaĵoj/NNP de/IN Vavella/JJ la/DT mortintaj/JJ reĝoj/NNP de/IN nacio/NNS krucumita./JJ Kiel/WRB
ŝtonaj/JJ figuraĵoj,/NNP ili/PRP silentas/VBP kun/IN preĝantaj/JJ manoj./NNP Ili/PRP kuŝas/VBP en/IN ĉerkejo/NNS
sub/IN la/DT kapelo/NNS Sigismonda./JJ Kune/RB dormas/VBP en/IN eterno/NNS la/DT poeto/NNS Mickieviĉ./NNP Tie/RB
sur/IN la/DT placo,/NNS post/IN la/DT ĵuro/NNS ĉe/IN Sankta-Mario,/sankta-mario la/DT popolo/NNS aklamis/VBD
Kosĉiuŝkon./NNS Tie,/RB en/IN la/DT universitato,/NNS Kopernik/NNP instruis./VBD

En/IN urbo/NNS memorplena/JJ okazis/VBD la/DT festo/NNS jubilea./JJ Proksime,/RB trans/IN Polujo,/NNS
kuŝis/VBD tiu/DT lando,/NNS kie/RB naskiĝis/VBD esperantismo./NNS Zamenhof/NNP adiaŭis/VBD la/DT honorojn:/NNP

“Multe,/“multe, tre/RB multe,/RB tre/RB multe,/RB mi/PRP volus/VB diri/ii al/IN vi,/PRP ĉar/CC mia/PRP$ koro/NNS estas/VBP
plena/JJ .../... sed/CC hodiaŭ/RB mi/PRP staras/VBP ankoraŭ/RB en/IN rolo/NNS oficiala,/JJ kaj/CC mi/PRP ne/RB
deziras,/VBP ke/IN mia/PRP$ privata/JJ kredo/NNS estu/VB rigardata/JJ kiel/WRB deviga/JJ kredo/NNS de/IN ĉiuj/DT
Esperantistoj./NNP Tial/RB pardonu/VB min,/PRP ke/IN mi/PRP pli/JJR ne/RB parolas.”/VBP

“Kio/“kio estas/VBP la/DT esenco/NNS de/IN la/DT esperantisma/JJ ideo?/NNS kaj/CC al/IN kia/DT estonteco/NNS ĝi/PRP
alkondukos/VBf iam/RB la/DT homaron?/NNS Tion/NNS ni/PRP ĉiuj/DT sentas/VBP tre/RB bone,/RB kvankam/CC ne/RB ĉiuj/DT
en/IN egala/JJ formo/NNS kaj/CC grado./NNS Ni/PRP donu/VB do/IN hodiaŭ/RB plenan/JJ regadon/NNS al/IN tiu/DT
silenta,/JJ sed/CC solena/JJ kaj/CC profunda/JJ sento;/NNS ni/PRP ne/RB profanu/VB ĝin/PRP per/IN teoriaj/JJ
klarigoj.”/NNP

En/IN Berno,/NNS en/IN 1913,/1913, Zamenhof/NNP jam/RB ne/RB parolis,/VBD eĉ/RB ne/RB sidis/VBD sur/IN la/DT estrado./NNS
Ame/RB ĉirkaŭata,/JJ li/PRP sidis/VBD en/IN la/DT mezo/NNS de/IN la/DT kongresanoj/NNP kun/IN la/DT edzino./NNS Li/PRP
spiris/VBD pli/JJR libere./RB La/DT saman/JJ jaron/NNS aperis/VBD nova/JJ eldono/NNS de/IN la/DT broŝuro/NNS pri/IN
“Homaranismo”./“homaranismo”. Hispana/JJ samideano/NNS represigis/VBD ĝin.*/PRP <#e213612>/<#e213612>

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-40>/<#vivo-de-zamenhof-40> /Deklaracio//deklaracio pri/IN Homaranismo/,/NNS de/IN D-ro/d-ro L./SYM L./SYM
Zamenhof,/NNP Madrid/NNP 1913/CD

En/IN la/DT antaŭparolo/NNS Zamenhof/NNP tre/RB klare/RB diferencigas/VBP tri/CD aferojn:/NNP Esperanto/NNS
estas/VBP lingvo/NNS internacia./JJ La/DT “interna/“interna ideo/NNS esperantisma”/JJ prezentas/VBP senton/NNS
kaj/CC esperon/NNS nedifinitajn/JJ pri/IN fratiĝo/NNS inter/IN homoj/NNP sur/IN neŭtrala/JJ lingva/JJ
fundamento./NNS Homaranismo/NNS estas/VBP speciala/JJ kaj/CC tute/RB difinita/JJ
politika-religia/politika-religia programo,/NNS “kiu/“kiu prezentas/VBP mian/PRP$ kredon/NNS pure/RB privatan”./JJ
Per/IN tiu/DT kaj/CC aliaj/JJ frazoj/NNP li/PRP volis/VBD liberigi/ii la/DT esperantistaron,/NNS kiel/WRB
tuton,/NNS de/IN ĉia/DT “suspektebla/“suspektebla solidareco”/NNS kun/IN lia/PRP$ persona/JJ kredo./NNS Neniu/VB
rajtos/VBf uzadi/ii ĝin/PRP kiel/WRB batalilon/NNS por/IN ataki/ii Esperanton./NNS

Kiel/WRB naŭza/JJ estis/VBD la/DT spirito/NNS reganta/JJ tra/IN la/DT mondo!/NNS Jen/IN tiu/DT homo,/NNS tro/RB alta/JJ
super/IN sia/PRP$ tempo,/NNS devis/VBD kvazaŭ/RB honte/RB peti/ii senkulpigon/NNS de/IN malgranduloj/NNP pro/NNS
sia/PRP$ grandeco./NNS Li/PRP devis/VBD apartigi/ii du/CD progresojn,/NNP por/IN ne/RB difekti/ii unu/CD per/IN
alia./JJ Sed/CC la/DT divido/NNS estis/VBD nenatura./JJ La/DT estonteco/NNS refaros/VBf en/IN la/DT vivo/NNS la/DT
unuecon/NNS de/IN la/DT penso/NNS Zamenhofa./JJ Malgraŭ/IN ĉiu/DT malpermeso/NNS de/IN la/DT ekstero,/NNS
tamen/RB lia/PRP$ lingvo/NNS jam/RB disportas/VBP tra/IN la/DT mondo/NNS la/DT ĵetitan/JJ semon./NNS En/IN multaj/JJ
koroj/NNP ĝi/PRP jam/RB kreskis./VBD Prave/RB ŝovinismoj/NNP daŭros/VBf batali/ii kontraŭ/IN Esperanto./NNS
Ĝi/PRP minacas/VBP ilin/PRP je/IN mortigo./NNS Prave/RB ili/PRP kaŝe/RB helpas/VBP konkurantojn/NNP por/IN
instigi/ii novan/JJ turon/NNS de/IN Babelo/NNS inter/IN mondaj/JJ lingvoj./NNP Tamen/RB ĉio/NNS estos/VBf
vana./JJ La/DT lingvo/NNS kaj/CC la/DT celo/NNS de/IN la/DT profeta/JJ homo/NNS venkos/VBf unu/CD per/IN la/DT alia./JJ
Ĉar/CC tie/RB kuŝas/VBP la/DT vojo/NNS kaj/CC la/DT sorto/NNS de/IN la/DT homaro./NNS

En/IN sia/PRP$ raporto/NNS al/IN la/DT kongreso/NNS de/IN Rasoj,/NNP Zamenhof/NNP priskribis/VBD tiel/RB ĉi/RB la/DT
praktikan/JJ rimedon/NNS por/IN pacigi/ii la/DT vivadon/NNS ĝeneralan:/JJ

/Konservante//konservante sian/PRP$ gentan/JJ lingvon/NNS kaj/CC gentan/JJ religion/NNS en/IN la/DT interna/JJ vivo/NNS
de/IN sia/PRP$ lingva/JJ aŭ/CC religia/JJ grupo,/NNS la/DT homoj/NNP por/IN ĉiuj/DT rilatoj/NNP intergentaj/JJ
uzu/VB lingvon/NNS neŭtrale/RB homan,/JJ kaj/CC vivu,/VB laŭ/IN etiko,/NNS moroj/NNP kaj/CC vivaranĝoj/NNP
neŭtrale/RB homaj.//JJ

Pri/IN la/DT unua/JJ fako,/NNS la/DT lingva,/JJ li/PRP detale/RB traktis/VBD en/IN la/DT raporto,/NNS insistante/RB
pri/IN tiu/DT ĉi/RB punkto:/NNS kulturo/NNS devas/VBP esti/ii tuthomara./JJ

Neniu/VB havas/VBP rajton/NNS humiligi/ii aligentan/JJ homon,/NNS trudante/RB al/IN li/PRP sian/PRP$ lingvon/NNS
kaj/CC nacian/JJ formon/NNS de/IN kulturo./NNS

Pri/IN la/DT dua,/JJ la/DT religia,/JJ li/PRP nur/RB aludis/VBD tie/RB per/IN malmultaj/JJ vortoj./NNP Li/PRP
pripensis/VBD verkon/NNS specialan/JJ pri/IN tiu/DT temo./NNS Cetere,/RB la/DT religia/JJ unueco/NNS de/IN la/DT
popoloj/NNP komenciĝis/VBD per/IN si/PRP mem/PRP jam/RB de/IN longe./RB En/IN multaj/JJ regnoj,/NNP ŝtato/NNS kaj/CC
eklezio/NNS jam/RB apartiĝis./VBD Tiel/RB grandiĝis/VBD la/DT homa/JJ libereco./NNS Kiam/WRB ĉie/RB
malaperos/VBf la/DT oficiala/JJ privilegio/NNS por/IN tiu/DT aŭ/CC alia/JJ religio,/NNS la/DT afero/NNS iros/VBf
pli/JJR rapide./RB Sed/CC ankaŭ/RB sur/IN tiu/DT kampo/NNS necesus/VB ekstarigi/ii ian/DT difinitan/JJ
fundamenton/NNS por/IN neŭtrala/JJ renkontiĝo./NNS

Tiu/DT ĉi/RB paragrafo/NNS staris/VBD plej/RB ŝanĝita/JJ en/IN la/DT dua/JJ eldono/NNS de/IN la/DT /Deklaracio//deklaracio
pri/IN Homaranismo/./NNS Estis/VBD delikate./RB Laŭŝajne/RB Zamenhof/NNP unue/RB pensis,/VBD ke/IN
homoj/NNP povus/VB samtempe/RB aparteni/ii al/IN sia/PRP$ hejma/JJ eklezio/NNS kaj/CC vizitadi/ii ian/DT
templon/NNS superkredan./JJ Intertempe/RB la/DT romaj/JJ aŭ/CC grekaj/JJ Kristanoj/NNP sendube/RB
montris/VBD al/IN li,/PRP ke/IN la/DT episkopoj/NNP malpermesus/VB al/IN siaj/JJ fideluloj/NNP tian/DT
partoprenon./NNS Tiam/RB ili/PRP devus/VB elekti/ii inter/IN ambaŭ./RB La/DT dua/JJ teksto/NNS do/IN forigis/VBD
tion,/NNS kaj/CC nur/RB lasis/VBD kiel/WRB devojn/NNP de/IN ĉiuj/DT homaranoj:/NNP “sincerecon,/“sincerecon,
toleremon/NNS al/IN malsamaj/JJ kredoj/NNP kaj/CC plenumon/NNS de/IN moralo/NNS frateca”./JJ Fondo/NNS de/IN
kaj/CC aliĝo/NNS al/IN sendoktrina/JJ komunumo/NNS restis/VBD nur/RB rekomendata/JJ al/IN
liberkredanoj,/NNP “por/“por fiksi/ii fortike/RB sian/PRP$ religian/JJ neŭtralecon/NNS kaj/CC savi/ii
sian/PRP$ posteularon/NNS kontraŭ/IN refalo/NNS en/IN gente-religian/gente-religian ŝovinismon”./NNS

Tie/RB kuŝis/VBD la/DT plej/RB forta/JJ zorgo/NNS de/IN Zamenhof:/NNP ke/IN homoj/NNP ne/RB restu/VB en/IN gentaj/JJ
eklezioj/NNP nur/RB pro/NNS eksteraj/JJ cirkonstancoj./NNP Organizo/NNS monda/JJ devus/VB esti/ii tia,/DT
ke/IN neniu/VB bezonu,/VB malgraŭ/IN sia/PRP$ kredo,/NNS algluiĝi/ii al/IN tiu/DT aŭ/CC alia/JJ religio,/NNS nur/RB
ekzemple/RB pro/NNS patriotismo,/NNS aŭ/CC por/IN ne/RB perfidi/ii siajn/JJ samgentanojn./NNP

Homaranismo/NNS helpos/VBf forigi/ii tiun/DT ĉi/RB devigon/NNS al/IN malsincereco./NNS Sed/CC tial/RB
ankaŭ/RB la/DT vorto/NNS “liberkreda”/“liberkreda” ne/RB devas/VBP signifi/ii speciale/RB ateista./JJ
“Liberpensuloj”/“liberpensuloj” ofte/RB fariĝis/VBD fanatikaj/JJ materialistaj/JJ sektuloj./NNP
Liberkredano/NNS estu/VB ĉiu/DT homo,/NNS kiu/DT kredas/VBP je/IN neniu/VB el/IN la/DT ekzistantaj/JJ
religioj./NNP Tia/DT komunumo/NNS devus/VB aranĝi/ii neŭtralehomajn/JJ festojn,/NNP morojn,/NNP
kalendaron,/NNS k.t.p.,/k.t.p kiuj/DT povus/VB utili/ii pli/JJR malfrue/RB por/IN la/DT tuta/JJ homaro./NNS Pro/NNS
la/DT cirkonstancoj/NNP en/IN Oriento,/NNS tre/RB urĝa/JJ estis/VBD tiu/DT flanko/NNS praktika.*/JJ <#e213623>/<#e213623>

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-41>/<#vivo-de-zamenhof-41> Detalaj/JJ ekzemploj/NNP estis/VBD jam/RB donitaj/JJ en/IN ĉapitro/NNS
VII./ii

Oni/PRP devas/VBP ja/RB memori,/ii ke/IN ĝis/IN la/DT rusa/JJ Revolucio/NNS 1917,/1917, granda/JJ parto/NNS de/IN
Eŭropo/NNS havis/VBD grekan/JJ kalendaron/NNS kun/IN diferenco/NNS dek-tritaga/dek-tritaga de/IN la/DT
Okcidenta./JJ Sed/CC ĉu/VB iam/RB estos/VBf ĝenerale/RB akceptataj/JJ aranĝoj/NNP ellaboritaj/JJ nur/RB
de/IN liberkreda/JJ komunumo?/NNS Dubante/RB pri/IN tio,/NNS Zamenhof/NNP revenis/VBD poste/RB al/IN sia/PRP$
pli/JJR frua/JJ ideo./NNS Eĉ/RB se/IN ne/RB ĉiuj/DT religianoj/NNP povus/VB tuj/VB partopreni,/ii tamen/RB
estus/VB pli/JJR bone,/RB ke/IN homaranoj/NNP ne/RB nur/RB liberkredaj/JJ kunvenu/VB por/IN prepari/ii
neŭtralan/JJ religion,/NNS evitante/RB ĉion/NNS ofendan/JJ al/IN iu/DT konscienco./NNS

Iom/RB post/IN iom,/RB komencante/RB de/IN aferoj/NNP simplaj/JJ kaj/CC transirante/RB al/IN pli/JJR altaj/JJ
temoj,/NNP unuiĝo/NNS venos,/VBf eĉ/RB malrapide,/RB kaj/CC influos/VBf la/DT ĉirkaŭan/JJ mondon./NNS
Zamenhof/NNP konsideris/VBD kiel/WRB krimon/NNS forŝiri/ii iun/DT homon/NNS de/IN lia/PRP$ kredo,/NNS se/IN ĝi/PRP
donas/VBP al/IN li/PRP la/DT internan/JJ kontentigon/NNS kaj/CC eksteran/JJ fratemecon./NNS Ankaŭ/RB en/IN
tio/NNS li/PRP konsentis/VBD kun/IN la/DT pragmatika/JJ filozofo/NNS James./NNP Sed/CC ekzistas/VBP ĉie/RB
milionoj/NNP da/IN homoj/NNP ne/RB kredantaj/JJ je/IN sia/PRP$ religio./NNS Ili/PRP nur/RB profitas/VBP ĝian/PRP$
kadron/NNS eksteran./JJ Ili/PRP baptiĝas,/VBP edziĝas,/VBP enteriĝas/VBP laŭ/IN ĝiaj/JJ ritoj./NNP Tion/NNS
farante,/RB ili/PRP helpas/VBP al/IN disigo/NNS inter/IN gentoj./NNP Eĉ/RB pli/JJR grave,/RB ili/PRP sin/PRP
devigas/VBP al/IN nevola/JJ hipokriteco./NNS Por/IN edukado/NNS al/IN infanoj/NNP tio/NNS estas/VBP
bedaŭrinda./JJ Baldaŭ/RB ili/PRP rimarkas,/VBP ke/IN la/DT gepatroj/NNP agas/VBP kaj/CC parolas/VBP nesame./RB

Se/IN homo/NNS nekredanta/JJ forlasas/VBP pro/NNS sincereco/NNS ĉiun/DT eklezion,/NNS kaj/CC forĵetas/VBP
kune/RB ĉiun/DT eksteran/JJ moron,/NNS feston,/NNS aŭ/CC solenon/NNS religian,/JJ tiam/RB ankaŭ/RB la/DT
gefiletoj/NNP suferos/VBf pro/NNS vivado/NNS tro/RB proza./JJ Pri/IN tiu/DT temo/NNS delikate/RB skribis/VBD
Zamenhof/NNP en/IN nepresita/JJ manuskripto,/NNS kiun/DT nur/RB postmorte/RB mi/PRP tralegis/VBD sur/IN
lia/PRP$ skribotablo:/NNS

“Infanon/“infanon oni/PRP ne/RB povas/VBP nutri/ii per/IN abstraktaj/JJ teorioj/NNP kaj/CC reguloj;/NNP ĝi/PRP
bezonas/VBP impresojn/NNP kaj/CC senteblan/JJ eksteraĵon./NNS Infano/NNS de/IN oficiale/RB deklarita/JJ
senreligiulo/NNS neniam/RB povas/VBP havi/ii en/IN la/DT koro/NNS tiun/DT feliĉon,/NNS tiun/DT varmon,/NNS
kiun/DT al/IN aliaj/JJ infanoj/NNP donas/VBP la/DT preĝejo,/NNS la/DT tradiciaj/JJ moroj,/NNP la/DT posedo/NNS de/IN
‘Dio’/NNS en/IN la/DT koro./NNS Kiel/WRB kruele/RB ofte/RB suferas/VBP infano/NNS de/IN senreligiulo,/NNS kiam/WRB
ĝi/PRP vidas/VBP alian/JJ infanon,/NNS eble/RB tre/RB malriĉan,/JJ sed/CC kun/IN feliĉa/JJ koro,/NNS irantan/JJ
en/IN sian/PRP$ preĝejon,/NNS dum/IN ĝi/PRP mem/PRP havas/VBP nenian/JJ gvidantan/JJ regularon,/NNS neniajn/JJ
festojn,/NNP neniajn/JJ morojn!...”*/NNP <#e213628>/<#e213628>

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-42>/<#vivo-de-zamenhof-42> El/IN projektata/JJ Alvoko/NNS al/IN Kongreso/NNS por/IN
neŭtrale-homa/neŭtrale-homa religio./NNS

La/DT tria/JJ infano/NNS de/IN Zamenhof/NNP naskiĝis/VBD en/IN 1904./1904. Ŝi/PRP estis/VBD filineto,/NNS kiu/DT
montriĝis/VBD tre/RB frue/RB pensema/JJ kaj/CC memvola./JJ La/DT patro/NNS respektis/VBD ŝian/PRP$
karakteron./NNS La/DT knabineto/NNS ja/RB rimarkis/VBD ĉion/NNS per/IN okuletoj/NNP tre/RB klarvidaj./JJ
Hejme/RB sur/IN la/DT vespera/JJ tablo/NNS estis/VBD teo/NNS kun/IN tranĉaĵoj/NNP de/IN ŝinko./NNS Laŭ/IN la/DT
kredo/NNS izraela,/JJ tio/NNS estis/VBD peko/NNS kontraŭ/IN Dio./NNS Religio/NNS malpermesas/VBP uzi/ii
karnon/NNS porkan./JJ Same/RB ĉe/IN katolikoj/NNP manĝi/ii viandon/NNS vendrede./RB Sed/CC la/DT patro/NNS
estis/VBD liberkreda./JJ Kial?/WRB

En/IN la/DT preĝejoj/NNP polaj/JJ sonoris/VBD muzikado/NNS de/IN la/DT orgenoj/NNP sub/IN pentraĵoj/NNP
flamkoloraj./JJ Tie/RB predikis/VBD elokventaj/JJ pastroj,/NNP aludante/RB al/IN eterna/JJ gloro/NNS
de/IN la/DT martiroj/NNP pro/NNS patrujo/NNS kaj/CC pro/NNS Kristo/NNS ambaŭ/RB krucumitaj./JJ Kial/WRB ne/RB
fariĝi/ii pola/JJ kaj/CC kristana?/JJ

Tamen,/RB en/IN la/DT lernejo,/NNS kristaninoj/NNP turnis/VBD dorson/NNS al/IN la/DT hebreaj/JJ
knabinetoj./NNP Tiel/RB ordonis/VBD iaj/JJ gepatroj/NNP ŝovinistaj./JJ Amikecoj/NNP simplakoraj/JJ
estis/VBD disrompitaj./JJ Mokaj/JJ vortoj/NNP sonis./VBD Kie/RB estis/VBD amo/NNS kaj/CC nobleco?/NNS La/DT
filineto/NNS de/IN Zamenhof/NNP silente/RB ĵetis/VBD la/DT brakojn/NNP ĉirkaŭ/IN lian/PRP$ kolon./NNS La/DT
infano/NNS ekkomprenis/VBD lian/PRP$ grandan/JJ korsuferon./NNS

El/IN tiaj/JJ malamemaj/JJ gepatroj/NNP multaj/JJ ne/RB kredis/VBD la/DT instruon/NNS kristan./JJ Ili/PRP
ŝatis/VBD nur/RB la/DT kadron/NNS eklezian./JJ Ĉu/VB do/IN preferi/ii ateismon?/NNS

“Oficiala/“oficiala senreligieco/NNS (kiu/(kiu cetere,/RB miksante/RB nekredon/NNS je/IN dogmoj/NNP kun/IN
nepra/JJ nekredo/NNS je/IN Dio,/NNS ne/RB por/IN ĉiuj/DT estas/VBP akceptebla)/JJ ne/RB multe/RB helpas/VBP al/IN
la/DT forigo/NNS de/IN la/DT religia/JJ diseco/NNS inter/IN homoj,/NNP ĉar/CC ligi/ii la/DT homojn/NNP povas/VBP nur/RB
sameco/NNS /pozitiva/,//pozitiva/, sed/CC ne/RB /negativa/.//negativa/. Alproksimiĝas/VBP inter/IN si/PRP nur/RB tiaj/JJ du/CD
homoj,/NNP kiuj/DT ambaŭ/RB akceptis/VBD por/IN si/PRP la/DT samajn/JJ religiajn/JJ principojn/NNP en/IN
difinita/JJ formo/NNS /konkreta/;//konkreta/; sed/CC senreligiulo/NNS el/IN unu/CD religio/NNS kaj/CC
senreligiulo/NNS el/IN alia/JJ religio/NNS restas/VBP ĉiam/RB fremdaj/JJ al/IN si/PRP reciproke,/RB kiel/WRB
antaŭe./RB Krom/IN tio,/NNS senreligieco,/NNS kiu/DT donas/VBP al/IN la/DT homo/NNS neniun/VB pozitivan/JJ
apogon,/NNS daŭras/VBP ordinare/RB ne/RB longe,/RB kaj/CC la/DT filoj/NNP aŭ/CC nepoj/NNP de/IN senreligiulo/NNS
ordinare/RB revenas/VBP al/IN ia/DT el/IN la/DT ekzistantaj/JJ religioj,/NNP almenaŭ/RB al/IN ĝia/PRP$
eksteraĵo./NNS Ĉiu/DT konkreta/JJ religio/NNS kia/DT ajn/JJ ĝi/PRP estas,/VBP herediĝas/VBP senfine/RB en/IN
maniero/NNS aŭtomata,/JJ sed/CC abstrakta/JJ senreligieco/NNS ne/RB povas/VBP esti/ii heredata.”*/JJ
<#e213634>/<#e213634>

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-43>/<#vivo-de-zamenhof-43> El/IN manuskripto/NNS pli/JJR supre/RB jam/RB citita./JJ

Ateismo/NNS negativa/JJ ne/RB povas/VBP plenigi/ii homan/JJ koron./NNS Por/IN la/DT personoj,/NNP kiuj/DT
perdis/VBD la/DT kredon,/NNS devas/VBP stariĝi/ii vere/RB neŭtrala/JJ religio,/NNS varma,/JJ bela,/JJ
poezia,/JJ bazita/JJ sur/IN homa/JJ frateco./NNS Ateistoj/NNP aŭ/CC serĉantoj/NNP al/IN Dio/NNS ĉiugentaj,/JJ
ĉiulandaj,/JJ kaj/CC ĉiutempaj/JJ devas/VBP trovi/ii tie/RB komunan/JJ kuraĝigon/NNS al/IN aŭskultado/NNS
de/IN la/DT konscienco,/NNS komunan/JJ proksimiĝon/NNS al/IN granda/JJ Forto/NNS kaj/CC Fonto/NNS de/IN la/DT
inspiro/NNS fratema./JJ Kontraŭ/IN neniu/VB religio/NNS ĝi/PRP estu/VB konstruita/JJ kaj/CC ĉiuj/DT
kredantoj/NNP povu/VB ankaŭ/RB renkontiĝi/ii tie,/RB kiam/WRB ili/PRP deziros,/VBf ekster/IN apartaj/JJ
dogmoj./NNP Fakte/RB Zamenhof/NNP povus/VB uzi/ii la/DT vorton/NNS “etiko”/“etiko” anstataŭ/IN “religio”,/“religio”,
ĉar/CC li/PRP nek/CC volis,/VBD nek/CC pretendis/VBD enkonduki/ii novan/JJ kredon/NNS aŭ/CC teologion./NNS

“Lasante/“lasante al/IN ĉiu/DT homo/NNS plenan/JJ liberecon/NNS havi/ii tian/DT internan/JJ kredon,/NNS kiu/DT
ŝajnas/VBP al/IN li/PRP plej/RB bona,/JJ ni/PRP proponas/VBP nur/RB krei/ii neŭtralan/JJ /eksteran//eksteran
kadron/,/NNS kiu/DT povus/VB etike,/RB more,/RB kaj/CC komunume/RB unuigi/ii inter/IN si/PRP ĉiujn/DT
memstare/RB pensantajn/JJ homojn,/NNP sendepende/RB de/IN tio,/NNS kia/DT estas/VBP la/DT
filozofie-teologiaj/filozofie-teologiaj kredoj/NNP aŭ/CC hipotezoj/NNP de/IN ĉiu/DT el/IN ili.”/PRP

“Ni/“ni proponas/VBP starigi/ii /neŭtrale-homan//neŭtrale-homan etikan/JJ regularon/,/NNS kiu/DT povus/VB fari/ii
el/IN la/DT /homoj///homoj/ homojn/NNP kaj/CC forigus/VB la/DT abomenindan/JJ gentan/JJ ŝovinismon,/NNS kaj/CC
la/DT malamon/NNS kaj/CC maljustecon/NNS inter/IN la/DT gentoj;/NNP sed/CC por/IN ke/IN tiu/DT etika/JJ
regularo/NNS ne/RB restu/VB efemera/JJ kaj/CC tute/RB senvalora,/JJ kiel/WRB multaj/JJ aliaj/JJ ĝisnunaj/JJ
belaj/JJ teoriaj/JJ principoj,/NNP ni/PRP proponas/VBP doni/ii al/IN ĝi/PRP la/DT formon/NNS de/IN tute/RB
konkreta,/JJ por/IN ĉiam/RB fiksita,/JJ infanaĝe/RB ensuĉebla,/JJ kaj/CC aŭtomate/RB heredebla/JJ
religio.”*/NNS <#e213638>/<#e213638>

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-44>/<#vivo-de-zamenhof-44> El/IN sama./JJ

Tiun/DT ĉi/RB projekton/NNS Zamenhof/NNP intencis/VBD diskuti/ii kun/IN homaranoj/NNP okaze/RB de/IN la/DT
deka/JJ Universala/JJ Kongreso/NNS de/IN Esperantistoj,/NNP okazonta/JJ en/IN Parizo/NNS en/IN aŭgusto/NNS
1914./1914.

Sed/CC la/DT ĉirkaŭa/JJ ŝovinismo/NNS timigis/VBD la/DT parizajn/JJ organizantojn./NNP Ili/PRP petegis/VBD
Zamenhof/NNP ne/RB kunvoki/ii tian/DT kunvenon,/NNS eĉ/RB privatan,/JJ dum/IN la/DT Kongreso./NNS Poste,/RB
ili/PRP ankaŭ/RB ne/RB konsentis/VBD presigi/ii en/IN la/DT programa/JJ gazeto/NNS lian/PRP$ unuan/JJ
invitleteron/NNS al/IN postkongresa/JJ kunsido/NNS de/IN homaranoj./NNP Kion/WDT dirus/VB la/DT francaj/JJ
nacianistaj/JJ gazetoj,/NNP se/IN ili/PRP vidus,/VB ke/IN la/DT aŭtoro/NNS mem/PRP de/IN la/DT lingvo/NNS
iniciatas/VBP tian/DT aferon?/NNS La/DT ondo/NNS ŝovinista/JJ fariĝis/VBD tiel/RB forta,/JJ ke/IN ĉio/NNS
simila/JJ danĝerigus/VB eĉ/RB la/DT pacan/JJ bonvenon/NNS al/IN fremdaj/JJ kongresanoj./NNP

Denove/RB korvundita,/JJ sed/CC ĉiam/RB neofendema,/JJ Zamenhof/NNP komprenis./VBD Sed/CC al/IN kio/WDT
do/IN utilis/VBD la/DT Krakova/JJ eksiĝo?/NNS Ĉu/VB nur/RB la/DT morto/NNS igos/VBf lin/PRP libera/JJ disvastigi/ii
sian/PRP$ plenan/JJ penson?/NNS Tamen/RB li/PRP decidis/VBD veturi/ii al/IN Parizo/NNS kaj/CC diskuti/ii kun/IN
amikoj/NNP pri/IN aranĝo/NNS de/IN speciala/JJ Kongreso/NNS en/IN neŭtrala/JJ lando./NNS

Vojaĝe,/RB en/IN Kolonjo/NNS la/DT milito/NNS lin/PRP haltigis/VBD la/DT 30-an/30-an de/IN julio./NNS Dum/IN plenaj/JJ
noktoj/NNP pasadis/VBD trans/IN la/DT Rejno/NNS instrumentaroj/NNP al/IN buĉado./NNS La/DT pontoj/NNP
tremadis/VBD sub/IN rajdado/NNS senhalta./JJ En/IN tuta/JJ Eŭropo/NNS pretiĝis/VBD junuloj/NNP al/IN morto,/NNS
patrinoj/NNP al/IN ploroj./NNP Odoro/NNS kadavra/JJ minacis/VBD aeron/NNS .../... Tro/RB malfrue./RB Tro/RB
malfrue/RB .../... Io/NNS rompiĝis/VBD en/IN la/DT koro/NNS Zamenhofa./JJ


ĈAPITRO/NNS XII/ii


HOMO/NNS ĈE/IN MORTO/NNS

Homaron/NNS Vi/PRP kreis/VBD perfekte/RB kaj/CC bele,/RB
Sed/CC ĝi/PRP sin/PRP dividis/VBD batale;/RB
Popolo/NNS popolon/NNS atakas/VBP kruele,/RB
Frat’/NNS fraton/NNS atakas/VBP ŝakale./RB

Tiuj/DT versoj/NNP eĥadis/VBD en/IN la/DT memoro/NNS Zamenhofa/JJ dum/IN oktaga/JJ reveturado/NNS al/IN
Varsovio,/NNS senpaka,/JJ senseĝa,/JJ senmanĝa,/JJ senhora,/JJ en/IN vagonoj/NNP plenegaj,/JJ tra/IN
Skandinavio-Peterburgo./skandinavio-peterburgo Lia/PRP$ edzino/NNS kunestis,/VBD ĉiam/RB vigla,/JJ senlaca,/JJ flegema./JJ

Malsano/NNS kaj/CC malĝojo/NNS lin/PRP premis/VBD ĉe/IN la/DT koro./NNS Hejme/RB li/PRP restadis/VBD nun./VB Li/PRP
povis/VBD nek/CC marŝi,/ii nek/CC spiri/ii facile./RB Ĉirkaŭe/RB la/DT batalo/NNS teruris./VBD La/DT
pafilegoj/NNP ektondris/VBD ĉiam/RB pli/JJR proksime./RB Flugŝipoj/NNP ĵetis/VBD bombojn/NNP sur/IN la/DT
urbon./NNS Eĉ/RB unu/CD falis/VBD en/IN la/DT straton/NNS Dzikan./JJ Sed/CC ne/RB tio/NNS lin/PRP timigis./VBD Al/IN
penso/NNS pri/IN morto/NNS li/PRP jam/RB kutimiĝis./VBD Kio/WDT estas/VBP ja/RB danĝero?/NNS Pli/JJR akraj,/JJ pli/JJR
doloraj/JJ estis/VBD la/DT malamo/NNS kaj/CC ŝovinistaj/JJ pasioj/NNP ĉie/RB nun/VB ellasataj,/JJ kiel/WRB
bojemaj/JJ tigroj/NNP el/IN kaĝo./NNS Super/IN la/DT tuta/JJ mondo/NNS subite/RB falis/VBD dronego/NNS je/IN
mallumo,/NNS mensogo,/NNS malmoralo./NNS La/DT milito/NNS venenis/VBD ĉion./NNS Dume/RB suferis/VBD
senkulpuloj/NNP kaj/CC heroe/RB falis/VBD amasege./RB

En/IN Varsovio/NNS la/DT vivado/NNS fariĝis/VBD abomena./JJ Rusaj/JJ armeoj/NNP plenigis/VBD la/DT urbon./NNS
Kozakoj/NNP trarajdis./VBD Ĉerkesoj/NNP tramarŝis,/VBD kantante/RB laŭritme/RB rabkantojn./NNP La/DT
Poloj/NNP tremis,/VBD sed/CC pli/JJR tremis/VBD la/DT Hebreoj./NNP Kontraŭ/IN ili/PRP turniĝis/VBD la/DT
incitoj./NNP Ilia/PRP$ lingvo/NNS similas/VBP la/DT germanan:/JJ “Spionoj!”/“spionoj!” Ili/PRP ne/RB montris/VBD
entuziasmon:/NNS “Perfiduloj!”/“perfiduloj!” Al/IN la/DT rusa/JJ guberniestro/NNS pluvis/VBD anonimaj/JJ
kulpigoj/NNP kontraŭ/IN judaj/JJ butikistoj./NNP Multaj/JJ estis/VBD mortpafitaj./JJ Rusofila/JJ
gazetisto/NNS atakis/VBD eĉ/RB Zamenhofon,/NNS “danĝeran/“danĝeran internaciulon”./NNS Mi/PRP lin/PRP vidis/VBD
en/IN printempo/NNS 1915/CD malsanan,/JJ malfortan,/JJ kun/IN animo/NNS disŝirita/JJ pro/NNS la/DT malamo/NNS
inter/IN la/DT homoj./NNP Li/PRP laboris/VBD super/IN projekto/NNS de/IN alvoko/NNS al/IN kongreso/NNS homarana./JJ

Nur/RB al/IN tuthomaraj/JJ celoj/NNP li/PRP volis/VBD fordoni/ii sian/PRP$ fervoron./NNS Dum/IN la/DT tuta/JJ
mondo/NNS diskoleriĝis/VBD en/IN kontraŭaj/JJ ŝovinismoj,/NNP li/PRP restis/VBD fidela/JJ al/IN sia/PRP$
idealo./NNS Por/IN la/DT Pariza/JJ Kongreso/NNS li/PRP jam/RB rifuzis/VBD partopreni/ii en/IN kunveno/NNS por/IN
fondo/NNS de/IN Hebrea/JJ Ligo./NNS La/DT 30-an/30-an de/IN junio/NNS 1914/CD li/PRP skribis/VBD al/IN la/DT organizantoj:/NNP

“Mi/“mi mem/PRP bedaŭrinde/RB devas/VBP stari/ii flanke/RB de/IN la/DT afero,/NNS ĉar/CC laŭ/IN miaj/JJ
konvinkoj,/NNP mi/PRP estas/VBP ‘homarano’,/‘homarano’, kaj/CC mi/PRP ne/RB povas/VBP ligi/ii min/PRP kun/IN la/DT celado/NNS
kaj/CC idealoj/NNP de/IN speciala/JJ gento/NNS aŭ/CC religio./NNS Mi/PRP estas/VBP profunde/RB konvinkita,/JJ
ke/IN ĉiu/DT nacionalismo/NNS prezentas/VBP por/IN la/DT homaro/NNS nur/RB plej/RB grandan/JJ malfeliĉon,/NNS
kaj/CC ke/IN la/DT celado/NNS de/IN ĉiuj/DT homoj/NNP devus/VB esti:/ii krei/ii harmonian/JJ homaron./NNS Estas/VBP
vero,/NNS ke/IN la/DT nacionalismo/NNS de/IN gentoj/NNP premataj/JJ —/SYM kiel/WRB natura/JJ sindefenda/JJ
reago/NNS —/SYM estas/VBP multe/RB pli/JJR pardoninda,/JJ ol/JJR la/DT nacionalismo/NNS de/IN gentoj/NNP
premantaj;/JJ sed,/CC se/IN la/DT nacionalismo/NNS de/IN fortuloj/NNP estas/VBP nenobla,/JJ la/DT
nacionalismo/NNS de/IN malfortuloj/NNP estas/VBP neprudenta;/JJ ambaŭ/RB naskas/VBP kaj/CC subtenas/VBP
unu/CD la/DT alian,/JJ kaj/CC prezentas/VBP eraran/JJ rondon/NNS de/IN malfeliĉoj,/NNP el/IN kiuj/DT la/DT
homaro/NNS neniam/RB eliros,/VBf se/IN ĉiu/DT el/IN ni/PRP ne/RB oferos/VBf sian/PRP$ grupan/JJ memamon/NNS kaj/CC ne/RB
penos/VBf stariĝi/ii sur/IN grundo/NNS tute/RB neŭtrala.”/JJ

“Tio/“tio estas/VBP la/DT kaŭzo,/NNS pro/NNS kiu/DT mi,/PRP malgraŭ/IN la/DT korŝirantaj/JJ suferoj/NNP de/IN mia/PRP$
gento,/NNS ne/RB volas/VBP ligi/ii min/PRP kun/IN hebrea/JJ nacionalismo,/NNS sed/CC mi/PRP volas/VBP labori/ii
nur/RB por/IN interhoma/JJ justeco/NNS /absoluta/.//absoluta/. Mi/PRP estas/VBP profunde/RB konvinkita,/JJ ke/IN
per/IN /tio///tio/ mi/PRP alportos/VBf al/IN mia/PRP$ malfeliĉa/JJ gento/NNS multe/RB pli/JJR da/IN bono,/NNS ol/JJR per/IN
celado/NNS nacionalisma.”/JJ Eĉ/RB la/DT persekuto/NNS kaj/CC teruraj/JJ batoj/NNP kontraŭ/IN la/DT
Hebreoj/NNP dum/IN la/DT milito/NNS ne/RB ŝanĝis/VBD tiun/DT ĉi/RB vidpunkton./NNS Sed/CC kiu/DT aŭdis/VBD
Zamenhof/NNP parolantan/JJ pri/IN tiuj/DT suferoj/NNP kaj/CC vidis/VBD lian/PRP$ kosŝiran/JJ doloron/NNS pro/NNS
ili,/PRP tiu/DT povas/VBP kompreni/ii /kiom///kiom/ li/PRP oferis/VBD sur/IN la/DT altaro/NNS de/IN la/DT fideleco/NNS al/IN
supergenta/JJ idealo./NNS

Je/IN Pasko/NNS /1915/,//1915/, li/PRP publikigis/VBD en/IN gazetoj/NNP Esperantaj/JJ sian/PRP$ “Leteron/“leteron al/IN
diplomatio”./NNS Eble/RB ĝi/PRP estas/VBP lia/PRP$ skribaĵo/NNS plej/RB forta./JJ Bedaŭrinde/RB ĝi/PRP aperis/VBD
tri/CD aŭ/CC kvar/CD jarojn/NNP tro/RB frue/RB antaŭ/IN la/DT tempo/NNS de/IN la/DT Pariza/JJ Konferenco./NNS
Poste/RB neniu/VB havis/VBD la/DT ideon/NNS ĝin/PRP represi/ii kaj/CC diskonigi./ii Al/IN estontaj/JJ
decidantoj/NNP pri/IN Eŭropo/NNS li/PRP sin/PRP turnis/VBD per/IN profeta/JJ voko:/NNS “Ĉu/“ĉu vi/PRP komencos/VBf
simple/RB refaradi/ii kaj/CC flikadi/ii la/DT karton/NNS de/IN Eŭropo?/NNS Ĉu/VB vi/PRP simple/RB decidos,/VBf
ke/IN la/DT terpeco/NNS A/SYM devas/VBP aparteni/ii al/IN la/DT gento/NNS X,/SYM kaj/CC la/DT terpeco/NNS B/SYM al/IN la/DT
gento/NNS Y?”/SYM Laŭ/IN Zamenhof/NNP nur/RB unu/CD decido/NNS povus/VB savi/ii Eŭropon/NNS de/IN kruda/JJ
sovaĝeco./NNS Ĝi/PRP estus/VB oficiala/JJ proklamo/NNS kaj/CC firmigo/NNS de/IN tiu/DT ĉi/RB principo:/NNS
/“ĉiu//“ĉiu lando/NNS morale/RB kaj/CC materiale/RB plene/RB egalrajte/RB apartenas/VBP al/IN ĉiuj/DT siaj/JJ
filoj”/./NNP Sed/CC por/IN efektivigi/ii tion,/NNS estus/VB necese/RB nomi/ii la/DT regnojn/NNP per/IN
neŭtralaj/JJ nomoj/NNP geografiaj,/JJ anstataŭ/IN per/IN nomo/NNS de/IN gento./NNS En/IN regno/NNS
titolita/JJ “Rusujo”,/“rusujo”, la/DT Rusoj/NNP sin/PRP kredis/VBD posedantoj;/NNP kaj/CC Letoj,/NNP Estoj/NNP aŭ/CC
Poloj/NNP estis/VBD premataj./JJ En/IN lando/NNS nomata/JJ “Polujo”/“polujo” la/DT Poloj/NNP sentas/VBP sin/PRP
mastroj,/NNP dum/IN Hebreoj,/NNP Rutenoj/NNP kaj/CC Litovoj/NNP plendas/VBP pri/IN humiligo./NNS En/IN
antaŭa/JJ “Serenisima/“serenisima Respubliko”/NNS la/DT diversaj/JJ gentoj/NNP sin/PRP konsideris/VBD pli/JJR
egalaj,/JJ jam/RB nur/RB pro/NNS la/DT nomo./NNS Same/RB la/DT vortoj/NNP “Svisa/“svisa Konfederacio”,/NNS
“Usono”,/“usono”, “Brazilio”/“brazilio” rajtigas/VBP neniun/VB apartan/JJ genton/NNS rigardi/ii la/DT landon/NNS
kvazaŭ/RB sian/PRP$ kaj/CC la/DT ceterajn/JJ loĝantojn/NNP kiel/WRB fremdulojn/NNP toleratajn./JJ Tial/RB
Zamenhof/NNP insistis/VBD pri/IN la/DT graveco/NNS de/IN tiu/DT demando,/NNS kaj/CC revenis/VBD al/IN sia/PRP$ ideo/NNS
pri/IN neŭtralaj/JJ nomoj/NNP kun/IN sufikso/NNS -io./-io. Konklude/RB li/PRP proponis/VBD al/IN la/DT
diplomatoj/NNP starigi/ii la/DT sekvantajn/JJ leĝojn/NNP sub/IN internacia/JJ garantio:/NNS

“(1)/“(1) Ĉiu/DT regno/NNS apartenas/VBP morale/RB kaj/CC materiale/RB al/IN ĉiuj/DT siaj/JJ naturaj/JJ kaj/CC
naturigitaj/JJ loĝantoj,/NNP kian/DT ajn/JJ lingvon,/NNS religion,/NNS aŭ/CC supozatan/JJ devenon/NNS
ili/PRP havas;/VBP neniu/VB gento/NNS en/IN la/DT regno/NNS devas/VBP havi/ii pli/JJR grandajn/JJ aŭ/CC pli/JJR
malgrandajn/JJ rajtojn/NNP aŭ/CC devojn/NNP ol/JJR la/DT aliaj/JJ gentoj.”/NNP

“(2)/“(2) Ĉiu/DT regnano/NNS havas/VBP plenan/JJ rajton/NNS uzi/ii tiun/DT lingvon/NNS aŭ/CC dialekton,/NNS kiun/DT
li/PRP volas,/VBP kaj/CC konfesi/ii tiun/DT religion,/NNS kiun/DT li/PRP volas./VBP Nur/RB en/IN la/DT
institucioj/NNP publikaj,/JJ kiuj/DT ne/RB estas/VBP destinitaj/JJ speciale/RB por/IN unu/CD gento,/NNS
devas/VBP esti/ii uzata/JJ tiu/DT lingvo,/NNS kiu/DT per/IN komuna/JJ interkonsento/NNS de/IN la/DT regnanoj/NNP
estas/VBP akceptita/JJ kiel/WRB lingvo/NNS regna./JJ En/IN tiuj/DT politikaj/JJ institucioj,/NNP kiuj/DT
havas/VBP karakteron/NNS speciale/RB lokan,/JJ anstataŭ/IN la/DT regna/JJ lingvo/NNS povas/VBP esti/ii
uzata/JJ alia/JJ lingvo,/NNS se/IN ne/RB malpli/JJR ol/JJR 9/10/9/10 de/IN la/DT urbanoj/NNP donis/VBD por/IN ĝi/PRP sian/PRP$
konsenton./NNS Sed/CC la/DT lingvo/NNS regna/JJ aŭ/CC urba/JJ devas/VBP esti/ii rigardata,/JJ ne/RB kiel/WRB
humiliga/JJ tributo,/NNS kiun/DT ŝuldas/VBP gentoj/NNP mastrataj/JJ al/IN gento/NNS mastranta,/JJ sed/CC
nur/RB kiel/WRB propravola/JJ poroportuneca/JJ cedo/NNS de/IN la/DT malplimulto/NNS al/IN la/DT plimulto.”/NNS

“(3)/“(3) Pro/NNS ĉiuj/DT maljustaĵoj,/NNP farataj/JJ en/IN ia/DT regno,/NNS la/DT registaro/NNS de/IN tiu/DT
regno/NNS estas/VBP responda/JJ antaŭ/IN konstanta/JJ Tut-Eŭropa/tut-eŭropa Tribunalo/NNS starigita/JJ per/IN
interkonsento/NNS de/IN ĉiuj/DT Eŭropaj/JJ regnoj.”/NNP

“(4)/“(4) Ĉiu/DT regno/NNS kaj/CC ĉiu/DT provinco/NNS devas/VBP porti/ii ne/RB la/DT nomon/NNS de/IN ia/DT gento,/NNS sed/CC
nur/RB nomon/NNS neŭtrale/RB geografian,/JJ akceptitan/JJ per/IN komuna/JJ interkonsento/NNS de/IN
ĉiuj/DT regnoj.”/NNP Iam/RB venos/VBf tempo,/NNS post/IN longa/JJ naŭzo/NNS pri/IN militoj,/NNP kiam/WRB tiuj/DT
ĉi/RB principoj/NNP estos/VBf avide/RB serĉataj/JJ kaj/CC studataj,/JJ kiel/WRB eblaj/JJ saviloj/NNP el/IN
terura/JJ stato./NNS Tiam/RB oni/PRP miros,/VBf ke/IN ili/PRP estis/VBD jam/RB en/IN 1915/CD proponitaj/JJ de/IN
Ludoviko/NNS Zamenhof./NNP

Vespere,/RB la/DT 1-an/1-an de/IN julio/NNS 1915,/1915, la/DT ĉielo/NNS ruĝe/RB fajris/VBD ĉirkaŭ/IN Varsovio./NNS
Forirante,/RB la/DT Rusoj/NNP ĉie/RB bruligis/VBD la/DT rikolton./NNS Oraj/JJ kampoj/NNP de/IN tritiko/NNS nun/VB
senlime/RB flamis/VBD en/IN la/DT nokto./NNS Frumatene,/RB germana/JJ regimento/NNS enmarŝis/VBD
regulpaŝe./RB Post/IN pli/JJR ol/JJR unu/CD jaro,/NNS pola/JJ ekregistaro/NNS stariĝis/VBD apud/IN prusa/JJ
generalo./NNS Ankaŭ/RB tiam/RB la/DT militistoj/NNP ne/RB ŝatis/VBD la/DT Hebreojn./NNP Maldikaj,/JJ
malriĉaj,/JJ seninfluaj/JJ je/IN kamparo,/NNS ili/PRP povis/VBD servi/ii nek/CC soldate,/RB nek/CC
nutrade./RB Komercistoj/NNP nur/RB konkurencis./VBD Bojkotado/NNS kaj/CC malamo/NNS kreskis/VBD inter/IN
gentoj./NNP Mizero,/NNS malsato,/NNS malvarmo/NNS regis/VBD en/IN la/DT stratoj./NNP Miloj/NNP da/IN infanoj/NNP
mortis./VBD Longaj/JJ sekvantaroj/NNP da/IN virinoj/NNP atendis/VBD sur/IN trotuaro/NNS antaŭ/IN supa/JJ
disdonejo./NNS Mankis/VBD pano./NNS

Al/IN Zamenhof/NNP aero/NNS mankis/VBD eĉ/RB pli./JJR Por/IN lin/PRP savi,/ii la/DT edzino/NNS lin/PRP devigis/VBD
transloki/ii la/DT loĝejon/NNS apud/IN Ĝardeno/NNS Saksa./JJ Ĉe/IN Krolevska/JJ 41,/41, lastfoje/RB mi/PRP
lin/PRP vidis/VBD en/IN decembro/NNS 1916./1916. Li/PRP parolis/VBD mallaŭte./RB Li/PRP spiris/VBD pene./RB Lia/PRP$
filo/NNS Adamo/NNS anstataŭis/VBD lin/PRP kiel/WRB okulisto/NNS ĉe/IN la/DT strato/NNS Dzika./JJ Sed/CC li/PRP
bedaŭris,/VBD ke/IN li/PRP forlasis/VBD la/DT tieajn/JJ malriĉulojn./NNP Li/PRP sin/PRP sentis/VBD hejme/RB nur/RB
inter/IN ili./PRP Lia/PRP$ frato/NNS Aleksandro/NNS ĵus/RB mortis/VBD malproksime./RB Lia/PRP$ filino/NNS Sofio/NNS
forestis/VBD en/IN Ĥarkov,/NNP kiel/WRB kuracistino./NNS Leteroj/NNP jam/RB ne/RB venis/VBD pro/NNS milito./NNS
Ĉagreno/NNS lin/PRP premis./VBD Patre/RB li/PRP suferis/VBD pro/NNS la/DT morto/NNS de/IN multegaj/JJ
Esperantistoj./NNP “Kial/“kial ili,/PRP kaj/CC ne/RB mi?”/PRP —/SYM li/PRP demandis./VBD Pri/IN juna/JJ kaj/CC
fervora/JJ Bolingbroke/RB Mudie/RB li/PRP aludis/VBD ofte,/RB vespere/RB ĉe/IN la/DT kameno./NNS Sur/IN la/DT
muroj/NNP estis/VBD ĉie/RB memoraĵoj/NNP de/IN la/DT kongresoj,/NNP Bulonjo,/NNS Kembriĝo,/NNS ĝojaj/JJ
tagoj./NNP Ankaŭ/RB tie/RB staris/VBD portreto/NNS de/IN la/DT amiko,/NNS maljuna/JJ kaj/CC fidela,/JJ Moscheles./NNP

Ankoraŭ/RB li/PRP laboris/VBD pri/IN homarana/JJ ideo./NNS “Ĝi/“ĝi estas/VBP ja/RB la/DT celo/NNS de/IN mia/PRP$ tuta/JJ
vivo”,/NNS li/PRP diris/VBD kun/IN fervora/JJ brilo/NNS en/IN okuloj./NNP “Por/“por ĝi/PRP mi/PRP fordonus/VB ĉion/NNS
ofere./RB Se/IN mi/PRP nur/RB estus/VB ne/RB tiel/RB senforta,/JJ senpova/JJ ĉi/RB tie,/RB fortranĉita/JJ el/IN
mondo!”/NNS Li/PRP antaŭvidis/VBD la/DT morton,/NNS kaj/CC li/PRP sentis/VBD la/DT potencan/JJ vokon/NNS al/IN tiu/DT
tasko./NNS Li/PRP deziris/VBD almenaŭ/RB starigi/ii la/DT aferon./NNS Poste/RB troviĝos/VBf helpantoj/NNP
por/IN ĝin/PRP vastigi/ii tra/IN la/DT mondo./NNS La/DT suferanta/JJ homaro/NNS bezonas/VBP tiun/DT helpon/NNS al/IN
unuiĝo./NNS Jam/RB en/IN aŭtuno/NNS 1914,/1914, li/PRP skribis/VBD al/IN D-ro/d-ro Uhlman/JJ en/IN Svislando:/NNS “La/“la
terura/JJ milito,/NNS kiu/DT nun/VB faras/VBP tian/DT grandan/JJ ekstermadon/NNS inter/IN la/DT homoj,/NNP
instigas/VBP min,/PRP ke/IN mi,/PRP malgraŭ/IN la/DT ĝisnuna/JJ malbona/JJ sukceso,/NNS nepre/RB penu/VB
aranĝi/ii kongreson/NNS de/IN homaranoj”./NNP Sed/CC la/DT milito/NNS longiĝis./VBD Iom/RB post/IN iom/RB li/PRP
elpensis/VBD novan/JJ planon./NNS Li/PRP projektis/VBD vastan/JJ kongreson/NNS universalan/JJ por/IN
neŭtrale-homa/neŭtrale-homa religio./NNS Sed/CC antaŭe/RB estus/VB ja/RB necese/RB kunvoki/ii pli/JJR malgrandan/JJ
kunvenon/NNS preparan./JJ Al/IN ĝi/PRP oni/PRP invitus/VB profesorojn/NNP universitatajn/JJ inter/IN
kaj/CC ekster/IN la/DT Esperantistaro./NNS

Li/PRP pretigis/VBD cirkuleron,/NNS anoncante/RB ke/IN la/DT kunveno/NNS “okazos/“okazos en/IN la/DT lastaj/JJ
tagoj/NNP de/IN decembro/NNS 1916”/1916” en/IN urbo/NNS svisa./JJ Sed/CC la/DT milito/NNS daŭris./VBD Sur/IN la/DT
manuskripto/NNS tiu/DT dato/NNS kuŝas/VBP trastrekita./JJ Li/PRP skribis/VBD ŝanĝe:/RB “en/“en la/DT unuaj/JJ
tagoj/NNP de/IN aŭgusto/NNS 1917”./1917”. En/IN marto,/NNS la/DT milito/NNS daŭris/VBD ĉiam./RB Ĉu/VB senfine?/RB Ĉu/VB
li/PRP vidos/VBf iam/RB pacon?/NNS Denova/JJ korektaĵo/NNS montras/VBP krajone,/RB kaj/CC eĉ/RB tragedie,/RB
ĉi/RB tiujn/DT vortojn/NNP per/IN tremanta/JJ mano:/NNS “post/“post la/DT fino/NNS de/IN la/DT milito”./NNS

La/DT milito/NNS ne/RB finiĝis,/VBD sed/CC lia/PRP$ vivo/NNS ja/RB bona/JJ kaj/CC pura./JJ Ĉiu/DT spiro/NNS fariĝis/VBD
turmento./NNS Li/PRP devis/VBD ne/RB kuŝiĝi,/ii nur/RB sidi/ii aŭ/CC stari./ii La/DT Rusa/JJ Revolucio,/NNS
leviĝinta/JJ sen/IN mortigoj,/NNP donis/VBD al/IN li/PRP novan/JJ esperon./NNS Li/PRP amis/VBD la/DT popolojn/NNP
de/IN la/DT vasta/JJ imperio./NNS Ĉu/VB ili/PRP scios/VBf daŭre/RB liberiĝi/ii interfrate/RB kaj/CC
sensange,/RB kiel/WRB komencite?/RB Printempo/NNS venis./VBD Li/PRP pensadis/VBD multe,/RB kaj/CC
skribadis/VBD urĝe./RB Nova/JJ homaro/NNS devas/VBP organiziĝi/ii .../... Sed/CC kiel/WRB laciga/JJ
nedormado!/NNS Kiel/WRB turmenta/JJ la/DT deviga/JJ sidado!/NNS Kiel/WRB dolora/JJ la/DT batado/NNS de/IN la/DT koro!/NNS

Ho,/NNS mia/PRP$ kor’,/NNS ne/RB batu/VB maltrankvile,/RB
El/IN mia/PRP$ brusto/NNS nun/VB ne/RB saltu/VB for!/RB
Jam/RB teni/ii min/PRP ne/RB povas/VBP mi/PRP facile,/RB
Ho,/NNS mia/PRP$ kor’!/NNS

Ripozi,/ii dormi/ii eĉ/RB kelkajn/JJ minutojn!/NNP Unu/CD tagon/NNS la/DT kuracisto/NNS lin/PRP permesis/VBD
momenton./NNS Estis/VBD la/DT 14-a/14-a de/IN aprilo/NNS 1917./1917. Li/PRP etendiĝis/VBD sur/IN kanapo./NNS Al/IN la/DT
pordo/NNS la/DT edzino/NNS akompanis/VBD la/DT doktoron./NNS Dume/RB li/PRP sentis/VBD sin/PRP pli/JJR bone./RB Fine/RB
iom/RB da/IN ripozo,/NNS tiom/RB sopirita!/JJ .../... Sed/CC jam/RB li/PRP eksufokiĝis./VBD Li/PRP volis/VBD voki./ii
La/DT voĉo/NNS haltis/VBD en/IN lia/PRP$ gorĝo./NNS Jen/IN alkuris/VBD la/DT edzino./NNS Ŝi/PRP helpis/VBD lin/PRP
residi./ii Ve!/RB jam/RB ĉesis/VBD bati/ii tiu/DT koro,/NNS batinta/JJ tiel/RB forte/RB por/IN homaro./NNS Jam/RB
venis/VBD la/DT ripozo/NNS liberiga./JJ

Ho,/NNS mia/PRP$ kor’!/NNS Post/IN longa/JJ laborado/NNS
Ĉu/VB mi/PRP ne/RB venkos/VBf en/IN decida/JJ hor’?/NNS
Sufiĉe!/RB Trankviliĝu/VB de/IN l’/NNS batado,/NNS
Ho,/NNS mia/PRP$ kor’!/NNS

En/IN tago/NNS pluva,/JJ malhela,/JJ malvarma,/JJ la/DT varsoviaj/JJ Esperantistoj/NNP akompanis/VBD
la/DT ĉerkon/NNS al/IN la/DT tombejo./NNS Malĝoje/RB kantis/VBD la/DT poeto/NNS Belmont:/NNP

Ne/RB venis/VBD Polujo/NNS kadavron/NNS honori/ii
De/IN filo/NNS pollanda,/JJ de/IN monda/JJ saĝul’/NNS .../...
Ho/NNS kiel/WRB sangiĝis/VBD en/IN mi/PRP pola/JJ kor’/NNS .../...
Malriĉaj/JJ Hebreoj/NNP nur/RB venis/VBD post/IN ĉerko/NNS
Ĉar/CC mortis/VBD bonkora/JJ helpant’/NNS okulisto./NNS

Al/IN tiu/DT vasta/JJ rondo/NNS familia,/JJ kies/DT delegitoj/NNP ĉiujare/RB lin/PRP aklamis/VBD en/IN
kongresoj,/NNP la/DT landlimoj/NNP restis/VBD fermitaj./JJ Nur/RB kelkaj/JJ Poloj,/NNP Grabowski,/ii
Belmont,/NNP la/DT germana/JJ ŝipestro/NNS Neubart,/NNP povis/VBD diri/ii adiaŭon/NNS en/IN la/DT nomo/NNS de/IN
tiu/DT ĉiulanda/JJ popolo,/NNS kiu/DT lin/PRP amis/VBD kaj/CC priploris/VBD en/IN la/DT tuta/JJ mondo./NNS De/IN la/DT
registaro,/NNS neniu./VB Honorigo,/NNS nenia./JJ Nur/RB la/DT amaso/NNS popola,/JJ la/DT humila/JJ
klientaro/NNS de/IN la/DT hebrea/JJ kvartalo,/NNS en/IN siaj/JJ laborvestoj./NNP Multaj/JJ junuloj/NNP
dankemaj./JJ Multaj/JJ geviroj/NNP kortuŝitaj./JJ

Kiel/WRB la/DT enterigo/NNS de/IN Tolstoj/NNP inter/IN ĉirkaŭaj/JJ vilaĝanoj,/NNP ĝi/PRP estis/VBD la/DT plej/RB
alta,/JJ la/DT plej/RB taŭga/JJ simbolo./NNS Efektive/RB nur/RB mortis/VBD la/DT homo,/NNS viro/NNS 57-jara,/57-jara,
malriĉa/JJ okulisto./NNS Sed/CC la/DT granda/JJ verko/NNS restis./VBD Ankaŭ/RB la/DT inspiro/NNS el/IN animo/NNS
pura./JJ Ne/RB povas/VBP tio/NNS morti./ii Malaperos/VBf la/DT registoj,/NNP malaperos/VBf la/DT malgrandaj/JJ
granduloj,/NNP kiuj/DT lin/PRP ignoris./VBD Sed/CC eterne/RB vivos/VBf kaj/CC diskreskos/VBf ĉie/RB lia/PRP$
semo/NNS pensa./JJ Jam/RB dekmiloj/NNP da/IN homoj/NNP sanktigis/VBD lian/PRP$ nomon./NNS Iam/RB la/DT tuta/JJ
homaro/NNS rekonos/VBf lin/PRP gvidanto/NNS al/IN frata/JJ repaciĝo./NNS

Sur/IN lia/PRP$ skribotablo/NNS kuŝis/VBD la/DT lasta/JJ manskribaĵo/NNS krajona,/JJ nefinita./JJ Ĝi/PRP
estis/VBD plano/NNS de/IN artikolo/NNS pri/IN senmorteco/NNS de/IN la/DT animo./NNS Kion/WDT kredis/VBD mem/PRP tiu/DT
granda/JJ amiko/NNS de/IN la/DT homaro,/NNS kiu/DT donis/VBD la/DT tutan/JJ vivon/NNS al/IN pensoj/NNP unuigaj?/JJ
Kia/DT do/IN estis/VBD la/DT fundo/NNS de/IN lia/PRP$ kredo?/NNS Kiel/WRB li/PRP supozis/VBD pri/IN aferoj/NNP
transmortaj/JJ kaj/CC nekontroleblaj?/JJ Pri/IN sia/PRP$ persono/NNS li/PRP estis/VBD ĉiam/RB silentema./JJ
Liaj/JJ proksimuloj/NNP eĉ/RB ne/RB povus/VB respondi./ii Ili/PRP vidis/VBD nur/RB kiamaniere/RB li/PRP
vivis:/VBD bonkore,/RB pure,/RB modeste,/RB helpeme,/RB ofere,/RB mirinde/RB pacience/RB kun/IN
ĉiuj,/DT neniam/RB ofende/RB per/IN ago/NNS aŭ/CC parolo/NNS kontraŭ/IN iu/DT ajn,/JJ ĉiam/RB simpatie/RB
aŭskulteme/RB al/IN ceteraj/JJ homoj,/NNP eĉ/RB al/IN tedaj./JJ Al/IN ĉiuj,/DT edzino,/NNS fratoj,/NNP
gefiloj,/NNP nevinoj,/NNP amikoj,/NNP klientoj,/NNP li/PRP aperis/VBD kiel/WRB homo/NNS sankta./JJ En/IN
turmentaj/JJ horoj/NNP ĉiu/DT venis/VBD al/IN li/PRP por/IN konsilo./NNS “Li/“li neniam/RB pekis”,/VBD diris/VBD
malnova/JJ servantino/NNS pola,/JJ montrante/RB lian/PRP$ portreton/NNS sub/IN ŝia/PRP$ krucifikso./NNS
Kiom/WRB da/IN famuloj/NNP restis/VBD grandaj/JJ en/IN la/DT okuloj/NNP de/IN la/DT servantoj?/NNP Sur/IN papero/NNS
kvarpaĝa/JJ li/PRP ekskribis/VBD la/DT intiman/JJ konfeson./NNS Morto/NNS lin/PRP interrompis./VBD Sur/IN
tri/CD paĝoj/NNP kuŝas/VBP antaŭklarigo./NNS Li/PRP petis/VBD senkulpigon,/NNS ke/IN li/PRP verkas/VBP pri/IN tiu/DT
temo,/NNS ne/RB estante/RB specialisto./NNS Eble/RB oni/PRP diros,/VBf kiel/WRB pri/IN ceteraj,/JJ ke/IN nur/RB
maljune/RB li/PRP ekpensis/VBD pri/IN ekkredo./NNS Antaŭproteste/RB li/PRP notis:/VBD

“Ĉio,/“ĉio, kion/WDT mi/PRP nun/VB skribas,/VBP naskiĝis/VBD en/IN mia/PRP$ kapo/NNS ne/RB nun,/VB sed/CC antaŭ/IN
kvardek/CD jaroj,/NNP kiam/WRB mi/PRP havis/VBD la/DT aĝon/NNS de/IN 16-18/16-18 jaroj;/NNP malgraŭ/IN ke/IN mi/PRP de/IN
tiu/DT tempo/NNS multe/RB meditis/VBD kaj/CC legis/VBD diversajn/JJ sciencajn/JJ kaj/CC filozofiajn/JJ
verkojn,/NNP miaj/JJ tiamaj/JJ pensoj/NNP pri/IN Dio/NNS kaj/CC pri/IN senmorteco/NNS preskaŭ/RB tute/RB ne/RB
ŝanĝiĝis.”/VBD Tamen/RB li/PRP antaŭvidis,/VBD ke/IN tiu/DT ĉi/RB artikolo/NNS al/IN multaj/JJ tre/RB malplaĉos:/VBf

“Dum/“dum en/IN la/DT mondo/NNS scienca/JJ mi/PRP perdos/VBf ĉian/DT estimon,/NNS mi/PRP samtempe/RB en/IN la/DT mondo/NNS
de/IN kredantoj/NNP trovos/VBf nenian/JJ kompensan/JJ simpation,/NNS verŝajne/RB nur/RB atakon,/NNS ĉar/CC
mia/PRP$ kredo/NNS estas/VBP tute/RB alispeca/JJ ol/JJR /ilia///ilia/ kredo/NNS .../... Estos/VBf pli/JJR prudente/RB se/IN
mi/PRP silentus,/VB sed/CC mi/PRP ne/RB povas.”/VBP La/DT kvara/JJ paĝo/NNS nur/RB estis/VBD komencita./JJ La/DT
skribo/NNS estas/VBP preskaŭ/RB nelegebla:/JJ

“Mia/“mia patrino/NNS estis/VBD religia/JJ kredantino,/NNS mia/PRP$ patro/NNS ateisto./NNS En/IN mia/PRP$
infaneco/NNS mi/PRP kredis/VBD je/IN Dio,/NNS kaj/CC je/IN senmorteco/NNS de/IN la/DT animo,/NNS en/IN tiu/DT formo,/NNS
en/IN kiu/DT instruas/VBP mia/PRP$ denaskiĝa/JJ religio./NNS Mi/PRP ne/RB memoras/VBP tute/RB precize,/RB en/IN
kiu/DT jaro/NNS de/IN mia/PRP$ vivo/NNS mi/PRP perdis/VBD la/DT religian/JJ kredon;/NNS sed/CC mi/PRP memoras,/VBP ke/IN la/DT
plej/RB altan/JJ gradon/NNS de/IN mia/PRP$ nekredado/NNS mi/PRP atingis/VBD ĉirkaŭ/IN la/DT aĝo/NNS de/IN 15-16/15-16
jaroj./NNP Tio/NNS estis/VBD ankaŭ/RB la/DT plej/RB turmenta/JJ tempo/NNS de/IN mia/PRP$ vivo./NNS La/DT tuta/JJ vivo/NNS
perdis/VBD en/IN miaj/JJ okuloj/NNP ĉian/DT sencon/NNS kaj/CC valoron./NNS Kun/IN malestimo/NNS mi/PRP rigardis/VBD
min/PRP mem/PRP kaj/CC la/DT aliajn/JJ homojn,/NNP vidante/RB en/IN mi/PRP kaj/CC en/IN ili/PRP nur/RB sensencan/JJ
pecon/NNS da/IN viando,/NNS kiu/DT kreiĝis,/VBD oni/PRP ne/RB scias/VBP pro/NNS kio/WDT kaj/CC oni/PRP ne/RB scias/VBP por/IN
kio,/WDT kiu/DT travivas/VBP en/IN la/DT eterneco/NNS malpli/JJR ol/JJR plej/RB malgrandan/JJ sekundeton,/NNS
baldaŭ/RB forputros/VBf por/IN ĉiam,/RB kaj/CC dum/IN ĉiuj/DT venontaj/JJ senfinaj/JJ milionoj/NNP kaj/CC
miliardoj/NNP da/IN jaroj/NNP ĝi/PRP jam/RB neniam/RB plu/RB reaperos./VBf Por/IN kio/WDT mi/PRP vivas,/VBP por/IN kio/WDT
mi/PRP lernas,/VBP por/IN kio/WDT mi/PRP laboras,/VBP por/IN kio/WDT mi/PRP amas?/VBP Ĉar/CC estas/VBP ja/RB tiel/RB
sensenca,/JJ senvalora,/JJ tiel/RB ridinda/JJ ...”/...” Tie/RB haltas/VBP la/DT konfeso./NNS Sur/IN blanka/JJ
fino/NNS de/IN la/DT paĝo/NNS nur/RB kuŝis/VBD noto/NNS pri/IN la/DT sekvo/NNS projektita./JJ Post/IN la/DT naŭzo/NNS
pri/IN vivo/NNS kaj/CC pri/IN morto,/NNS deksepjare/RB li/PRP eksentis/VBD ion/NNS novan:/JJ

“Mi/“mi eksentis,/VBD ke/IN eble/RB morto/NNS ne/RB estas/VBP malapero/NNS ...;/...; ke/IN ekzistas/VBP iaj/JJ leĝoj/NNP
en/IN la/DT naturo/NNS ...;/...; ke/IN io/NNS min/PRP gardas/VBP al/IN alta/JJ celo/NNS ...”/...” Tiuj/DT estas/VBP la/DT
lastaj/JJ vortoj/NNP de/IN la/DT skribaĵo./NNS Mortante,/RB Zamenhof/NNP forportis/VBD la/DT sekreton/NNS
sian./PRP$ Ni/PRP nur/RB scias,/VBP ke/IN junule/RB li/PRP ektrovis/VBD propran/JJ kredon,/NNS ke/IN li/PRP akiris/VBD
senŝancelan/JJ fidon/NNS je/IN unu/CD forto/NNS komuna/JJ por/IN amo/NNS kaj/CC inspiro/NNS al/IN
konsciencoj,/NNP ke/IN li/PRP tiel/RB havis/VBD “Dion/“dion en/IN la/DT koro”,/NNS ke/IN li/PRP komprenis/VBD la/DT
daŭrecon/NNS de/IN la/DT spirita/JJ laborado/NNS trans/IN la/DT morto,/NNS kaj/CC rigardis/VBD la/DT
diversajn/JJ homajn/JJ religiojn/NNP kvazaŭ/RB malsamajn/JJ vestojn/NNP de/IN unu/CD sama/JJ vero./NNS

Jam/RB antaŭ/IN Abdul-Baha,/abdul-baha la/DT fama/JJ persa/JJ profeto,/NNS kiu/DT lin/PRP admiris,/VBD li/PRP
respondis/VBD al/IN kongreso/NNS de/IN Kristanaj/JJ gejunuloj/NNP salutinta/JJ lin:/PRP

“Mi/“mi estas/VBP nur/RB hebrea/JJ homarano/NNS liberkreda;/JJ sed/CC .../... kio/WDT pli/JJR bela/JJ en/IN la/DT
mondo/NNS ol/JJR /plena///plena/ sekvado/NNS al/IN instruo/NNS de/IN Jezuo?”/NNS

Tamen,/RB kio/WDT pli/JJR malfacila/JJ pro/NNS kulturo/NNS egoista,/JJ ŝovinista,/JJ mongajnema?/JJ
Zamenhof/NNP tre/RB klare/RB vidis/VBD la/DT materian/JJ flankon/NNS de/IN la/DT baroj./NNP Tial/RB li/PRP
proponis/VBD rimedojn/NNP praktikajn/JJ por/IN ebligi/ii amon./NNS Tial/RB li/PRP disdonis/VBD al/IN la/DT
homoj/NNP tiun/DT lingvon/NNS interligan,/JJ la/DT mirindan/JJ frukton/NNS de/IN genio/NNS harmonia./JJ
Sur/IN miloj/NNP da/IN lipoj/NNP li/PRP metis/VBD ilon/NNS fratigan./JJ Al/IN miloj/NNP da/IN vivoj/NNP li/PRP donis/VBD
ĝojon,/NNS sencon,/NNS utilon./NNS Ne/RB prediki/ii li/PRP volis,/VBD sed/CC helpi.*/ii <#e213694>/<#e213694> En/IN
tio/NNS li/PRP montriĝis/VBD siatempa./JJ Granda/JJ kuracisto/NNS de/IN la/DT homaro./NNS Li/PRP kliniĝis/VBD
ame/RB super/IN ĝia/PRP$ korpo/NNS malsana,/JJ venenita./JJ Li/PRP komprenis/VBD la/DT kaŭzojn./NNP Li/PRP vidis/VBD
kaj/CC respondis/VBD la/DT bezonojn./NNP Ne/RB nur/RB parolojn,/NNP sed/CC faktojn./NNP Ne/RB nur/RB
konsilojn,/NNP ankaŭ/RB serumon./NNS

*/SYM <#vivo-de-zamenhof-45>/<#vivo-de-zamenhof-45> Interesa/JJ ekzemplo/NNS de/IN lia/PRP$ helpemo/NNS al/IN homoj/NNP
estas/VBP lia/PRP$ elpenso/NNS de/IN tute/RB ellaborita/JJ skribmaŝino/NNS en/IN 1891-1892./1891-1892.

Lia/PRP$ cerbo/NNS estis/VBD ekvilibra./JJ Nur/RB lia/PRP$ koro/NNS batis/VBD varme/RB kaj/CC rapide./RB Lia/PRP$
menso/NNS estis/VBD saĝa/JJ kaj/CC trankvila./JJ Tiun/DT trankvilecon/NNS oni/PRP rimarkis/VBD ĉiel/RB en/IN
lia/PRP$ persono./NNS Simpla,/JJ pensema,/JJ vera,/JJ li/PRP abomenis/VBD ĉian/DT frazistecon./NNS Kiu,/DT
eĉ/RB plej/RB humila/JJ Esperantisto,/NNS ne/RB parolis/VBD kun/IN li/PRP ĉe/IN kongreso?/NNS Kiu,/DT
parolinte/RB kun/IN li,/PRP ne/RB lin/PRP amis/VBD kaj/CC respektis/VBD el/IN tutkoro?/NNS Eĉ/RB per/IN verko/NNS lin/PRP
koninte,/RB multaj/JJ homoj/NNP tra/IN la/DT mondo/NNS lin/PRP rigardis/VBD kiel/WRB majstron/NNS plej/RB
karan./JJ En/IN vilaĝoj/NNP de/IN Karpatoj,/NNP en/IN urbetoj/NNP amerikaj,/JJ en/IN urbegoj/NNP sub/IN
tegmento,/NNS lia/PRP$ portreto/NNS staris/VBD en/IN popolaj/JJ hejmoj,/NNP amate,/RB homfrate./RB Sur/IN
nigraj/JJ kampoj/NNP de/IN Eŭropo,/NNS en/IN frakaso/NNS batala,/JJ multaj/JJ homoj/NNP falvunditaj/JJ
vidis/VBD lian/PRP$ bildon/NNS reve./RB

Nun,/VB tiu/DT skriboĉambro/NNS lia,/PRP$ en/IN domo/NNS Varsovia,/JJ estas/VBP malplena./JJ Pie/RB ĝin/PRP
konservis/VBD netuŝitan/JJ la/DT nobla/JJ vidvino./NNS Kiel/WRB vastega/JJ la/DT manko./NNS Kiel/WRB
doloriga/JJ .../... Tie/RB li/PRP sidadis./VBD Tie/RB liaj/JJ libroj./NNP Tie/RB la/DT iloj/NNP okulistaj./JJ Tie/RB
la/DT paĝo/NNS nefinita./JJ Silentas/VBP la/DT horloĝo./NNS

Iel/RB regas/VBP en/IN la/DT ĉambro/NNS atmosfero/NNS potenca,/JJ impresa,/JJ eterna./JJ Altiga/JJ
pureco./NNS Nedirebla/JJ grandeco/NNS .../... Jes,/RB granda/JJ estis/VBD tiu/DT homo./NNS Granda/JJ
publike./RB Granda/JJ private./RB Kio/WDT estis/VBD ni,/PRP kun/IN niaj/JJ malgrandaĵoj,/NNP niaj/JJ
malaltaj/JJ disputoj,/NNP niaj/JJ krimaj/JJ malkuraĝoj?/NNP

Li/PRP tamen/RB amis/VBD ĉiujn/DT nin./PRP Li/PRP lasis/VBD al/IN ni/PRP devon:/NNS konigi/ii lian/PRP$ /tutan///tutan/
proponon/NNS al/IN la/DT homaro./NNS Tie/RB sur/IN la/DT blanka/JJ paĝo/NNS kuŝas/VBP lia/PRP$ plumo./NNS Ĝi/PRP
batalis/VBD por/IN la/DT bono/NNS kaj/CC la/DT belo./NNS Sed/CC la/DT tasko/NNS estas/VBP nefinita./JJ Kiu/DT ĝin/PRP
daŭrigos?/VBf Kiu/DT plenumos/VBf lian/PRP$ volon?/NNS Jam/RB la/DT morto/NNS liberigis/VBD lin./PRP Jam/RB ĝi/PRP
donis/VBD flugilojn/NNP al/IN lia/PRP$ penso./NNS “Nun/“nun de/IN loko/NNS flugu/VB ĝi/PRP al/IN loko/NNS ...”/...” Nova/JJ
mondo/NNS devas/VBP konstruiĝi./ii Morto/NNS kaj/CC naskiĝo./NNS Homaro/NNS sopiras/VBP je/IN rompo/NNS de/IN
baroj./NNP Ĝi/PRP bezonas/VBP absoluton./NNS Li/PRP alvokas./VBP Ĝi/PRP alvokas./VBP El/IN tomboj,/NNP el/IN
ruinoj,/NNP el/IN mizero/NNS ĝenerala/JJ krias/VBP la/DT sama/JJ voko,/NNS urĝa,/JJ korpremanta/JJ .../...

Aŭdu,/VB aŭdu,/VB kiel/WRB ŝire/RB ĝi/PRP sonas!/VBP


untagged words:
rol prospekt, ec, volé imperes.” il et vioné belligérants, sum” volé, vidá sul kuŝé ac, eb, tol amé ed/, kondamnar imperes” chez defensar kam races kadó, bal naŭdek está! ut gent ab, mals esté, les debá. nacjes naŭcent sidá ad, 

 word count 24302, tagged 24259 = 99.823060%, untagged 43